De Nederlandse vrouw is Ilham B. Uit Gouda. Zij en haar twee kinderen zijn opgehaald omdat anders de strafzaak tegen haar in gevaar zou kunnen komen vanwege een eerdere rechterlijke uitspraak. Daarin werd beslist dat Nederland er alles aan moet doen om kinderen van IS-vrouwen terug te halen.

B.'s advocaat reageert opgelucht. ,,Mijn cliënte heeft de rechter sinds 2018 gevraagd haar terug te halen zodat het strafonderzoek eindelijk kan plaatsvinden. Op zich al opmerkelijk dat iemand zoveel moeite doet om berecht te kunnen worden. Na de beslissing dat ze moest worden teruggehaald bleef actie uit. Dan is het mogelijk dat het moment komt waarop wordt gezegd: kennelijk wil Nederland haar niet vervolgen en de zaak komt te vervallen’’, zegt Tamara Buruma. 

Ze had de hoop zo langzamerhand verloren en is ook opgelucht om nog een andere reden. ,,Nederland heeft eindelijk geluisterd naar kritiek, met name van de Verenigde Naties. Als wij andere landen de maat nemen om de mensenrechten, moeten we die zelf ook respecteren.’’ 

De advocate was niet op de hoogte van de terughaalactie maar kreeg het nieuws inmiddels bevestigd. Hoe het nu verder gaat, is volgens haar onduidelijk. ,,Ik ga ervan uit dat ik toegang tot mijn cliënte krijg zodra ze in Nederland arriveert. Daarna zal ze meteen worden aangehouden.’’ Wanneer de vlucht met de vrouw en kinderen arriveert, is de raadsvrouwe niet bekend.  

Het derde kind dat met B. en haar kroost terugkeert, is een meisje van 12 dat door haar moeder jaren geleden is meegenomen naar Syrië, tegen de wil van de vader in. Die vader spande in Nederland een rechtszaak aan waardoor zijn dochter nu terug kan. De moeder zit nog in een Syrisch detentiekamp. Zij heeft volgens de Syrische bestuurder Abdulkarim Omar in met de repatriëring na een verzoek van de Nederlandse overheid.

De delegatie reisde voor de overdracht naar de Syrische plaats Kamishli. Die ligt aan de grens met Turkije. De Nederlanders zijn ontvangen door Omar, die op Twitter een foto deelde van de bijeenkomst met de “speciale Syrië-gezant van de Nederlandse regering”. Koerdische media, evenals twee Nederlandse verslaggevers in de regio, meldden de overdracht ook.

Betrokken ministeries in Nederland zeiden vanochtend ‘niets over de zaak te kunnen zeggen'. In 2019 reisde een kleine Nederlandse delegatie samen met een Frans gezelschap naar het gebied om twee Nederlandse weeskinderen op te halen. 

De Syrische Koerden hadden de overdracht van “IS-burgers aan de Nederlandse autoriteiten” vrijdag aangekondigd. Dat leidde tot bezorgde reacties in de Tweede Kamer. “Als dit waar is hebben Kaag en Grapperhaus een groot politiek probleem”, twitterde PVV-leider Geert Wilders. “Het is onacceptabel en onaanvaardbaar dat we de islamitische vijand van ISIS hierheen halen.” CDA-Kamerlid Anne Kuik wil “zo snel mogelijk opheldering”.

Er zitten, volgens cijfers van inlichtingendienst AIVD, nog zo'n 45 Nederlandse mannen en vrouwen en 75 kinderen vast in Syrische detentiekampen. Een deel van hen spande al eens een kort geding aan om terug te kunnen komen naar Nederland, maar dat verloren ze uiteindelijk. Het kabinet staat al jaren op het standpunt dat het te gevaarlijk is de vrouwen en kinderen daar op te halen. Ook zouden de vrouwen bij terugkeer een gevaar voor de samenleving kunnen vormen.

Maar onder meer het Openbaar Ministerie wil hen juist wel naar Nederland halen, zodat ze hier berecht kunnen worden. Ook de families van de vrouwen en hulporganisaties pleiten al jaren voor hun terugkeer.  Een kleine groep familieleden hield de afgelopen weken enkele demonstraties, onder meer voor het partijkantoor van het CDA.

Tijdens de Syrische burgeroorlog trokken ook buitenlanders naar Syrië om zich aan te sluiten bij Islamitische Staat. De Koerden hebben veel van die Syriëgangers gevangengenomen toen het ‘kalifaat’ van IS instortte. De Koerdische autoriteiten hebben buitenlandse overheden opgeroepen om hun burgers te repatriëren, maar veel landen voelen daar weinig voor. Sommige vrouwen zitten al jaren met hun kinderen in de kampen. Zij gaven zich over toen IS steeds meer terrein verloor. Uiteindelijk viel het Kalifaat in het voorjaar van 2019.

In 2019 konden twee weeskinderen worden gerepatrieerd. Syrisch-Koerdische troepen houden voor zover bekend ook nog tientallen andere Nederlanders vast. Het gaat onder meer om vermeende IS-strijders en hun gezinnen. Het afgelopen jaar ontsnapten zeker tien Nederlandse vrouwen uit detentiekampen in Syrië. Enkele van hen melden zich daarna bij een Nederlands consulaat in Turkije en werden daarna onder begeleiding van de Marechaussee teruggebracht naar Nederland, anderen vluchtten naar een deel van Syrië waar jihadisten nog de baas zijn. Veel Nederlandse vrouwen verbleven in het kamp Al-Hol, maar werden recent  door de Koerden verplaatst naar een ander kamp Al Roj.

Als IS-vrouwen terugkeren in Nederland worden ze direct aangehouden en vastgezet in de speciale terroristenafdeling van de gevangenis in Zwolle. Daarna worden ze berecht. Het Openbaar Ministerie is recent hogere straffen gaan eisen, tot vier jaar cel.

Bekijk onze trending nieuwsvideo’s in onderstaande playlist: