Machtsstrijd om één centrale meldkamer 112

Uit een rondgang van deze krant bij betrokken partijen blijkt dat het project is uitgelopen op wantrouwen en machtsspelletjes. Over één ding is vrijwel iedereen het eens: het samenvoegen van de 22 regionale meldkamers is vanaf de eerste dag gigantisch onderschat. Nu al zijn miljoenen verloren gegaan. Toponderhandelaars spreken over een 'gebrek aan regie' en een 'enorm afbreukrisico'. ,,De kans dat dit project een succes wordt, is nagenoeg nul", zo klinkt het.

Terwijl het idee waar toenmalig minister Ter Horst in 2010 mee kwam, zo slecht nog niet was: wie 112 belt, wordt gelijk verbonden met een landelijke meldkamer voor brandweer, politie en ambulance. Sneller, efficiënter en veel goedkoper. Begin deze week moest minister Van der Steur (Veiligheid en Justitie) echter concluderen dat het plan in de huidige vorm onhaalbaar is.    

Essentiële problemen
Uit het alarmerende rapport met de titel 'Grip herpakken!' komt de reden achter de malaise naar voren. De samenvoeging tot maximaal 10 landelijk gecoördineerde meldkamers én de opzet van een ict-systeem - die naar schatting 90 miljoen euro kosten - lopen gevaar. Op meerdere vlakken zijn 'grote risico's en problemen' gesignaleerd. Partijen 'wantrouwen' elkaar, valt te lezen. Direct ingrijpen is cruciaal.

Een besparing van 10 miljoen euro in 2015 is al mislukt en een verwachte bezuiniging van 50 miljoen per jaar vanaf 2021 staat op losse schroeven. Hoe die onvoorziene kosten worden gedekt, is onduidelijk. In de begroting van Veiligheid en Justitie zitten ook andere gaten.

Gewaarschuwd
Volgens meerdere betrokkenen had het allemaal anders kunnen lopen. ,,Vanaf het begin hebben we gewaarschuwd dat het proces ernstig werd onderschat door het ministerie van VenJ," zegt Henri Lenferink, verantwoordelijk namens de 25 Veiligheidsregio's in ons land. ,,Dit is echt wat anders dan een kleine reorganisatie. Het beoogde meldkamersysteem heeft een omvang die nergens ter wereld te vinden is."

Voorzitter Gerrit van de Kamp van politievakbond ACP benadrukt dat een meldkamer niet 'zomaar een callcenter' is. ,,Voor de politie is het  een cruciale levenslijn. Een professionele plek waar vertrouwelijkheid en regels essentieel zijn."

Van de Kamp ziet de organisatie nu ten prooi vallen aan een machtsstrijd. ,,De grootste fout was deze reorganisatie te koppelen aan een bezuiniging. Dat is in Den Haag heel normaal. Maar er is niet geluisterd naar mensen met waarschuwingen of kritiek. Doordat iedereen een deel moet ophoesten, krijg je de discussie: van wie is die meldkamer?"

Frank Giltay, voorzitter van de Centrale Ondernemingsraad van de Nationale Politie, moet hard lachen als hij de vraag krijgt wat er tot nu toe mis is gegaan bij de vorming van één centrale organisatie. ,,Er is een soort 'mission impossible' gecreëerd. En die besparing van 50 miljoen euro is gebaseerd op drijfzand."

Teruggaan is bijna geen optie meer, zegt voorzitter Geert Priem van politievakbond ANPV. ,,Maar er moet een gedegen plan komen met goede sturing. Dat ontbreekt nu."

Ernstig onderbezet
In april meldde deze krant nog dat de 112-meldkamers ernstig onderbezet waren. Dat probleem is opgelost, zegt Giltay. Maar vakbondsleiders bestrijden dat. Volgens hen worden extra mensen weggeplukt uit de opsporing en het blauw op straat.

ANPV-voorzitter Priem: ,,Ze zijn met kunstgrepen de boel op gang aan het houden. Ik hoorde onlangs over een politie-eenheid waar 50 wijkagenten de helft van hun werktijd in de meldkamer doorbrengen. Te gek voor woorden."

SP-Kamerlid Nine Kooiman reageert geschrokken op alle bevindingen. ,,Dit is de zoveelste situatie bij de nationale politie waarbij de minister gaten laat vallen. De hulpdiensten zijn de dupe. Van der Steur moet nú de rotzooi gaan opruimen." Kooiman gaat de kwestie volgende week politiek aankaarten.

Binnenkort gaan partijen opnieuw om tafel. Verschillende bronnen zeggen tegen deze krant dat het project nog wel 10 jaar in beslag kan nemen. Een woordvoerster van het ministerie van Veiligheid en Justitie heeft niets toe te voegen aan het bericht dat de minister begin deze week verstuurde. ,,Uiteindelijk houden alle partijen hetzelfde doel: een landelijke meldkamerorganisatie."