Nabestaanden treinkapers in hoger beroep: ‘Waarheid wordt toegedekt’

De nabestaanden van de Molukse treinkapers Max Papilaja en Hansina Uktolseja klaagden in 2015 de Nederlandse staat aan. Volgens hen hebben de mariniers buitensporig geweld gebruikt bij de beëindiging van de bijna drie weken durende treinkaping bij het Drentse De Punt op 11 juni 1977. Papilaja en Uktolseja werden in de trein doodgeschoten door mariniers, terwijl ze ongewapend en zwaargewond waren.

Volgens de advocaten van de nabestaanden wordt de waarheid al veertig jaar door de Nederlandse staat verzwegen. ,,Het is er minder fraai aan toegegaan dan altijd is voorgespiegeld”, zeiden de advocaten Liesbeth Zegveld en Brechtje Vossenberg vanochtend bij het Gerechtshof in Den Haag.

,,De staat probeert de feiten toe te dekken en als er dan toch informatie naar buiten moet komen, gebeurt dat slechts beperkt en wordt geprobeerd het naar de eigen hand te zetten”, aldus Vossenberg.

Papilaja en Uktolseja kaapten samen met zeven andere Molukse jongeren een trein met meer dan vijftig inzittenden. Bij de bevrijdingsactie kwamen twee gegijzelde passagiers en zes kapers om het leven.

Volgens de familie van Papilaja en Uktolseja werden de twee van dichtbij geëxecuteerd. ,,Hij had geen schijn van kans”, zegt Zegveld over de dood van kapingsleider Papilaja. ,,Zwaargewond en onbewapend werd hij van dichtbij neergeschoten.”

Volgens Zegveld hadden de mariniers in het geheim opdracht gekregen om alle kapers te doden. ,,Als ook maar ergens was gebleken dat de kapers verzet hadden gepleegd tijdens de bestorming van de trein, dan hadden wij deze zaak ingetrokken.”

De staat heeft altijd ontkend dat er sprake was van executies en onrechtmatig toegepast geweld. De rechtbank oordeelde in juli 2018 dat de mariniers onnodig de zwaargewonde en ongewapende Papilaja en Uktolseja hadden doodgeschoten, maar dat het toegepaste geweld niet onrechtmatig was.

De rechtbank bepaalde dat de mariniers in de ‘achteraf gezien onjuiste, maar oprechte en daarom verschoonbare’ veronderstelling waren dat het geweld nodig was.

Volgens de rechtbank waren de getuigenverklaringen van de mariniers niet ‘ongeloofwaardig’. Er was ook geen bewijs dat ze in de voorbereiding verklaringen op elkaar hadden afgestemd.

De geweldsinstructie bood voldoende ruimte om ook kapers die zich niet ‘duidelijk waarneembaar overgaven’ te arresteren. Drie van de negen treinkapers overleefden het immers wél. Daarom kan er volgens de rechtbank ook geen ‘heimelijke instructie’ van de regering zijn geweest om alle treinkapers te doden.

Bekijk onze trending nieuwsvideo’s in onderstaande playlist: