Onderzoek: vaccins speelden geen rol bij hogere sterftecijfer tijdens laatste coronagolf
Een flink deel van de oversterfte in de tweede helft van vorig jaar kan niet verklaard worden door het coronavirus. Dat concluderen CBS en RIVM in nieuw onderzoek. Van de ruim 11.300 ‘extra’ doden, stierven er bijna 3500 níét aan corona. Waaraan wel is niet bekend. ,,We hebben een puzzelstukje over.”
Het onderzoek is uitgevoerd op aandringen van Tweede Kamerlid Pieter Omtzigt. Die verbaasde zich eind vorig jaar over het groeiende gat tussen het officiële aantal coronadoden, door het RIVM geregistreerd, en de oversterfte, waar het CBS met regelmaat over rapporteert. In de studie onderzoeken de instanties de dodencijfers over heel 2020 en 2021.
In totaal stierven in die periode 340.000 mensen. Dat zijn er 30.000 meer dan onder normale omstandigheden verwacht mocht worden: dit is de zogeheten oversterfte. In totaal vulden artsen in 2020 en 2021 bij 40.000 overledenen corona in als doodsoorzaak, vaak in combinatie met aandoeningen als dementie, COPD en obesitas. Over de gehele coronatijd verklaart de aanwezigheid van het virus de oversterfte dus meer dan volledig.
Andere doodsoorzaken
In de laatste helft van 2021 was dit echter niet het geval. In die periode bedroeg de oversterfte 11.300, terwijl bij een kleine 7900 mensen corona als doodsoorzaak werd ingevuld. Het virus verklaart voor die periode dus niet de gehele oversterfte. Vooral in de leeftijdsgroep 65-80 jaar is het verschil tussen beide cijfers groot: corona verklaart in deze categorie slechts 61 procent van de oversterfte.
Mogelijk dragen in deze periode andere doodsoorzaken bij, schrijft het CBS. Maar welke dan precies, is onduidelijk. Er is geen opvallende verschuiving in het aantal gevallen van kanker, hart- en vaatziekten en zenuwaandoeningen. Wel is er een stijging zichtbaar bij vooral de ‘overige, natuurlijke doodsoorzaken’.
,,We zien binnen deze groep geen heel vreemde ontwikkelingen”, zegt CBS-onderzoeker Ruben van Gaalen. ,,Duidelijk is dat we in de derde grote golf een puzzelstukje over hebben, er is overgebleven sterfte. Er zijn theorieën dat mentale problemen een rol gespeeld hebben, of uitgestelde zorg. Het is best plausibel om dat verder te onderzoeken. Op dit moment kunnen we dat niet hardmaken.”
Vaccins
Wat al wel nader onderzocht is, is of vaccins een rol speelden bij de extra sterfte. Daar zijn geen bewijzen voor gevonden. Het RIVM bekeek of mensen in de periode van acht weken na hun prik een hogere kans hadden om te overlijden aan iets anders dan corona. Dat was niet het geval, integendeel: dat aantal lag juist lager.
Ook onderzocht het rijksinstituut hoe goed de vaccins beschermden tegen overlijden aan corona. Die bescherming bleek zeer hoog. De kans om aan corona te sterven was in de twee maanden na de basisvaccinatie ruim 90 procent lager dan bij niet-gevaccineerden. Na zeven tot acht maanden was die bescherming wel gedaald, in de meeste groepen tot ongeveer 80 procent. Na de boosterprik werd dat weer beter.
Het was voor het eerst dat het RIVM dit kon onderzoeken, stelt epidemioloog Brechje de Gier. ,,Eerder keken we alleen naar de bescherming tegen ziekenhuisopname. Nu hebben we de gegevens over de vaccinatiestatus van mensen op individueel niveau gekoppeld aan de basisadministratie en doodsoorzakencijfers van het CBS, waardoor we op populatieniveau een heel goed inzicht kregen.”
Startpunt ‘causale keten’
In incidentele gevallen vermoedden artsen wel een verband tussen vaccinatie en overlijden. Van de 166.000 doodsoorzaakverklaringen die het CBS in 2021 onderzocht, vermeldden artsen op 162 formulieren dat vaccinatie mogelijk aan het overlijden heeft bijgedragen. In 11 gevallen schreven artsen dat de vaccinatie mogelijk het startpunt van ‘de causale keten’ was.
In Nederland onderzoekt bijwerkingencentrum Lareb sterfgevallen door vaccins. Tot 18 februari van dit jaar telde Lareb drie patiënten die vrijwel zeker aan trombose en een laag aantal bloedplaatjes na het AstraZeneca-vaccin overleden. Daarnaast waren er nog twee meldingen van patiënten met dit beeld, waarbij het niet duidelijk was of de trombose een bijwerking was van het vaccin. Ook zijn drie mensen gestorven na een ontsteking van de hartspier of het hartzakje na de Pfizer-vaccinatie. In deze meldingen kunnen ook infecties en/of andere hartaandoeningen een rol hebben gespeeld, schrijft Lareb.
Bekijk hieronder onze video’s over gezondheid:
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
PREMIUM
Dankzij een kwartiertje rennen vliegt de conditie van deze kinderen vooruit én zijn ze rustiger in de klas
Hijgend, puffend en zwetend stuiven de scholieren over het schoolplein: ze zijn al zeker vijf keer de school rond geweest. Drie keer per week rennen ze in een kwartiertje de Daily Mile van zo'n anderhalve kilometer. Met resultaat: leerlingen lopen na drie maanden gemiddeld zo'n vijftig procent harder. -
PREMIUM
‘Kuipkraaien’ terroriseren buurt: oude man met ambulance naar ziekenhuis
De parkeerplaats naast de Rotterdamse Kuip kampt met agressieve kraaien die voorbijgangers het leven zuur maken. Er is zelfs al iemand naar het ziekenhuis gebracht na een aanval. De gemeente waarschuwt met een informatiebord, maar of dat helpt? ,,Kraaien zijn gewoon heel goede ouders.” -
Tijd voor een nieuwe laptop? Dit is onze favoriet van het moment
We zitten aan het begin van de zomervakantie, maar voor je het weet begint een nieuw schooljaar en heb je een nieuwe laptop nodig. Na wekenlang testen hebben we onze favoriet van circa 900 euro geselecteerd. -
PREMIUM
Emre (18) zei dat hij naar zijn werk ging, maar lag een uur later dood op straat in Vlaardingen
De 18-jarige Emre Sarpdağ werd zaterdagochtend vroeg doodgestoken in de Vlaardingse wijk Ambacht. Wat ging er aan de fatale steekpartij vooraf? De verdachte is een 19-jarige Vlaardinger, die volgens de politie mogelijk door Emre beroofd dreigde te worden. De familie van Emre zit nog met veel onbeantwoorde vragen. -
PREMIUMOnderzoek
Criminelen dwingen duizenden jongeren in misdaad: ‘In dat wereldje ben je roofdier of prooi’
Criminelen dwingen duizenden Nederlandse jongeren tot het dealen van drugs en het afstaan van hun bankrekening. Instanties hebben nauwelijks zicht op deze slachtoffers, blijkt uit grootschalig onderzoek.
-
PREMIUM
Goud altijd aangeven en geen kunst ouder dan 100 jaar: hier moet je op letten bij souvenirs
De mini Spaanse gitaar die op de Ramblas in Barcelona nog zo schattig leek, belandt een paar jaar later als made-in-Chinaprul in de container. Zonde. Aan wat voor aandenken beleef je plezier? En wat mag je eigenlijk meenemen? -
Veel sterfgevallen in april, vermoedelijk door corona en griep
Voor het eerst sinds eind 2021 zijn in april opvallend veel mensen overleden. Onderzoekers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) wijzen naar het coronavirus en de griepgolf als mogelijke oorzaken. Het aantal sterfgevallen is inmiddels weer gedaald. -
PREMIUM
Drama in woning, zoon schiet stiefvader ‘per ongeluk‘ in zijn nek: ‘Wat heb je gedaan?!’
Dat een man (53) dinsdagavond in zijn nek werd geschoten in Tongelre, gebeurde mogelijk per ongeluk. Het schot zou zijn gelost door zijn stiefzoon (27), die dezelfde avond verderop in de stad werd aangehouden.