Historicus Barnouw: kordate actie van de NS, met dank aan ‘pitbull’ Salo Muller
David Barnouw kan het nieuwe boek over de Nederlandse Spoorwegen in oorlogstijd nog voor verschijning aanpassen. Samen met Dirk Mulder en Guus Veenendaal schreef Barnouw over de rol van de NS in de periode 1939-1945 en over de gevolgen van de zogeheten Jodentransporten.
Het boek komt in september uit. Het besluit van de NS om aan vijfhonderd Holocaust-overlevenden en duizenden directe nabestaanden schadevergoeding uit te keren, komt volgens Barnouw nét op tijd om de tekst te actualiseren. ,,Gelukkig zijn er alleen nog maar een paar proefdrukken.’’
Barnouw, tot 2014 verbonden aan het Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies (NIOD), noemde het NS-besluit om zonder gang naar de rechter over te gaan tot individuele schadevergoeding eind vorig jaar ‘historisch’. Ruim een half jaar later is bekend dat ongeveer vijfhonderd overlevenden 15.000 euro krijgen, nabestaanden en weduwen kunnen op een vergoeding van 5000 of 7500 euro rekenen.
Snelheid
,,Ik vind dat er bijzonder snel is gehandeld. Vaak duren dit soort gevoelige procedures veel langer. Het is positief dat de NS de aanbevelingen van de commissie-Cohen overneemt. Ik denk dat ze in Utrecht tegen elkaar hebben gezegd dat deze discussie niet eindeloos moet duren. En uiteraard alle lof voor Salo Muller, zonder hem was deze regeling er nooit gekomen. Salo noemt zichzelf een pitbull en dat heeft hij waargemaakt, hij liet niet los.’’
Volgens de historicus hadden de meeste Nederlanders lange tijd het beeld dat de NS juist een vuist maakte tegen de Duitse bezetter door de treinstaking die in september 1944 begon en duurde tot mei 1945. ,,De jaren ervoor, de NS begon in juni 1942 met de Jodentransporten, waren veel minder bekend. De directie had in 1940 met de Duitsers de afspraak gemaakt dat ze baas in eigen huis kon blijven. Maar dan wel met de belofte dat ze zouden transporteren wat de Duitsers aanboden. Dat hebben ze dan ook gedaan, met alle gevolgen van dien.’’
Niet doorgedrongen
Barnouw maakt de kanttekening dat de gruwelijkheden die in concentratiekampen als Auschwitz plaatsvonden, in de begintijd nog niet waren doorgedrongen tot de NS-burelen. ,,Maar op een gegeven moment moet toch het besef zijn gekomen dat deze duizenden mensen niet voor de lol naar Westerbork werden vervoerd. In de archiefstukken uit die periode kunnen we niets terugvinden over interne discussie over dit onderwerp. Pas na de zomer van 1944 keerde het tij en begon de grote treinstaking.’’
In 1960 verscheen er al een eerste boek over de Jodentransporten door de NS. ,,Daar stond al heel veel informatie in, maar kennelijk verscheen het werk te kort na de oorlog. We zagen in die periode liever onze heldendaden’’, verklaart de historicus. Hij verwacht niet dat er een precedent-werking uitgaat van het NS-besluit. ,,Nee, ik denk dat dit een verhaal op zich is. Een verhaal dat door de Spoorwegen uiteindelijk netjes wordt afgerond.’’
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
5
Werk jij liever thuis omdat je daar productiever bent? ‘Gaat om meer dan je to-dolijst afstrepen’
Een goede verstandhouding met collega’s, leidinggevenden of klanten maakt je werkdag niet alleen plezieriger, maar zorgt er ook voor dat je meer gedaan krijgt. Mirjam Wiersma, auteur van twee boeken over zakelijk flirten, vertelt hoe je jezelf op de kaart zet en mooie relaties opbouwt met anderen. Deze keer: een intern netwerk. -
2
Zo zet je gezichtsherkenning en vingerafdrukscanner van je telefoon snel uit
Je smartphone ontgrendelen met je gezicht of vingerafdruk klinkt veilig, maar in geval van nood kan het juist een beveiligingsrisico zijn. Iemand kan onder dwang je gezicht scannen of onopgemerkt je vingerafdruk bemachtigen. Gelukkig kun je dit voorkomen. -
PREMIUM
Goedkoop tanken? Volgende week loont het zelfs om 200 kilometer om te rijden
De brandstofprijzen gaan volgende week in Duitsland zo hard omlaag, dat het prijsverschil met wat je bij een Nederlands tankstation betaalt gigantisch wordt. Vanaf woensdag geldt in Duitsland een adviesprijs van 1,72 euro per liter, minimaal 40 cent minder dan in Nederland. Loont het om daarom naar Duitsland te rijden voor een tankbeurt? -
Holocaust-overlever Salo Muller: ‘Het geld verzacht de pijn niet’
Zijn doorzettingsvermogen wordt ook door NS-topman Roger van Boxtel geroemd. Salo Muller zorgde er hoogstpersoonlijk voor dat de Nederlandse Spoorwegen voor hun rol bij de Holocaust alsnog schadevergoeding betaalt aan overlevenden en nabestaanden van de Holocaust. ,,Maar het geld verzacht de pijn niet.’’ -
PREMIUM
Hoe docent M. H. jarenlang relaties kon aanknopen met leerlingen: ‘Voelde me speciaal’
Op het Haags Montessori Lyceum kon de charmante geschiedenisdocent M. H. (59) jarenlang relaties aanknopen met minderjarige leerlingen. Pas toen er een concretere melding kwam van ontucht werd hij weggestuurd en uiteindelijk veroordeeld. Was dit te laat?
-
PREMIUM
Seksuele fantasieën beheersen al jaren zijn leven: leidinggevende (64) ‘verkrachtte collega’
De 64-jarige inwoner van het Brabantse Bergen op Zoom worstelt al jaren met moeilijk beheersbare seksuele fantasieën. Van chemische castratie kreeg hij acute geelzucht. Voor de rechtbank moet hij zich verantwoorden voor de vermeende verkrachting van een vrouwelijke collega. -
PREMIUM
Opsporingsdiensten blijven wereldwijd jagen op netwerk van Taghi: ‘Niemand is onvindbaar’
Met de aanhouding van Boris P. in Servië meent justitie opnieuw een sleutelspeler uit de groep rond Ridouan Taghi te hebben opgepakt in het buitenland. Nadat de kopstukken héél lang hun gang konden gaan, hopen de opsporingsdiensten nu een duidelijk signaal af te geven: ‘Niemand is onvindbaar.’ -
NS betaalt tientallen miljoenen aan overlevenden Holocaust en hun nabestaanden
De Nederlandse Spoorwegen komen 500 Holocaust-overlevenden en duizenden directe nabestaanden financieel tegemoet. Zij krijgen duizenden euro’s, de NS reserveert hiervoor enkele tientallen miljoenen. Het gaat om Joden, Roma en Sinti die met NS-treinen naar kamp Westerbork zijn getransporteerd, waarna ze door de nazi’s naar vernietigingskampen in Oost-Europa werden vervoerd.