Iraanse 'Zwarte Piet' wordt wél beschermd door de VN

Firuz speelt vooral in Iran een grote rol tijdens de viering van het nieuwe jaar volgens de Perzische Kalender, rond 20 maart. De zwartgeschminkte figuur met felrode lippen is gehuld in rode kleren. Hij speelt tamboerijn en zingt voor kinderen en hun ouders. Er zijn enkele verklaringen voor Hajji Firuz. Een verklaring luidt dat de figuur stamt uit de tijd dat zwarte slaven door de steden trokken om te zingen voor de bevolking. In 2009 werd het feest vermeld op de Lijst van Meesterwerken van het Orale en Immateriële Erfgoed van de Mensheid. In 2010 werd de feestdag ook erkend door de VN. Daarmee wordt hij beschermd door de VN.

De Zwarte Pietenkwestie heeft ook de aandacht getrokken van de buitenlandse media. 'Zonder meer racistisch,' aldus een blog van de Amerikaanse krant The Washington Post.

Pietitie
Nederland was gisteren volledig in de ban van het mogelijke sinterklaasverbod. Een 'pietitie' op Facebook voor behoud van de pieterbaas scoorde binnen enkele uren bijna tachtigduizend steunbetuigingen. Inmiddels hebben meer dan een half miljoen mensen de pagina 'geliked'. Op Facebook gaat een uitnodiging rond voor een Stille Zwarte Pieten tocht op 30 november op Rotterdam Centraal. Volgens deskundigen 'explodeerde' Twitter gisteren wegens de uitlatingen van Verene Shepherd van de Verenigde Naties. Het oer-Hollandse kinderfeest is volgens haar doortrokken van de discriminerende elementen die verwijzen naar de slavernij.

Negerknaap
Kunsthistoricus Elmer Kolfin twijfelt er volgens de Volkskrant niet aan: Zwarte Piet is terug te voeren op zwarte pages, kindslaven die in de 17e eeuw werden gehouden door welgestelden. De universitair docent kunstgeschiedenis baseert die conclusie op werk van 17e eeuwse schilders als Eglon van der Neer en Michiel van Musscher. In de krant wijst Kolfin op de overeenkomsten tussen de kleding van de zogeheten Morenpages en het Pietenpak. 'Pofbroek, maillot, vaak ook een molensteenkraag, het is hetzelfde.' Vanwege die herkomst van de figuur van Zwarte Piet valt volgens de kunsthistoricus niet aan de conclusie te ontkomen dat hij een andere vorm moet krijgen.

Metamorfose
Het overgrote deel van Nederland denkt daar toch anders over. De opmerkingen van de VN-onderzoeker veroorzaakten gisteren een eruptie van nationale verontwaardiging. Kom je aan Piet, dan kom je aan ons, leek Nederland als één man op Twitter en Facebook te zeggen. Ruim 90 procent van de Nederlanders piekert niet over het veranderen van het uiterlijk van Zwarte Piet, meldde Peil.nl gisteren. Alleen Amsterdammers (35 procent) en GroenLinksstemmers (47 procent) zien wel wat in een metamorfose van het knechtje van de Sint.

Politieke reacties
De Tweede Kamer wil Shepherd nog deze week ter verantwoording roepen.'Dit is waanzin! Je kunt best een discussie voeren over racisme, maar zó vooruitlopen op een onderzoek en dan dit al roepen kan echt niet,' zegt CDA-Kamerlid Madeleine van Toorenburg.

'Dit is een misser, heel jammer,' meent VVD-Kamerlid Arno Rutte. 'Als mensen zich zouden verdiepen in het Sinterklaasfeest, zouden ze zien dat het niet racistisch is. Het is een feest voor iedereen. In die traditie past geen racisme.'

Toch is er in Den Haag ook wel begrip. 'Als mensen Zwarte Piet stigmatiserend vinden, is onderzoek goed. Je kan pieten voortaan ook blauw, geel of groen maken. Dat vinden kinderen ook goed. Laten we hier als volwassenen uitkomen,' zegt D66-Kamerlid Vera Bergkamp.

Lees meer over de Zwarte-Pietendiscussie in het AD van vandaag.