In het weekend van de vrijheid laat Nederland de coronaregels verder los

Het centrum van Utrecht oogt zaterdag alsof de coronapandemie al lang en breed verslagen is. Drommen mensen zonder mondkapje bezoeken de markt op het Vredenburg, of pakken een terrasje aan de Oudegracht of op de Neude. De Vlaamse Annick Lambert kijkt er met verbazing naar: ,,Dit is beam me up scotty naar een andere wereld. Het is zó leuk om zoveel mensen in het gezicht te kunnen kijken. Je voelt de euforie en de opluchting.”

Annick Lambert is coauteur en partner van thrillerschrijver Toni Coppers. Samen zijn ze in Utrecht voor de uitreiking van de Nederlandse Thrillerprijzen. Waar ze in steden als Brussel, Mechelen en Antwerpen gewend zijn met een mondkapje op over straat te gaan, is Lambert getroffen door het Nederlandse straatbeeld. ,,Het is confronterend, zo gewoon als iedereen erbij loopt. Ik heb niet veel angst hoor, ik krijg er meer een vakantiegevoel van. Het is alleen vreemd dat het gewone zo raar is. Hoe lang zal het gewone ons blijven verbazen?”

Voor veel mensen voelt het aan als het weekend van de vrijheid. Eindelijk mogen de bioscopen weer de deuren openen. Hoewel de zalen nog maar vijftig bezoekers per keer mogen toelaten, zien tienduizenden mensen op zaterdag het Nederlandse epos De Slag om de Schelde of de comedy Judeska in da House van Jandino Asporaat. De producent van De Slag om de Schelde spreekt van ‘een droomopening’.

Ook musea mochten zaterdag na lange tijd weer bezoekers toelaten. ,,Het moment van opengaan was echt fantastisch”, aldus gastconservator Stefan van Raay bij het Cobra Museum voor Moderne Kunst in Amstelveen. ,,De mensen die binnenkwamen, waren net zo blij als wij van het museum. Er was een wederzijds gevoel van opluchting. Het voelde als een feestje.”

Met de dalende coronacijfers - er liggen nog ‘maar’ duizend coronapatiënten in het ziekenhuis - kan het kabinet de samenleving weer stukje bij beetje openen. Maar met die vrijheid lijkt bij sommige Nederlanders een zekere nonchalance te sluipen in het naleven van de coronamaatregelen. Zo wordt het pompje met desinfectiemiddel vaker genegeerd. Mensen vergeten ook vaker dan voorheen hun mondkapje bij het winkelen, ziet Jumbo-supermarkteigenaar Guy Buddelmeijer. ,,Die krijgen er dan één van ons.”  

Toch is het nog niet de tijd om alle maatregelen te laten varen, waarschuwt de Leidse hoogleraar klinische epidemiologie Frits Rosendaal. ,,We moeten niet de fout maken van vorig jaar. Toen zei het kabinet in juni: ‘prettige vakantie’ en hielden alle persconferenties op. Dat was naïef en fout. We lieten het die zomer helemaal los en in augustus maakte het virus meteen een comeback.”

Met inmiddels meer dan 10 miljoen vaccinaties staan we er anders voor dan vorig jaar, maar we zijn er nog niet, zegt Rosendaal. ,,Pas bij een vaccinatiegraad van 75 procent hebben we voldoende groepsimmuniteit opgebouwd om het virus op afstand te houden. Daar zitten we nog lang niet aan. Veel mensen hebben bovendien nog maar één prik gehad en zijn niet optimaal beschermd.”

Nu de regels uit het oog verliezen, zou alsnog een corona-opleving teweeg kunnen brengen, zegt de hoogleraar. ,,Dus blijft het opletten geblazen. Als mensen zonder mondkapje over de markt wandelen, dan schrik ik daar niet zo van. Maar iedereen moet wel een klein beetje verstandig blijven doen. Er kan meer dan er kon, maar er kan nog niet alles.”

Annick Lambert vraagt zich af of mensen zo nodig een stap terug kunnen doen, nu ze weer aan hun vrijheid hebben geroken. ,,Ik denk dat de deur opengezet is en dat het heel moeilijk gaat zijn die weer dicht te doen.”

Bekijk hier al onze video’s over de lockdown: