De Pieter Zeemanschool in Zierikzee is de laatste op het eiland Schouwen-Duiveland. © Marco De Swart

Middelbare scholen in krimpgebieden dreigen te verdwijnen

Op zeker tien plekken buiten de randstad, onder meer in het noorden, oosten, Limburg en Zeeland, dreigen de laatste middelbare scholen in een regio te verdwijnen. Oorzaak is het krimpend aantal leerlingen. Koepelorganisatie VO-raad slaat alarm: als er nu niets gebeurt, moeten leerlingen straks meer dan twintig kilometer reizen.

Ellen van Gaalen 18-02-19, 03:00

Nu al is niet overal een technische vmbo-opleiding in de buurt. De VO-raad wil voorkomen dat op meer plekken bepaalde opleidingen verdwijnen en leerlingen ver moeten reizen. ,,Er gebeurt nog te weinig om een antwoord te geven op de krimp van het aantal leerlingen’’, stelt voorzitter Paul Rosenmöller.

Het aantal leerlingen op middelbare scholen daalt de komende jaren hard. Nu zien vooral scholen in Friesland, Groningen, het oosten, Limburg en Zeeland het aantal scholieren teruglopen. Tot 2028 verliest het voortgezet onderwijs nog eens 12 procent van de leerlingen. Er worden simpelweg minder kinderen geboren.

Er gebeurt nog te weinig om een antwoord te geven op de krimp van het aantal leerlingen
Paul Rosenmöller, Voorzitter VO-raad

Omdat er in plattelandsregio’s al weinig keuze is, proberen die scholen een breed opleidingsaanbod – van praktijkonderwijs tot en met vwo – overeind te houden. Maar als er minder leerlingen per klas zitten, is het lastiger al die varianten, inclusief bijbehorende profielen, te behouden omdat het te duur wordt.

Paul Rosenmöller, voorzitter van koepelorganisatie VO-raad © ANP

Daarom moet er een toeslag komen voor scholen die in de knel komen, vindt de VO-raad, zodat leerlingen altijd dichtbij naar een middelbare school kunnen. Rosenmöller: ,,Het kan niet zo zijn dat er straks alleen goed onderwijs op redelijke afstand bestaat in de stad. De overheid moet daarin investeren.’’

Nu verliezen sommige scholen juist geld, doordat verschillende overheidsmaatregelen negatief voor hen uitpakken. Een deel van de scholen krijgt bijvoorbeeld minder geld voor leerlingen die extra hulp nodig hebben en er gaat een streep door een toeslag voor scholengemeenschappen met een breed opleidingsaanbod. ,,Scholen in de gebieden met problematische krimp worden daardoor extra getroffen. Daar moet iets aan worden gedaan’’, betoogt Rosenmöller.

Middelbare scholen steken ook de hand in eigen boezem: ze moeten meer en beter gaan samenwerken. In delen van het land gebeurt dat al en volgen leerlingen bijvoorbeeld op een andere school een vak als Latijn omdat er op de eigen school te weinig klasgenoten zijn. Ook proberen ze meerdere scholen onder te brengen in één nieuw gebouw, docenten uit te wisselen of volledig te fuseren.

Om de samenwerking te stimuleren, vindt de VO-raad dat het ministerie van Onderwijs het leerlingaantal moet ‘bevriezen’ op scholen die willen samenwerken, zodat er niet wordt gekort op het geld dat ze van het rijk krijgen. Zo ontstaat er meer tijd en financiële ruimte om de krimp te lijf te gaan.

Het kan niet zo zijn dat er straks alleen goed thuisnabij onderwijs bestaat in de stad. De overheid moet daarin investeren
Paul Rosenmöller, Voorzitter VO-raad