Plots vertrekken drie vrienden uit de Amsterdamse Vogelbuurt in 2013 naar Syrië. Hun families verbijsterd achterlatend, nergens waren bellen gaan rinkelen dat de drie radicaliseerden. ,,We gingen om de Syriërs te helpen tegen het regime van Assad’’, zeiden twee van de drie, Youssef C. (32) en Iliass J. (30) vandaag in de rechtbank Rotterdam. De derde, Ismail, is inmiddels overleden. Omgekomen bij een mortieraanval in Syrië.

Ismail was de enige van de drie die echt op missie ging en gevochten heeft, stelden de andere twee in de rechtbank. Youssef liep wel wacht, met een kalasjnikov in zijn hand en ging soms mee op ‘missie’ om met munitie te slepen, verklaarde hij. Iliass probeerde zichzelf nog verder van gevechten te houden. Hij wilde vooral de bevolking helpen. Het is de verklaring die de meeste teruggekeerde Syriëgangers geven: ze hebben niet gevochten, maar waren kok of verpleger.

Het Openbaar Ministerie vervolgt de twee Amsterdammers toch voor lidmaatschap van een terroristische organisatie: ,,Wij kijken naar de juridische kwalificatie, niet naar politiek.” Ahrar-al-Sham is volgens het OM een jihadistische strijdgroep die misdaden beging en de bevolking schrik wilde aanjagen: terreur dus. Dat geldt ook voor een tweede groep waarbij de twee zich later kort zouden hebben aangesloten: Jund-al-Aqsa. Buitenlandse Zaken heeft justitie laten weten dat Nederland geen directe steun aan Ahrar-al-Sham heeft gegeven.

Justitie wil daarom dat de twee zes jaar de cel in gaan. Een eis die de standaard is geworden tegen teruggekeerde Syriëgangers waarbij niet specifiek kan worden bewezen of ze daar misdrijven hebben begaan. Advocaat Buruma van Iliass J.: ,,Dezelfde straf eisen tegen iemand die bij IS heeft gezeten als tegen iemand die bij een heel andere groep heeft gezeten, doet geen recht aan complexiteit van het Syrische conflict.’’

Youssef en Ilias verloren elkaar uit het oog in Syrië, maar beiden zeggen al snel hun strijdgroepen te hebben verlaten en de laatste jaren een normaal leven te hebben gehad: als eigenaar van een koffiehuis (Youssef) en als imker (Iliass). Ze trouwden Syrische vrouwen en kregen kinderen. Vanwege de toenemende bombardementen vertrokken beiden met hun gezinnen naar Turkije en meldden zich bij de Nederlandse ambassade daar. Daarop werden vorig jaar  ze onder begeleiding van de marechaussee naar Nederland gebracht.  Hun vrouwen en kinderen zijn nog in Turkije.

Uitspraak eind maart.