Minder complicaties na weghalen prostaat in specialistische centra

Deze trend werd in 2012 in gang gezet door de Nederlandse Vereniging van Urologen (NVU), die een norm stelde van minstens twintig operaties  per jaar per ziekenhuis. Destijds zat twintig procent van de ziekenhuizen die de prostaatverwijdering uitvoert onder de grens; nu gaat het nog maar om één ziekenhuis, de Noordwest Ziekenhuisgroep. Deze kliniek voerde vorig jaar slechts 18 prostaatverwijderingen uit en meldde nul complicaties.

De roep om meer supergespecialiseerde kankercentra is al langer aan de gang. Eerder al bleek dat de complicaties bij blaas-, slokdarm-, en alvleesklierkanker afnamen, zodra de zorg werd geconcentreerd in enkele centra in het land. Het Maasstadziekenhuis in Rotterdam opent komende maand een prostaatkankerkliniek waar alle patiënten uit de regio naar doorverwezen worden.

Ook het Antoni van Leeuwenhoek in Amsterdam werkt aan zo’n samenwerking in het midden van het land. Dit ziekenhuis voert nu jaarlijks de meeste prostaatverwijderingen in het land uit, vorig jaar 278, maar wil het aantal patiënten dat ze behandelt verdubbelen. Medisch directeur Emile Voest: ,,Voor een ingewikkelde ingreep, wat kanker per definitie is, heb je veel ervaring nodig. Er zijn in ons land urologen die de operatie niet elke week, soms zelfs niet eens elke maand, uitvoeren. We kunnen een enorme kwaliteitsslag maken als we de zorg nog meer concentreren naar vier à vijf centra in het land.”

Over de lage minimumnorm zegt hij: ,,De beroepsvereniging, NVU, wil de norm ophogen van 20 naar 50 operaties per jaar. Dat onderschrijven wij." Echter, daar komt nu bijna de helft van de ziekenhuizen niet aan, blijkt uit de analyse van MediQuest. 

Zorgverzekeraar Zilveren Kruis bracht onlangs naar buiten dat prostaatkankerpatiënten die in het buitenland in supergespecialiseerde centra worden geholpen de helft minder impotentieproblemen hebben dan in Nederland. ,,Bovendien heeft in het beste geval slechts 6,5 procent na een jaar nog incontinentieproblemen. In Nederland gebruikt 22 procent na een jaar nog incontinentiemateriaal,” zo blijkt uit cijfers van Zilveren Kruis.

Klachten over urineverlies moeten we niet te licht nemen zegt, voorzitter van de Prostaatkankerstichting Kees van de Berg. ,,We kennen mannen die na de verwijdering van hun prostaat nooit meer droog zijn en noodgedwongen een luier moeten dragen. Als zij lachen, hikken of de trap oplopen, hebben ze al lekkages. Dat heeft nogal een impact op je leven, maar ook op je relatie.”

Bekkenbodemtherapie kan enorm helpen, ontdekte Van de Berg na zijn eigen prostaatkankeroperatie. ,,Maar ook de nazorg verschilt per regio, net als de diagnostiek. In mijn regioziekenhuis werd het gezwel in mijn prostaat niet ontdekt. In een ander ziekenhuis waar ik een mri-scan kreeg, werd dit alsnog gevonden. Dat klopt niet. Het zou niet uit moeten maken waar je woont, overal moet de zorg even goed zijn.” De patiëntenvereniging maakt zich al jaren hard voor meer concentratie van de prostaatkankerzorg. Ze vindt de minimumnorm van 20 operaties per ziekenhuis veel te laag. Een uroloog zou op z'n minst 50, en op termijn 100 operaties per jaar moeten uitvoeren.