Minstens 16 Nederlandse tophengsten drager van gevaarlijk gen

Veulens met WFFS worden soms dood geboren. Als ze bij de geboorte nog wel leven hebben ze ernstige huidafwijkingen, krijgen ze snel pijnlijke wonden en/of hebben ze last van gewrichtsproblemen. Doorgaans sterven ze al snel of moeten ze geëuthanaseerd worden. Veulens kunnen het syndroom krijgen als zowel de hengst als de merrie waaruit ze voortkomen drager zijn van het afwijkende gen.

De genetische afwijking, voluit het Warmblood Fragile Foal Syndrome, werd een aantal jaar geleden ontdekt in Amerika. Begin deze maand bleek dat ook Nederlandse paarden drager kunnen zijn van WFFS. Het werd als eerste ontdekt bij tophengst Everdale, die meer dan duizend nakomelingen heeft. Daarop besloten de belangrijkste stamboeken - KWPN en NRPS - al hun goedgekeurde hengsten te gaan testen.

Uit de eerste 250 tests van KWPN, dat wereldwijd geldt als één van de beste stamboeken, komen tien dragers van het afwijkende gen naar voren. Bij het NRPS werden tot nu toe zes hengsten positief getest, op een totaal van 83 onderzochte paarden. Daarmee is minder dan 5 procent van de geteste hengsten drager. In het buitenland ligt dat percentage hoger: 9 tot 11 procent.

Een goede verklaring daarvoor heeft KWPN niet, daarvoor is nog te weinig over de genetische afwijking bekend, stelt een woordvoerster. 

Toch hebben de testuitslagen consequenties. Zo is er het advies om hengsten die het 'foute' gen dragen, alleen te kruisen met WFFS-vrije merries. Daarom worden de namen van alle positief geteste hengsten openbaar. Fokkers die overwegen hun merrie met zo'n paard te kruisen, wordt dringend geadviseerd dan eerst hun merrie te testen.

Ook als een WFFS-hengst met een 'schone' merrie fokt, is er overigens een 50 procent kans dat het veulen het afwijkende gen gaat dragen. Dat veulen wordt dan niet ziek, maar kan het gen wel weer doorgeven. Daardoor kan het in potentie zeer gevaarlijke gen ook op lange termijn in het paardenstamboek aanwezig blijven. Dit kan voorkomen worden door de veulens op latere leeftijd niet als fokdier maar als sportpaard te gebruiken.

De KWPN overweegt niet om de paarden die de genetische afwijking hebben uit te sluiten van de fokkerij. ,,KWPN-hengsten zijn goedgekeurd na een zeer strenge selectie en veelal gaat het om zeer getalenteerde paarden uit zorgvuldig geselecteerde stammen. Het zou zonde zijn als fokkers deze hengsten niet meer inzetten voor de fokkerij en de talenten van deze hengsten niet doorgegeven worden.''

(Tekst loopt door onder de foto)

Onder de positief geteste hengsten is bijvoorbeeld Total U.S., een zoon van het wereldberoemde dressuurpaard Totilas, de hengst die zo'n dramatisch carrièreverloop kende. Total U.S. wordt sinds kort bereden door topruiter Edward Gal, de Nederlander die met Totilas grote successen boekte. Of het WFFS-gen van Total U.S. van zijn vader of moeder afkomstig is, is nog niet bekend. Totilas staat tegenwoordig in Duitsland, en daar zijn de dekhengsten nog niet getest.

Joop van Uytert, eigenaar van hengstenstation van Uytert, verkocht Total U.S. aan Gal. In zijn ogen is de jonge hengst het perfecte bewijs dat de WFFS-discussie 'een storm in een glas water' is. ,,Met dat paard is niks aan de hand. Sterker nog: het is het beste paard dat ik ooit in mijn stal heb gehad. Qua talent kun je hem vergelijken met Messi en Ronaldo. Zo intelligent, dat zie je zelden. Stap, draf, galop, schakelvermogen... Let maar op: hij is een toekomstig medaillewinnaar.''

Marianne Sloet, hoogleraar Inwendige Ziekten van het Paard aan de Universiteit Utrecht, riep dierenartsen begin mei op om mogelijke sterfgevallen door WFFS te melden. ,,Ik heb er twee gekregen, maar in beide gevallen bleek WFFS niet de doodsoorzaak.''

Wel vermoedt ze met de kennis van nu, dat twee veulens langer geleden zijn gestorven aan WFFS, eentje een paar maanden terug, een ander meer dan vijf jaar geleden. ,,In beide gevallen is nu aangetoond dat zowel de vader als de moeder drager van het gen was. Maar er is geen dna-materiaal van deze veulens beschikbaar om het ook echt aan te tonen. Daarmee zou het plaatje rond zijn.''