LTO ontevreden met uitkomst eerste stikstofgesprek: ‘Het is te weinig’

Gespreksleider Johan Remkes sprak van een ‘constructief’ eerste gesprek vandaag tussen kabinet en boerenbelangenclubs op het provinciehuis in Utrecht. Na weken vol wilde protestacties probeert de VVD-nestor de stikstofimpasse te doorbreken met een serie bijeenkomsten met politici, boeren en belangenclubs. 

,,Er was en er is sprake van een vertrouwenscrisis, die zit dieper dan de stikstofdiscussie", constateerde de gespreksleider na afloop. ,,Dat komt door stapeling van regelgeving, zwalkend beleid rond stikstof en miskenning dat agrariërs al veel gedaan hebben om te reduceren. De sfeer was wel buitengewoon constructief, het gesprek was goed. Er werden natuurlijk kritische noten gekraakt. Maar dat moet ook, een gesprek zonder meel in de mond is belangrijk.”

Volgens Remkes moet de impasse doorbroken worden de komende weken, ‘linksom of rechtsom'. Daarom is er een tweede gesprek gepland over de losse eindjes, alle gesprekspartners van vandaag zullen dan opnieuw aanschuiven, denkt Remkes. 

De komende bijeenkomsten wordt verder gepraat over de stikstofdoelen, de deadline van 2030, de regionale aanpak, innovatie-opties en uitstootplafonds. 

Het omstreden stikstofkaartje is daarbij niet zaligmakend, schetst Remkes: ,,Boeren op Schiermonnikoog lazen dat ze onder allerlei regimes vielen, terwijl er al heel veel is gebeurd. Zulke conclusies kunnen dus niet worden getrokken op grond van het kaartje.”  Ook premier Rutte erkent dat het kaartje ‘tot spanning heeft geleid'. ,,Daar hebben we excuses voor gemaakt.” Stikstofminister Christianne van der Wal noemt het ‘symboliek’ om de kaart nu formeel te schrappen: ,,Het kaartje ligt er, als startpunt, als richtinggevend hulpmiddel. Maar ik baal ervan dat het zo verkeerd is opgevat.” 

Lees verder na de foto

Een doorbraak leverde deze dag inhoudelijk niet op. Diverse agrarische belangenverenigingen ontbraken, zij hebben LTO-voorman Sjaak van der Tak afgevaardigd. Na afloop stelde Van der Tak resoluut dat het kabinet onvoldoende biedt: ,,Er is beweging, maar voor onze tuinders  en boeren is het op dit moment te weinig. Dus voor vandaag is het klaar, we kunnen het gesprek niet voortzetten, de bal ligt echt bij het kabinet.” De LTO-voorzitter gaat nu eerst in conclaaf met andere belangenverenigingen. 

De spanning rond het stikstofdossier blijft groot, zo bleek vrijdag weer. Als de woordvoerder van Remkes aan media meldt dat het beraad iets langer duurt omdat ‘de sfeer zo goed is’, reageert LTO Nederland direct via twitter dat ze die conclusie niet deelt. ‘LTO herkent zich nadrukkelijk niet in dit statement. We hebben nadrukkelijk verzocht deze berichtgeving achterwege te laten en geen ruis te veroorzaken. Het is tekenend voor het optreden van de overheid afgelopen tijd; eenzijdig en zonder afstemming'. 

Bert van Ruitenbeek, die als directeur van de organisatie voor ‘biodynamische landbouw’ Stichting Demeter ook aanwezig was, vindt echter dat de LTO alleen voor de bühne doet alsof de uitkomst van de gesprekken te weinig is. Het gesprek ging er binnenskamers heel anders aan toe, aldus Van Ruitenbeek. ,,Er is echt ruimte om verder te kijken naar een aantal dingen en daar is de LTO ook mee akkoord gegaan”. Volgens Van Ruitenbeek hoort wat LTO doet ‘bij het spel’, maar houdt hij er zelf niet van. ,,Zij proberen alle partijen binnenboord te houden en dat snap ik wel, maar hun verklaring in de media is te negatief.”

Lees verder na de tweet

Welke inhoudelijke speelruimte hebben de boeren en het kabinet in het stikstofdossier? Lees hier over de opties. 

Het kabinet wil de komende jaren de uitstoot van stikstofoxiden en ammoniak fors verminderen (min 50 procent in 2030), omdat die een grote belasting vormen voor de natuur en soortenrijkdom. Naar schatting zal een derde van de Nederlandse veestapel daarom verdwijnen. 

De hoofddoelen blijven overeind, benadrukten Rutte en Van der Wal na afloop. Wel wordt verkend of er voortaan breder gekeken kan worden naar werkelijke uitstoot per boerderij, de bredere natuurkwaliteit en extra innovatiemogelijkheden.  

De landbouw is de grootste uitstoter van stikstof. Veel boeren vrezen dan ook dat de strenge doelen die het kabinet hanteert tot een kaalslag zullen leiden op het platteland. De roep om toekomstperspectief voor de sector heeft tot dusver alleen geleid tot een brief van landbouwminister Staghouwer waarin nauwelijks concrete plannen stonden. 

Stikstof: wat doet dat nou precies met de natuur? Je ontdekt het in onderstaande video: