Joodse gemeenschap blij met excuses Rutte: ‘Fantastisch, gewoon fantastisch’

Het is voor het eerst dat de Nederlandse regering excuses maakt voor hulp aan de Duitsers bij de Jodenvervolging. ,,Nu de laatste overlevenden nog onder ons zijn, bied ik vandaag namens de regering excuses aan voor het overheidshandelen van toen. Dat doe ik in het besef dat geen woord zoiets groots en gruwelijks als de Holocaust kan omvatten”, zei Rutte. ,,75 jaar na Auschwitz is antisemitisme nog altijd onder ons. Juist daarom moeten we voluit erkennen wat er destijds is gebeurd en dat ook hardop uitspreken.’’

Volgens de premier waren er te veel Nederlandse ambtenaren die simpelweg uitvoerden wat de Duitse bezetter van hen vroeg. ,,Het was alles bij elkaar te weinig. Te weinig bescherming. Te weinig hulp. Te weinig erkenning.’’ Van de 140.000 joden die in 1940 in Nederland woonden, hebben er zo’n 102.000 de oorlog niet overleefd.

,,Fantastisch, werkelijk fantastisch’’, vindt Jacques Grishaver, voorzitter van het Nederlands Auschwitz Comité de excuses. ,,We hebben er 75 jaar op moeten wachten. De premier heeft geschiedenis geschreven, hij is onze held.’’ Grishaver omhelsde Rutte na afloop van zijn toespraak. Hij had niet verwacht dat de premier dit zou gaan zeggen.

Premier Wim Kok bood verontschuldigingen aan voor de kille wijze waarop joden na de Tweede Wereldoorlog zijn behandeld. Overlevenden van de Holocaust konden soms niet meer terug naar hun huis dat door anderen werd bewoond. Er was lang geen aandacht voor het hen aangedane leed en bijvoorbeeld in Amsterdam kregen ze een boete omdat ze geen erfpacht hadden betaald over de periode dat ze waren gedeporteerd.

In 2005 erkende premier Jan Peter Balkenende dat Nederlandse overheidsfunctionarissen niet alleen na maar ook tijdens de oorlog fout waren geweest. Tijdens een toespraak bij het CIDI zei hij: ,,Er waren Nederlandse gezagsdragers die meewerkten met de bezetters. Zij droegen bij aan een gruwelijk proces waarin Joodse Nederlanders hun rechten werden ontnomen en waarin de menselijke waardigheid van Joodse landgenoten werd geschonden.’’ Het woord excuses viel toen niet.