Minister Slob wil dat scholen het geld gebruiken om een plan te maken waardoor ze ook met minder leerlingen blijven bestaan. Ze kunnen bijvoorbeeld fuseren, vestigingen sluiten of juist zorgen dat een locatie open blijft omdat leerlingen anders te ver moeten fietsen. ,, Ik wil dat regio’s een toekomstbestendig onderwijsaanbod kunnen realiseren dat bestand is tegen krimp en tegelijk goed en bereikbaar is”, aldus de minister.

Vanaf volgend jaar kunnen middelbare scholen een aanvraag indienen. De minister heeft een potje van tien miljoen euro gemaakt. In 2021 groeit dat bedrag naar vijftien miljoen euro en in de daaropvolgende jaren kan het oplopen tot maximaal 48 miljoen euro per jaar. ,,Maar dat hangt af van hoe hard de krimp doorzet”, zegt Slob. Scholen krijgen eenmalig een bedrag om hun toekomstplan te kunnen uitvoeren.

Tot 2028 verliest het voortgezet onderwijs nog eens zo’n twaalf procent van zijn leerlingen. Middelbare scholen met een breed aanbod van vmbo tot en met vwo die minder dan twaalfhonderd scholieren tellen, hebben moeite om overeind te blijven.

Nu al kampen sommige regio’s met een snel dalend aantal leerlingen. Dat komt simpelweg, doordat er minder kinderen worden geboren. Vooral middelbare scholen in Zeeland, Limburg, het oosten en het noorden zien hun scholen kleiner worden. Omdat ze betaald krijgen per leerling komen ze soms moeilijk rond. Daardoor wordt het steeds lastiger om scholen open te houden en dreigen bepaalde afdelingen, zoals het technische vmbo of gymnasium, in bepaalde regio’s te verdwijnen.

Sectororganisatie VO-raad constateerde eerder dit jaar dat al op zeker tien plekken buiten de Randstad de laatste middelbare scholen dreigden te verdwijnen. Met als gevolg dat tieners grote afstanden moeten afleggen naar een andere school. De schoolbesturen pleitten al eerder voor een potje voor krimpende scholen. Bovendien adviseerde de commissie-Dijkgraaf meer geld vrij te maken ‘om het onderwijs bereikbaar te houden in krimpgebieden’.

Slob erkent dat het probleem ‘urgent’ is en kan echter niet uitsluiten dat er ook de komende jaren afdelingen verdwijnen. ,, Het sluiten van scholen, schoolsoorten en profielen is de verantwoordelijkheid van schoolbesturen, en dat blijft zo. Deze extra middelen helpen hen om de beste keuze te maken”, stelt hij.