NS schrapt 341 banen; station zonder personeel wordt de norm

Momenteel bestudeert de ondernemingsraad van de Nederlandse Spoorwegen de adviesaanvraag voor de reorganisatie die twee weken geleden werd ingediend. Het plan heeft verstrekkende gevolgen: van de huidige 36 full service-stations blijven er maar 10 in de huidige vorm gehandhaafd. De ticket & service-winkels bij 26 stations worden teruggebracht naar één loket dat beperkt open is of tot een NS’er die rondloopt om mensen te helpen.

,,Als een treinreiziger dan iemand wil spreken moet hij naar een praatpaal of communiceren via een app. NS roept al jaren dat de klant op 1, 2 en 3 staat, maar dat rijmt niet met het afbreken van de organisatie,’’ reageert Wim Eilert van vakbond voor rijdend personeel VVMC. 

Ook vakbond FNV Spoor stelt dat de service en reisinformatie door mensen verzorgd moet blijven worden en dat de medewerkers niet door automaten of robots mogen worden vervangen. ,,NS wil een prijsvechter zoals Ryanair worden. Daar zijn wij faliekant op tegen‘’, zegt Henri Janssen van FNV Spoor.

In de adviesaanvraag die bij de ondernemingsraad ligt - en die is ingezien door deze site - staat dat reizigers steeds minder kaartjes kopen bij de balies. Het aandeel is gehalveerd van 24 procent in 2017 naar 12 procent vorig jaar. Online verdubbelde het aantal transacties naar 6 miljoen kaartjes.

Een deel van het baliepersoneel zou duimen draaiend zitten te wachten op klanten. Stations zonder NS-personeel passen bij ‘de toenemende digitalisering en de veranderende klantbehoeften’, schrijft de NS-directie. Het aantal stations waar geen NS’er meer is te bekennen stijgt van 237 naar 253. Deze stations verliezen al het personeel: Alkmaar, Amsterdam Bijlmer Arena, Deventer, Dordrecht, Duivendrecht, Ede-Wageningen, Gouda, Heerlen, Hengelo, Hilversum, Hoorn, Lelystad Centrum, Roermond, Roosendaal, Tilburg en Venlo.

Tien stations worden zogenaamde ‘samen service stations’, er loopt doordeweeks tussen 7 en 19 uur (in het weekeinde van 9 tot 17 uur) een NS’er rond om vragen te beantwoorden en mogelijk blijft er een infobalie: Almere Centrum, Amersfoort, Amsterdam Amstel, Delft, Den Haag HS, Den Bosch, Groningen, Haarlem, Nijmegen en Zwolle.

Amsterdam CS, Amsterdam Sloterdijk, Amsterdam Zuid, Arnhem Centraal, Den Haag Centraal, Eindhoven, Leiden Centraal, Rotterdam CS, Schiphol en Utrecht CS behouden de huidige dienstverlening aan de reiziger. Breda, Enschede, Leeuwarden, Maastricht en Zaandam krijgen uitgeklede versies van de huidige balies en informatiepunten. Breda en Den Haag Centraal verliezen de balies voor internationale reizigers.

In totaal verdwijnen er 341 fulltime functies. 32 banen zijn al verdwenen als gevolg van een vacaturestop. De ingreep is zo groot dat de personeelsreductie niet door natuurlijk verloop is op te vangen. Van ongeveer 80 functies is bekend dat deze zonder ontslag kunnen verdwijnen. De vakbonden vrezen dat gedwongen ontslagen onvermijdelijk zijn. NS heeft zichzelf een jaar de tijd gegeven voor de reorganisatie. Vanaf 2023 moet de personeelsreductie jaarlijks 22,2 miljoen euro besparen. Volgens de NS-directie zullen de ingrepen nauwelijks gevolgen hebben voor de klanttevredenheid of de sociale veiligheid op de stations. Er worden ook enkele miljoenen uitgegeven aan bijvoorbeeld camera’s om de sociale veiligheid te waarborgen. De verbouwing en ontmanteling van de ticketbalies kost 5 miljoen euro. Voor het sociaal plan is 16 miljoen euro uitgetrokken.

Volgens FNV Spoor zal de personeelsreductie wel degelijk ten koste van de veiligheid gaan. ,,De service- en stationmedewerkers hebben een volkomen andere taak voor reizigers dan alleen abonnementen verkopen. Namelijk: er zíjn op verlaten stations. Door het oogcontact met een reiziger op een desolaat station weet de reiziger: er wordt op me gelet. Ze helpen de passagier die niet digitaal vaardig is; wijzen mensen naar de juiste perrons enzovoorts. Er zijn, is vaak al voldoende.’’

,,De NS zegt dat dit allemaal nodig is vanwege corona, maar de plannen stammen al uit de tijd voor het virus. Corona wordt gebruikt als excuus’’, zegt Wim Eilert van de vakbond voor rijdend personeel VVMC. Conducteurs en machinisten worden grotendeels ontzien bij de bezuiniging, maar de onrust is er onder het rijdend personeel niet minder om. ,,Wij moesten akkoord gaan met een pact waarin toestemming werd gevraagd om flexibel te gaan werken zonder dat er werd gezegd wat dat betekent. Dat hebben we natuurlijk niet gedaan.’’

Er heerst grote onrust onder NS-personeel; hebben ze in 2021 nog wel een baan? ,,Begrijp je nu waarom sommige mensen het kerstcadeau terugsturen? Het is een opeenstapeling van teleurstelling en onzekerheid. Vergeet niet dat het de mensen van NS op de werkvloer zijn geweest die voor de mooie winstcijfers zorgden.’’

NS bevindt zich in zwaar weer, het verdienmodel is verwoest door corona. Zonder honderden miljoenen euro’s staatssteun overleven de Spoorwegen niet. Volgens de vakbonden is dat te rigide gesteld. 

,,De overheid vraagt of wij met een normale dienstregeling door willen rijden, dan dien je ook volledige gecompenseerd te worden’’, vindt Eilert. Bovendien, zo denkt hij, is de NS eerder weer gezond dan iedereen denkt. ,,Kijk hoe druk het is op de weg. Kijk naar de problemen die ontstaan met thuiswerken. Als we volgende maand beginnen met vaccineren, denk ik dat het weer heel snel druk zal zijn in het ov. Als er bezuinigd moet worden, doe dat dan niet op de werkvloer. Niet op de wal en niet bij het rijdend personeel. Er is ook nog een groot hoofdkantoor, trek daar maar een paar etages vanaf. Dan rijden de treinen ook, dat hebben we in maart ook gezien.’’

FNV Spoor wil dat NS de voorgenomen krimp van het personeelsbestand met de helft terugbrengt. De vakbonden en NS praten 19 januari over de reorganisatie. In april wil NS beginnen met de operatie.

Bekijk onze trending nieuwsvideo’s in onderstaande playlist: