Nieuw spelalfabet: de A is niet meer van Anton, maar van Ali

De vraag ‘Wilt u dat even spellen?’ wordt niet zelden beantwoord met namen uit het spelalfabet. Een kleine greep: Ferdinand, Izaak, Jan, Nico, Eduard, Dirk, Anton, ­Gerard. Waarom is ons spelalfabet geen afspiegeling van onze samenleving? vroeg schrijver Jill Mathon zich af.

In de lijst met 26 namen die elk één letter van het alfabet vertegenwoordigen, staan slechts twee vrouwennamen: Maria en Xantippe. ,,De andere 24 zijn ouderwetse ­mannennamen. Daarmee bevestigen we niet alleen de wittemannennorm, zoals we continu doen in onze samen­leving, maar reproduceren we deze ook continu,” zegt Mathon.

Ze heeft al langer oog voor ongelijke represen­tatie in de maatschappij. ,,Ik vroeg als kind al aan mijn ­moeder waarom op naambordjes de man eerst staat vermeld en daarna pas de vrouw, bijvoorbeeld.”

Ideeën van wat er allemaal moet veranderen heeft de schrijver de hele dag door, maar ze doet er niet altijd wat mee of ze maakt projecten niet af. ,,Hierbij dacht ik wel: dit moet veranderen. Een wittemannennorm in de alledaagse taal doet ons geloven dat de wereld draait om witte ­mannen. En dat is natuurlijk niet zo. De wereld draait om iedereen.”

Mathon betrok vervolgens taalwetenschapper en fotograaf Desiré van den Berg bij het project. Ze wilde immers niet ­alleen nieuwe namen: die namen moesten ook een ­gezicht krijgen met een bijbehorend verhaal. En al die mensen moesten samen Nederland vertegenwoordigen. ,,De Nederlandse taal is onderdeel van onze identiteit,” zegt Van den Berg. ,,We wilden ervoor zorgen dat Nederland zich herkent in het nieuwe alfabet.”

De vrouwen raadpleegden ook Gerrit Bloothooft, ­hoogleraar naamkunde, en het feministische ­platform De Bovengrondse. Bloothooft stelde een lijst samen van de meest voorkomende voornamen van iedereen die na 1971 in Nederland is gaan wonen. ,,Dat zijn de mensen die over vijftig jaar nog leven,” zegt Van den Berg. ,,We hadden eerst een lijst met alleen de ­populairste ­namen van de mensen die in Nederland geboren zijn. Maar dat is niet oké, dachten we gaandeweg. Er zijn zo veel mensen die niet in dit land zijn geboren, maar hier wel wonen en ook ­Nederlands zijn.”