Onderzoek: vaccins speelden geen rol bij hogere sterftecijfer tijdens laatste coronagolf
Een flink deel van de oversterfte in de tweede helft van vorig jaar kan niet verklaard worden door het coronavirus. Dat concluderen CBS en RIVM in nieuw onderzoek. Van de ruim 11.300 ‘extra’ doden, stierven er bijna 3500 níét aan corona. Waaraan wel is niet bekend. ,,We hebben een puzzelstukje over.”
Het onderzoek is uitgevoerd op aandringen van Tweede Kamerlid Pieter Omtzigt. Die verbaasde zich eind vorig jaar over het groeiende gat tussen het officiële aantal coronadoden, door het RIVM geregistreerd, en de oversterfte, waar het CBS met regelmaat over rapporteert. In de studie onderzoeken de instanties de dodencijfers over heel 2020 en 2021.
In totaal stierven in die periode 340.000 mensen. Dat zijn er 30.000 meer dan onder normale omstandigheden verwacht mocht worden: dit is de zogeheten oversterfte. In totaal vulden artsen in 2020 en 2021 bij 40.000 overledenen corona in als doodsoorzaak, vaak in combinatie met aandoeningen als dementie, COPD en obesitas. Over de gehele coronatijd verklaart de aanwezigheid van het virus de oversterfte dus meer dan volledig.
Andere doodsoorzaken
In de laatste helft van 2021 was dit echter niet het geval. In die periode bedroeg de oversterfte 11.300, terwijl bij een kleine 7900 mensen corona als doodsoorzaak werd ingevuld. Het virus verklaart voor die periode dus niet de gehele oversterfte. Vooral in de leeftijdsgroep 65-80 jaar is het verschil tussen beide cijfers groot: corona verklaart in deze categorie slechts 61 procent van de oversterfte.
Mogelijk dragen in deze periode andere doodsoorzaken bij, schrijft het CBS. Maar welke dan precies, is onduidelijk. Er is geen opvallende verschuiving in het aantal gevallen van kanker, hart- en vaatziekten en zenuwaandoeningen. Wel is er een stijging zichtbaar bij vooral de ‘overige, natuurlijke doodsoorzaken’.
,,We zien binnen deze groep geen heel vreemde ontwikkelingen”, zegt CBS-onderzoeker Ruben van Gaalen. ,,Duidelijk is dat we in de derde grote golf een puzzelstukje over hebben, er is overgebleven sterfte. Er zijn theorieën dat mentale problemen een rol gespeeld hebben, of uitgestelde zorg. Het is best plausibel om dat verder te onderzoeken. Op dit moment kunnen we dat niet hardmaken.”
Vaccins
Wat al wel nader onderzocht is, is of vaccins een rol speelden bij de extra sterfte. Daar zijn geen bewijzen voor gevonden. Het RIVM bekeek of mensen in de periode van acht weken na hun prik een hogere kans hadden om te overlijden aan iets anders dan corona. Dat was niet het geval, integendeel: dat aantal lag juist lager.
Ook onderzocht het rijksinstituut hoe goed de vaccins beschermden tegen overlijden aan corona. Die bescherming bleek zeer hoog. De kans om aan corona te sterven was in de twee maanden na de basisvaccinatie ruim 90 procent lager dan bij niet-gevaccineerden. Na zeven tot acht maanden was die bescherming wel gedaald, in de meeste groepen tot ongeveer 80 procent. Na de boosterprik werd dat weer beter.
Het was voor het eerst dat het RIVM dit kon onderzoeken, stelt epidemioloog Brechje de Gier. ,,Eerder keken we alleen naar de bescherming tegen ziekenhuisopname. Nu hebben we de gegevens over de vaccinatiestatus van mensen op individueel niveau gekoppeld aan de basisadministratie en doodsoorzakencijfers van het CBS, waardoor we op populatieniveau een heel goed inzicht kregen.”
Startpunt ‘causale keten’
In incidentele gevallen vermoedden artsen wel een verband tussen vaccinatie en overlijden. Van de 166.000 doodsoorzaakverklaringen die het CBS in 2021 onderzocht, vermeldden artsen op 162 formulieren dat vaccinatie mogelijk aan het overlijden heeft bijgedragen. In 11 gevallen schreven artsen dat de vaccinatie mogelijk het startpunt van ‘de causale keten’ was.
In Nederland onderzoekt bijwerkingencentrum Lareb sterfgevallen door vaccins. Tot 18 februari van dit jaar telde Lareb drie patiënten die vrijwel zeker aan trombose en een laag aantal bloedplaatjes na het AstraZeneca-vaccin overleden. Daarnaast waren er nog twee meldingen van patiënten met dit beeld, waarbij het niet duidelijk was of de trombose een bijwerking was van het vaccin. Ook zijn drie mensen gestorven na een ontsteking van de hartspier of het hartzakje na de Pfizer-vaccinatie. In deze meldingen kunnen ook infecties en/of andere hartaandoeningen een rol hebben gespeeld, schrijft Lareb.
Bekijk hieronder onze video’s over gezondheid:
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
PREMIUMKoken & Eten
Granola supergezond? Als je dit erin doet, krijg je alsnog een suikerpiek (en dip)
Granola is een van de populairste ingrediënten bij het ontbijt. Wie granola kiest, denkt ook automatisch gezond bezig te zijn, maar klopt dat wel? Alles hangt af van de mix van de ingrediënten in de granola en hoe je die klaarmaakt, vindt chef en voedingsdeskundige Sandra Bekkari. -
keti koti
De Nederlandsche Bank maakt excuus voor slavernijverleden: ‘Opgericht met geld uit slavenhandel’
President Klaas Knot van De Nederlandsche Bank (DNB) heeft excuses aangeboden voor de rol van de bank in het slavernijverleden. Knot sprak op de nationale herdenking van de afschaffing van de slavernij in Amsterdam. -
PREMIUM34
Opgepakte boeren online voor rechter: veiligheidsrisico's zijn te groot
Zes verdachte boeren die vrijdag moeten voorkomen bij de rechter-commissaris worden vanuit het Huis van Bewaring of een politiebureau via een online verbinding verhoord. De Raad voor de Rechtspraak stelt dat dit alleen kan als er zeer concrete en uitzonderlijke veiligheidsrisico’s zijn. -
Veel sterfgevallen in april, vermoedelijk door corona en griep
Voor het eerst sinds eind 2021 zijn in april opvallend veel mensen overleden. Onderzoekers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) wijzen naar het coronavirus en de griepgolf als mogelijke oorzaken. Het aantal sterfgevallen is inmiddels weer gedaald. -
Kan 't goedkoper?
We betalen minder voor een fles allesreiniger, maar het kan nóg goedkoper
De prijzen stijgen, ook die van onze boodschappen. Elke week bekijken we één product. Betaal je er meer voor en is er een manier om te besparen? Vandaag: allesreiniger.
-
podcast
Corina: ‘Ik was blij met de diagnose, er is geen grotere hel dan onverklaarbare kinderloosheid’
Een zwangerschap leidt niet altijd tot een blakende, gezonde baby: per jaar verliezen in Nederland zo’n 25.000 vrouwen een ongeboren kindje. In de podcast Miskraammonologen, een productie van Ouders van Nu, AD en de regionale titels, hoor je de persoonlijke verhalen van deze vrouwen. -
Kenteken nu écht verplicht voor tractoren en andere landbouwvoertuigen
Tractoren en andere landbouw- en bouwvoertuigen moeten vanaf vrijdag een kenteken hebben om de openbare weg op te mogen. Als de bestuurders op de openbare weg geen kenteken op hun voertuig hebben, riskeren ze een boete van 140 euro. -
Overheid moet wachtende tbs'ers tienduizenden euro's betalen
Door een tekort aan plekken in tbs-klinieken moet het kabinet de komende jaren tienduizenden euro’s aan wachtende patiënten betalen. De afgelopen 18 maanden is 57.000 euro uitgekeerd aan tbs’ers.