Drie varkensstallen staan pal naast elkaar op het adres Kovelsweg 5 in Haaren. Daarin worden in totaal 2.976 varkens gehouden. Door een defect in een ventilatiesysteem kwamen op 18 juli zo'n 1.200 beesten in een van de stallen zonder lucht te zitten. Een alarm en een noodvoorziening werkten niet. Snel menselijk ingrijpen was niet mogelijk, want er is geen continu toezicht op de beesten. De verzorging van de dieren is geautomatiseerd.

Het perceel is eigendom van de Haarense ondernemer Wim Vugts, hoewel het op naam staat van zijn dochter Kim. Vugts verhuurt de stallen aan Jeroen van Sleuwen uit Veghel, zoon van Chris van Sleuwen die bekend staat als 'varkensbaron' omdat hij op tal van plaatsen in Brabant en daarbuiten varkensbedrijven en aanverwante ondernemingen heeft. Wim Vugts zegt niets van de varkenssterfte te weten en Jeroen van Sleuwen wil de krant niet te woord staan.

Dat de NVWA niet op de hoogte is gesteld van de massale varkenssterfte noemt woordvoerder Tjitte Mastenbroek 'opmerkelijk'. ,,Ook al geldt er geen meldingsplicht." Die is er wel als dieren sterven door een besmettelijk ziekte. Dan hebben zowel de veehouder, als de dierenarts als eventueel ingeschakelde laboratoria zo'n meldingsplicht.

De NVWA noemt het verder opvallend dat niet alleen deze dienst niet op de hoogte is gesteld, maar ook de gemeente Haaren niet. Die is de lokale toezichthouder. De dode dieren zijn op 18 juli binnen enkele uren afgevoerd naar een destructiebedrijf zonder daar enige ruchtbaarheid aan te geven.

De NVWA doet nu onderzoek naar de precieze oorzaak van de massale varkenssterfte, of de technische defecten daadwerkelijk zijn verholpen en of er sprake is van nalatigheid. Dat onderzoek gaat vermoedelijk enkele weken duren.

Woordvoerder Mastenbroek stelt dat het uitzonderlijk is dat er zoveel varkens omkomen door een technisch mankement. Maar hij kan zijn bewerking niet met cijfers staven. ,,Want wat niet gemeld wordt, weten we het niet."

Volgens een woordvoerster van de gemeente Haaren is in maart van dit jaar het varkensbedrijf volledig gecontroleerd door de Omgevingsdienst Brabant-Noord. Daar zijn twee adviezen uitgekomen om de brandveiligheid aan te scherpen. Bij een tweede controle in juli bleek dat dat advies was opgevolgd. Haaren onderneemt geen verdere stappen totdat het resultaat van het NVWA-onderzoek bekend is.

Fractievoorzitter Marco van der Wel van de Partij voor de Dieren in Provinciale Staten van Brabant noemt de Haarense calamiteit 'een drama'. Hij gaat de commissaris van de koning vragen wat die kan doen om herhaling te voorkomen. ,,In oktober vorig jaar zijn tientallen varkens in Heeswijk-Dinther gestikt, ook vanwege een defect ventilatiesysteem. Er moet beter toezicht komen op de technische systemen die bij varkensbedrijven worden gebruikt."

Het komt vaker voor dat grote groepen varkens sterven in hun stal, bijvoorbeeld bij branden: