Illustratief feitje: van de jongeren tussen 18 en 25 jaar is 40 procent dagelijks drie uur of langer met sociale media in de weer. Drie uur. Tijd waarin ze ook kunnen studeren, sporten of met hun vrienden in de kroeg hangen. In plaats daarvan zitten ze vast in hun dagelijkse rondgang, een perpetuum mobile bijna. Van Whatsapp via Instagram naar Facebook en weer terug, telkens opnieuw.

De ontwikkeling gaat razendsnel. In twee jaar tijd is het percentage studenten dat langer dan drie uur met sociale media bezig is bijna verdubbeld. En wat misschien wel het meest zorgwekkend is: de jongeren geven zelf aan dat ze er last van hebben. Veertig procent geeft aan dat het een negatief effect heeft op de nachtrust, 35 procent zegt dat de studieresultaten er onder lijden.

(Tekst loop door onder de graphic)

Een alarmerend cijfer, vindt Rhea van den Dong, voorzitter van het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO). Ze ziet het om zich heen gebeuren, op straat, in de trein, in de collegebanken ook. ,,Af en toe is er wel discussie, als een docent aangeeft dat hij het gevoel heeft dat leerlingen vooral met andere dingen bezig zijn. Dan hebben ze hun laptop wel open, maar zijn ze met Whatsapp of Facebook bezig.''

Dat is dan even een dingetje, en daarna gaat het gewoon weer verder. Structureel gebeurt er op hogescholen en universiteiten 'weinig tot niets' om het onderwerp onder de aandacht te brengen. Navraag bij scholen leert dat er inderdaad geen uniform beleid is. De Hogeschool Rotterdam bijvoorbeeld 'legt de verantwoordelijk bij docenten en studenten'. Onderling moeten zij bepalen wat wel kan en wat niet.

Maar het ISO betwijfelt of zo'n soort benadering voldoende recht doet aan de ernst van het probleem. Sociale media zijn zo alomtegenwoordig, dat jongeren moeten weten hoe ze zich kunnen weren tegen overconsumptie, vindt de organisatie. De cijfers van het CBS suggereren dat studenten niet het gevoel hebben dat ze dat zelf kunnen. Bijna 30 procent noemt zichzelf verslaafd aan sociale media.

Van den Dong: ,,We leren jongeren ook om te gaan met andere verslavende zaken, zoals alcohol en drugs. Daarbij doen we ook aan voorlichting, dan is het niet gek om dat ook bij sociale media te doen als blijkt dat dat nodig is.''

(Tekst loopt door onder de graphic)

Het probleem is echter dat scholen geen idee hebben hoe ze ermee om moeten gaan, zegt Regina van den Eijnden, universitair hoofddocent Maatschappijwetenschappen in Utrecht. ,,En hetzelfde geldt voor ouders, en voor studenten zelf. Iedereen vraagt zich af hoe hiermee om te gaan, maar niemand weet het antwoord.''

Van den Eijnden wijst er op dat er nog heel weinig bekend is over de effecten van sociale media. ,,Er er is echt nog belachelijk weinig onderzoek gedaan.'' Zelf voert ze een diepgravende studie uit naar de gevolgen voor middelbare scholieren. De uitkomsten daarvan zijn nog niet gepubliceerd. Maar de stelling dat het vele gebruik van sociale media tot problemen leidt, durft ze al wel aan.

Als er een partij is die in de ogen van Van den Eijnden de handschoen op moet pakken, is het de overheid. ,,Er moet echt meer aandacht komen voor dit onderwerp. Dan kun je denken aan financiering van onderzoek, maar ook aan preventie en het ontwikkelen van zelfhulpprogramma's. Nu is er geen enkel potje beschikbaar om er iets aan te doen.''

Hoe verslaafd ben jij aan Facebook? Doe de test!
Is het tijd om afscheid te nemen van Facebook, of heb jij het gebruik ervan prima onder controle? Doe de test en ontdek of je facebookgebruik overeenkomt met dat van anderen.