Justitie: euthanasie op onwetende demente vrouw (74) is moord, straf niet nodig
EuthanasieHet Openbaar Ministerie (OM) beschouwt het doden van een demente vrouw (74) door een arts in het kader van euthanasie als moord. De verpleeghuisarts verzuimde goed te onderzoeken of de vrouw wel echt dood wilde. Dat bleek vandaag tijdens de behandeling van de rechtszaak in Den Haag. De officier van justitie eist ondanks de moord een schuldigverklaring zonder straf. Dit omdat de arts te goeder trouw handelde, er geen kans is op recidive en een signaal naar andere artsen ook niet nodig is.
Voor de rechtbank in Den Haag staat al vanaf 09.00 uur een inmiddels gepensioneerde arts (68) terecht voor het in 2016 doden van een 74-jarige dementerende vrouw die helemaal niet wist dat er euthanasie op haar werd toegepast. Op de dag dat ze stierf had ze nog plannen gemaakt om met familie uit eten te gaan. De arts liet vandaag in de rechtszaal weten dat ze in een ‘bijzonder merkwaardige situatie is terechtgekomen’.
De vrouw tekende in 2012 een wilsverklaring dat ze dood wilde als ze opgenomen moesten worden in een verpleeghuis als ze heel erg dement zou worden. In april 2016 maakte de arts een einde aan haar leven terwijl ze dat op dat moment niet specifiek had aangegeven. Ze gaf wisselende signalen af over haar doodswens. Tijdens de rechtszaak zei de verdachte arts dat ze niet meer kon praten met de vrouw over haar wens om dood te gaan. ,,Ze kende geen verleden en geen toekomst en kon geen betekenis meer geven aan woorden zoals dood en dementie. Er was geen bewust besef meer bij haar. Daar waren haar hersenen niet meer toe in staat. In die situatie moest ik proberen te praten over haar levenswens.’’
Volgens de arts heeft ze vele uren met de vrouw doorgebracht. ,,Ze vertoonde alleen maar lijden en chaotisch gedrag. Ik was overtuigd van het lijden en de herhaalde doodswens.’’
Diep dement
De arts vertelde de rechtbank verder dat de vrouw ‘diep dement’ was en niet meer wilsbekwaam. De vrouw had er bijvoorbeeld enorm veel moeite mee als haar man afscheid van haar nam. Een verzorger nam haar daarom maar mee naar de wc. Als ze dan terugkwam was ze vergeten dat haar man er was geweest. De arts gaf wel toe dat de vrouw ook wel eens zei dat ze nog niet dood wilde, maar volgens de arts kon ze daar zelf niet meer over beslissen omdat ze niet de capaciteit had om er rationeel goed over na te denken.
De nabestaanden van de overleden vrouw steunen de arts. Zij menen dat ze volgens de regels heeft gehandeld en dat de nabestaanden nu slachtoffer worden van de openbare vervolging.
De officier van justitie legde op zijn beurt een boeiende vraag op tafel. Mag iemand die helder van geest is beslissen over een demente latere zelf? Of moet een demente vrouw worden beschermd tegen de wil van iemand die ooit een wilsverklaring heeft ondertekend? Hoe verhoudt de plicht het kwetsbare leven te beschermen zich tot het recht op zelfbeschikking van wilsonbekwamen? Wat de officier betreft moet er ook bij een persoon die wilsonbekwaam is geluisterd worden naar zijn of haar wensen. Ook al is dat door de ziekte nog maar een primaire emotie. De aanklager stipte verder aan dat de vrouw tijdens de euthanasie terugtrekkende bewegingen maakte, haar ellebogen onder haar lichaam drukte toen er een infuus werd aangelegd en vloekte.
Uniek
De rechtszaak is uniek omdat het de eerste keer is dat een arts door het Openbaar Ministerie wordt vervolgd vanwege euthanasie sinds de invoering van de Wet toetsing levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding in 2002. De arts maakte in april 2016 een einde aan het leven van een 74-jarige dementerende vrouw die in het Haagse verpleeghuis woonde. Ze had weliswaar enkele jaren eerder gezegd dat ze niet meer wilde leven als ze dement zou worden, maar op het moment van de euthanasie was niet duidelijk hoe ze er in stond.
Het Openbaar Ministerie laat de handelswijze van de arts nu door een rechter toetsen. Volgens het OM waren er ook momenten waarop de vrouw liet weten nog niet dood te willen. De arts, die in goed overleg met de familie handelde, had hier duidelijker naar moeten informeren bij de dementerende vrouw zelf om erachter te komen wat ze écht wilde, aldus het OM. Nu wist de vrouw niets van de euthanasie af omdat niemand er met haar over had gesproken. Ook was ze niet op de hoogte van de sederende medicatie die in haar koffie was gedaan.
Duidelijkheid
De verdachte liet eerder al via een woordvoerder weten ‘teleurgesteld’ te zijn in de vervolging. ‘Alhoewel ze zich ervan bewust is dat de reden voor de rechtsvervolging het geven van rechtszekerheid aan artsen en patiënten is, wordt ze nu persoonlijk vervolgd’, luidde de verklaring. Dat er duidelijkheid moet komen voor de artsen, juichte ze juist toe.
Haar advocaat meent dat het strafrecht niet geschikt is voor dit soort zaken. Het Openbaar Ministerie zou alleen de artsen moeten vervolgen die alle regels aan hun laars lappen. Dat was hier zeker niet het geval. De verdediging geeft aan dat speciale preventie niet aan de orde is omdat de arts al gepensioneerd is, de generale preventie niet omdat de tuchtrechter zich al heeft uitgesproken en vergelding niet omdat nabestaanden de vervolging niet willen. ,,Deze strafzaak belast haar enorm. Het is een nachtmerrie waar ze 24 uur per dag mee bezig is’', aldus de advocaat. Volgens de raadsman heeft deze zaak veel meer ethische en politieke elementen dan juridische.
De raadsman stelt verder dat de officier van justitie de wetsgeschiedenis verkeerd interpreteert. De door het OM ingebrachte plicht van een mondelinge toets van de wilsverklaring door een arts ziet wat hem betreft op mensen die dood willen maar nog wel hun eigen wil kunnen bepalen. Niet op mensen die wilsonbekwaam zijn.
Levenseindekliniek
,,Het Wetboek van Strafrecht ziet het als moord en het Openbaar Ministerie kon dus niet anders.” Dit zegt de Levenseindekliniek in Den Haag in reactie op de eis van het OM om de 68-jarige verpleeghuisarts Catharina A. moord ten laste te leggen.
De kliniek volgt de rechtszaak op de voet. ,,Het is heftig en een drama voor deze arts, maar wel in lijn met hoe strafrecht in Nederland en de euthanasiewet zijn vormgegeven. Als arts weet je dat euthanasie strafbaar is tenzij je de zorgvuldigheidscriteria volgt. Je gaat er alleen niet van uit dat je handelen tot moord kan leiden. Het Wetboek van Strafrecht ziet dat wel zo en het OM kon dus niet anders.”
Afhankelijk van de uitspraak van de rechter zal de kliniek de werkwijze aanscherpen, hoewel zij deze al als zeer zorgvuldig bestempelt. ,,De Regionale Toetsingscommissie Euthanasie komt in 99,8 procent van alle euthanasiemeldingen tot de conclusie dat er zorgvuldig is gehandeld. Desalniettemin zullen artsen die euthanasie uitvoeren erg zijn geschrokken door de uitspraak in deze casus en nog zorgvuldiger worden.”
De rechtbank doet op 11 september uitspraak in de zaak.
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
Code geel in zuiden en midden van het land wegens mistbanken
Het KNMI heeft in de nacht van donderdag op vrijdag code geel afgeven voor het zuiden en midden van het land wegens mistbanken. In de provincies Zeeland, Zuid-Holland, Utrecht, Gelderland, Noord-Brabant en Limburg komen mistbanken voor met lokaal zicht tot minder dan 200 meter. -
Podcast
Nanette en Marlies verloren ongeboren baby: ‘Zoveel liefde voor zo’n ieniemini mensje’
Een zwangerschap leidt niet altijd tot een blakende, gezonde baby: per jaar verliezen in Nederland zo’n 25.000 vrouwen een ongeboren kindje. In de podcast Miskraammonologen, een productie van Ouders van Nu, AD en de regionale titels, hoor je de persoonlijke verhalen van deze vrouwen. Deze week vertellen Marlies en Nanette over hun miskramen. -
87
Tweede Kamer bezorgd over onveilige rotondes, VVD wil voorrang fietsers ter discussie stellen
Het nieuws dat rotondes zeer onveilig voor fietsers blijken, zorgt voor ongerustheid in politiek Den Haag. De VVD vindt dat er uniforme regels voor rotondes moeten komen, ook moet de voorrang voor fietsers ter discussie worden gesteld. -
PREMIUM
Honderden vakantievluchten Transavia sneuvelen door personeelstekort
Door personeelstekorten worden komende zomer honderden vluchten van Transavia geschrapt. De prijsvechter verwacht dat de problemen in elk geval tot oktober zullen aanhouden. -
De beste games voor...
De beste games voor op een feestje: zo krijg je iedereen rondom de televisie
Gamen is meer dan alleen maar schieten of voetballen, en is vaak veel makkelijker om aan te beginnen dan je misschien denkt. In deze rubriek geven we daarom laagdrempelige tips voor games in elke situatie. Vandaag: de beste games voor tijdens een feestje.
-
vraag 't vtwonen
Zo wordt je huis een oase van rust: ‘Dat is echt een basisbehoefte’
In een rustig huis is het fijn thuiskomen na een lange werkdag. Hoe maak je van je huis zo’n serene plek? We vragen het Liza Wassenaar, stylist bij vtwonen. -
Video
Arts vervolgd voor onzorgvuldige euthanasie: Dementerende vrouw (74) wist niet dat ze zou sterven
De rechtszaak tegen een arts die onzorgvuldig zou hebben gehandeld bij een euthanasie gaat volgende week van start. De inmiddels gepensioneerde arts werkte destijds in een verpleeghuis in Den Haag. -
PREMIUM
Wantrouwen in Den Haag leidt tot problemen in de rest van het land
Elke week schrijft politiek verslaggever Hans van Soest over wat er speelt in Den Haag in Onder Politici. Deze week: wantrouwen in Den Haag leidt tot problemen in de rest van het land.