‘Langer wachten, langer pijn’: wachttijden zorg frustreren patiënt én arts

De vrouw moest negentien weken wachten op een nieuwe heup in het Hagaziekenhuis, terwijl zeven de norm is. ,,Toen ik halverwege hoorde dat ik pas eind van de zomer geholpen kon worden, kwam het stoom uit mijn oren. Nóg langer rondlopen met pijn”, vertelt ze. Dik heeft artrose en slikte morfine tegen de pijn in haar rechterheup. Het lange wachten stemde haar somber. Zelfs een wandelingetje naar de supermarkt ging niet zonder een paar stops onderweg. ,,Ik kreeg depressieklachten en was een ramp voor mijn omgeving.”

Voor allergoloog Hanneke Oude Elberink van het Universitair Medisch Centrum Groningen zijn de klachten herkenbaar, ook al komen haar patiënten voor heel andere gezondheidsproblemen. Op haar afdeling moeten patiënten soms een jaar wachten op een behandeling. ,,Er zijn mensen met een insectenallergie die in de zomer amper hun huis uit komen, uit angst om gestoken te worden. Tegen de  tijd dat ze geholpen worden is de zomer vaak al voorbij”, vertelt ze.

Om zo veel mogelijk patiënten te kunnen helpen – ‘ook wij dokters vinden de wachtlijsten enorm frustrerend’ – houdt ze regelmatig spreekuren voor twintig patiënten tegelijk, die bijvoorbeeld hooikoorts, eczeem of een voedselallergie hebben. Ze wijt de lange wachttijden aan het tekort aan medisch specialisten, maar vooral aan de zorgverzekeraars ‘die ons niet als prioriteit zien’.

Volgens de landelijke afspraken is de wachttijd voor een operatie of behandeling zeven weken, maar bij een kwart van de medisch specialisten blijkt de wachttijd langer. Patiëntenfederatie Nederland herkent dit vooral in de oogheelkunde, waar ouderen bijvoorbeeld lang wachten op hun staaroperatie. ,,Deze patiënten moeten overal in het land heel lang wachten”, zegt een woordvoerder.

De extreme wachttijden in academische ziekenhuizen kunnen echter een vertekend beeld geven, meent hij. ,,Zij doen sommige simpele ingrepen liever niet. Die laten dat aan perifere ziekenhuizen over. Als je dan toch naar een UMC wilt, moet je wachten”, aldus een woordvoerder. De patiëntenfederatie raadt mensen aan om bij de zorgverzekeraar wachtlijstbemiddeling aan te vragen.

Op ZorgkaartNederland.nl staan nu al de actuele wachttijden van ziekenhuizen. De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) wil daar het liefst de wachttijden per behandeling aan toe voegen. ,,Dan kunnen mensen zelf opzoeken waar zij in hun regio terechtkunnen. Want landelijke cijfers over de wachttijden zeggen weinig over de daadwerkelijke wachttijden van patiënten in hun eigen omgeving. De wachttijden verschillen sterk per specialisme, per ziekenhuis en per regio,” aldus de zorgwaakhond.

Volgens de NZa zijn de grootste uitschieters in wachttijden bij de specialismen allergologie, oogheelkunde en maag, lever, darm. Niet alleen de vergrijzing speelt daarbij een rol, maar ook bevolkingsonderzoek voor bijvoorbeeld darmkanker leidt tot langere wachttijden voor de maag-, lever-, darmbehandelingen. Personeelstekorten zorgen voor langere wachttijden bij de oogartsen in het noordoosten van Nederland.

De NZa vindt dat ziekenhuizen en zorgverzekeraars afspraken moeten maken over taakherschikking. Dat gebeurt ook al. Zo nemen optometristen de minder complexe behandelingen van de oogarts over.

Janneke Dik kreeg na 19 weken wachten een nieuwe heup. Het Hagaziekenhuis heeft inmiddels contact met haar opgenomen en bood – behalve excuses – aan om de extra fysiotherapie van 120 euro te vergoeden. Daarmee is voor de Haagse de kous af. ,,Ik ben blij dat ik weer kan lopen zonder pijn.”

Check met onderstaande tool de gemiddelde wachttijden in jouw ziekenhuis:

Werkt de tool niet naar behoren? Klik dan hier voor optimale weergave.