Oud-presentator Frank Masmeijer (60) ‘onverwacht’ op vrije voeten: ‘Dit is echt heel zeldzaam’

Advocaat Geert-Jan Knoops bevestigt de vrijlating en spreekt van een heel zeldzame zaak. ,,We zijn hartstikke blij voor hem, maar we zijn ook professioneel gezien verrast door dit besluit. De heer Masmeijer was voor een ernstig vergrijp veroordeeld en er is naar mijn weten geen sprake van een spoedgeval. Ik heb in mijn loopbaan bovendien meer dan honderd gratieverzoeken ingediend, daarvan is slechts een handjevol toegewezen. Vaak heb je dan te maken met hele schrijnende gevallen, zoals een ernstige ziekte of buitengewone humanitaire omstandigheden die niet eerder bekend waren bij de rechtbank of het hof, of omstandigheden die hebben gemaakt dat iemand een totaal ander leven is gaan leiden of gaat leiden. Dat lijkt hier niet het geval te zijn.”

Masmeijer trok volgens Knoops vorig jaar ‘de stoute schoenen aan’ en diende vanuit de gevangenis zelf het verzoek tot gratie in. ,,Hij heeft een nieuw levensplan ontworpen dat kennelijk heel aansprekend was voor de autoriteiten in Nederland.” Knoops heeft nog geen contact gehad met Masmeijer. Het is hen beiden niet bekend wat de reden voor de gratieverlening is. ,,Het bijzondere is ook dat de beslissing altijd buitengewoon summier blijft. De inhoud van het gratiebeleid onthult weinig over de precieze redenen”, aldus de raadsman. ,,Wat precies de beweegredenen zijn geweest voor gratie, blijft in het ongewisse. De koning bemoeit zich inhoudelijk ook niet met de hele procedure, die zet enkel zijn krabbel.”

De VVD heeft over de kwestie Kamervragen gesteld, laat Kamerlid Ulysse Ellian weten. 

Tekst gaat verder onder deze tweet

Zelf dacht Masmeijer dat hij nog minstens anderhalf jaar vast zou zitten, nadat hij in België was veroordeeld voor zijn aandeel in een grootscheepse cocaïnesmokkelzaak. Masmeijer ontkende in eerste instantie alles, maar gaf later toe een ‘beperkte’ rol te hebben gehad bij de smokkel van honderden kilo’s cocaïne via de haven van Antwerpen. Hij zat eerst vast in België, maar mocht het laatste deel van zijn straf uitzitten in Nieuwegein.

De oud-presentator dacht in eerste instantie dat hij in de maling werd genomen toen een medewerker van de gevangenis hem vertelde dat hij kon gaan. ,,Ik kan het nog steeds niet bevatten”, aldus de oud-presentator, die grapt dat toen hij wegreed met vriendin Anita, hij tegen haar zei: ,,Geef maar een dot gas, voordat ze zich bedenken!” 

De voormalig NCRV’er, die in de jaren tachtig en negentig veelvuldig op televisie te zien was, laat weten dat hij zich ervan bewust is dat gratie ‘bijzonder en zeldzaam’ is, maar zegt dat hij altijd van mening is geweest dat hij een te hoge straf heeft gekregen voor wat hij heeft gedaan. ,,En dat vonden meer mensen, onder wie nu zelfs dus de koning kennelijk ook”, aldus Masmeijer tegen De Telegraaf.

Een gratieverzoek komt altijd binnen bij en wordt beoordeeld door Justis, een onderdeel van het ministerie van Veiligheid en Justitie. De minister voor Rechtsbescherming, in dit geval Franc Weerwind, is op basis van de Gratiewet gemachtigd om zelfstandig de meeste afwijzende beslissingen op een gratieverzoek te nemen. Voor sommige afwijzingen heeft hij echter een speciale machtiging nodig van de koning, bijvoorbeeld als de gratieverzoeker is veroordeeld tot een hoge gevangenisstraf.

,,We gaan niet in op individuele gevallen, maar over een gratieverzoek wordt beslist door een rechter. De minister en de koning zijn nodig om het gratieverzoek te bekrachtigen. Zij moeten wel van heel goede huize komen om af te wijken van het oordeel van de rechter”, laat de woordvoerder van Franc Weerwind weten. ,,Een beslissing volgt altijd op een verzoek van een gedetineerde. Er moet wel een verzoek liggen, er wordt niet spontaan over gratie besloten.”

Gratie is alleen mogelijk als er geen mogelijkheid meer is voor de veroordeelde om in beroep te gaan. De gemiddelde behandelduur van een gratieverzoek is ongeveer een half jaar. De rechter bekijkt de omstandigheden waarin een veroordeelde, zoals Frank Masmeijer, verkeert en vergelijkt deze met de omstandigheden die bekend waren tijdens de veroordeling. Aan de hand van de gegevens brengt de rechter een advies over het gratieverzoek uit aan de minister voor Rechtsbescherming. Als het Openbaar Ministerie of de rechter een negatief advies afgeeft, wijst de minister van Rechtsbescherming het gratieverzoek meestal af.

De Rijksvoorlichtingsdienst (RVD) wil inhoudelijk niet op de zaak reageren, maar geeft aan dat 'de handtekening van de Koning onderschrijft dat het besluit volgens de geldende procedures en wet-en regelgeving tot stand is gekomen’. Op de verontwaardiging die is ontstaan bij onder andere de VVD en de politiebonden wil de RVD niet reageren.

Het aantal gratieverzoeken dat door Nederlandse rechters wordt gehonoreerd, is overigens sterk gedaald. De afgelopen vijf jaar werd in totaal 784 keer gratie verleend aan veroordeelden. In de vijf jaar daarvoor was dat nog het dubbele, blijkt uit cijfers van screeningsautoriteit Justis.

Dat aan veroordeelden steeds minder vaak gratie wordt verleend, is deels te verklaren doordat daartoe minder verzoeken werden ingediend. Maar van het totaal aantal verzoeken, werden er procentueel ook steeds minder ingewilligd.