Op klaarlichte dag werd deze week de broer van kroongetuige Nabil B. doodgeschoten. Het was in zijn eigen bedrijf in Amsterdam Noord. Naar verluidt voerde de dader een sollicitatiegesprek. De schutter had geen moeite gedaan zich te vermommen en staat haarscherp op camerabeelden. Het tekent hoe rücksichtlos en brutaal Marokkaanse criminelen werken.

Nabil B. (30) is voor zover bekend de eerste kroongetuige die een boekje open doet over de Marokkaanse onderwereld. Sinds december heeft hij verklaard over een serie liquidaties in het Amsterdams-Utrechtse milieu, waar Ridouan Taghi en Saïd Razzouki achter zouden zitten. Bij één van die liquidaties was hij zelf betrokken. Hij regelde een auto en hield een doelwit in de gaten. Toen de verkeerde werd doodgeschoten, een vriend van B., stapte hij uit gewetensnood over naar justitie.

Dat familie van een kroongetuige wordt neergeschoten, is een unicum in Nederland. Toen de Nederlandse kroongetuigen Fred R. en Peter la S. in het liquidatieproces gingen verklaren, werd ook al gespeculeerd dat hun familie wat zou overkomen, zegt misdaadjournalist Paul Vugts. ,,Maar het gebeurde niet. Hier is die grens wel overschreden. Het heeft te maken met criminelen die zich onaantastbaar wanen. Wat ook meespeelt is dat verraad binnen de Marokkaanse netwerken als een doodzonde wordt beschouwd. Je houdt je mond tegenover de politie.”

Vugts schreef talloze artikelen in het Parool en twee boeken over de Marokkaanse onderwereld. Die publicaties brachten hem dusdanig in gevaar dat hij sinds oktober 2017 onder politiebewaking moet leven. Waar Nederlandse kopstukken als Klaas Bruinsma en Willem Holleeder zelf de publiciteit zochten, verfoeien Marokkaanse criminelen de media. Mannen als Ridouan Taghi tolereren niet dat er over ze wordt gepubliceerd. De zware crimineel Naoufal F. zette journalisten die over zijn tbs-verleden schreven op een zwarte lijst. Taghi staat inmiddels op de Nationale Opsporingslijst. F. zit al enige tijd vast.

Criminoloog Henk Ferwerda van onderzoeksbureau Beke vindt het een akelige gedachte dat Vugts al zo lang wordt bedreigd. ,,Onder Nederlandse criminelen bestond nog een mores dat je van journalisten afblijft, omdat die ook maar hun werk doen. Ook die grens is nu gepasseerd.”

Ferwerda onderzocht hoe Marokkaanse jeugdbendes van rond de eeuwwisseling zich nu manifesteren. Veel van die voormalige straatboefjes groeiden door naar de zware criminaliteit. ,,Toen deze jongens 16, 17 jaar oud waren, maakten ze al de dienst uit in de wijk. Zíj bepaalden wie er over mocht steken en wie niet. Die territoriale drift hebben we onderschat. Diezelfde houding hebben ze nog steeds, alleen zijn de wapens zwaarder geworden.”

Dat voor het eerst familie van een kroongetuige is geliquideerd, ziet Henk Ferwerda als een nieuwe mijlpaal in de misdaadgeschiedenis. ,, Het is heel zorgelijk. De kroongetuige is niet het minste opsporingsmiddel en zal nu toch weer ter discussie staan. Wat doe je met familieleden uit de eerste en tweede lijn? We moeten nu niet zwichten dat middel te gebruiken. Dit clubje mannen mag niet gelijk gaan krijgen.”

Kijk hier naar beelden van vorige week uit Amsterdam: