Meer opvoedhulp voor ouders om stress bij kinderen te verminderen

Daartoe committeren jeugdartsen zich vandaag bij de ondertekening van een verdrag met collega's uit elf andere Europese landen. De jeugdgezondheidszorg wil snel de stress, waar steeds meer 0- tot 24-jarigen mee kampen, terugdringen. Door een verdrag te tekenen, hopen ze dat er snel actie komt. ,,In Nederland gebeurt al best veel, maar het kan nog stukken beter”, stelt Henrique Sachse, jeugdarts en tevens voorzitter van de Europese vereniging van Jeugdgezondheidszorg.

Nu al vallen veel studenten uit door een burn-out. Ook kinderen ervaren grote prestatiedruk. In kwetsbare gezinnen, waar bijvoorbeeld sprake is van armoede of huiselijk geweld, hebben kinderen al vroeg last van langdurige stress. Maar ook in gezinnen die een druk bestaan leiden, kunnen de jongste gezinsleden daar last van hebben. 

Jeugdartsen willen meer aandacht voor stress bij kinderen. Uit onderzoek blijkt namelijk dat kinderen die al jong veel stress ervaren later ook vatbaar zijn voor stressgerelateerde klachten zoals burn-out, depressie en hart- en vaatziekten. Vooral in de eerste duizend dagen (vanaf de zwangerschap gerekend) en in de adolescentie (13 tot 24 jaar) zijn kinderen vatbaar voor stress.

Jeugdartsen en -verpleegkundigen gaan ouders meer ondersteunen bij de opvoeding. Zij spelen een cruciale rol bij het welbevinden van de kinderen. ,,Ouders die zelf veel stress hebben, staan minder open voor hun kinderen. Als het goed met ouders gaat, gaat het ook beter met de kinderen”, stelt Sachse. 

Bij consultatiebureaus moet meer ruimte komen om over het leven van de ouders te praten. Sachse: ,,Als ze een kind met hele vieze kleren binnen zien komen, vinden ze het moeilijk daarover te beginnen. Terwijl een ouder dan de kans krijgt om uit te leggen wat er thuis aan de hand is. Dan kunnen we ze helpen, zonder belerend te zijn.” Er kunnen extra gesprekken over het ouderschap volgen of een huisbezoek. Veel jeugdartsen en -verpleegkundigen vinden het lastig hun zorgen over een kind te uiten. Daarom komen er meer trainingen.  

Volgens de jeugdartsen kunnen ook gemeenten bijdragen om de groeiende stress bij kinderen terug te dringen. In sommige gemeenten krijgen ouders al extra ondersteuning. Tijdens de zwangerschap zijn er bijvoorbeeld huisbezoeken en ook in de eerste jaren na de geboorte kunnen ouders opvoedhulp inschakelen. Maar zulke hulpprogramma's zijn er nog niet overal. De jeugdartsen willen dat meer gemeenten jonge, kwetsbare ouders ondersteunen. 

Want opvoeden kan moeilijk zijn, stelt Sachse. ,,Er lijkt een taboe op te rusten om dat toe te geven.” Ze wijst op alle gelukkige gezinsfoto's die op de sociale media verschijnen. ,,Het lijkt allemaal alleen maar mooi. Maar voor het ouderschap heb je geen diploma nodig. Als het bespreekbaar wordt dat opvoeden ook moeilijk is, kunnen ouders onderling veel aan elkaar hebben.”

Zo is het belangrijk dat ouders luisteren naar de mening van hun kinderen en oog hebben voor hun gevoelens. ,,Dat zorgt ervoor dat ze steviger in hun schoenen staan en weerbaarder worden", verklaart Sachse. De kinderen te veel beschermen, zoals zogenoemde curlingouders doen, helpt juist niet. ,,Ze moeten leren vallen en opstaan. Als ze niets gewend zijn en een tegenvaller voor de kiezen krijgen, ervaren ze veel meer stress.”

Voor pubers is het bovendien van belang dat ze niet continu op de huid worden gezeten. Sachse: ,,Tieners mogen nauwelijks meer kattenkwaad uithalen. Als er een puber 's nachts alleen op een bruggetje staat te blowen, wordt Meldpunt Veilig Thuis gebeld. Er is tegenwoordig weinig tolerantie.”