Paragnosten schetsen inktzwart beeld van 2018

Eerst maar eens het jaar 2017. TV-medium Liesbeth van Dijk ('al mijn zintuigen zijn overbelast') voorspelde dat Sylvana Simons na de verkiezingen een zetel in de Kamer zou bemachtigen, winkelbedrijf Bijenkorf in zwaar weer  terecht zou komen en de Paus het ambt neer zou liggen wegens ziekte. De realiteit was dat Simons met haar partij de kiesdrempel bij lange na niet wist te halen, het prima ging met de Bijenkorf en de Paus ondanks een lichte hoofdelijke aanvaring met de Pausmobiel nog steeds relatief fris en fruitig zijn werk doet.  

De glazen bol van paragnost Thomas Woolthuis ('hoort dingen van gene zijde') was voor 2017 ook niet altijd  kristalhelder. Hij voorzag dat Nederland tijdens het Songfestival zou strijden om de eerste plek (we werden elfde) en hij zag de Elfstedentocht 'dichtbij komen'. De schaatsers moesten echter gewoon weer uitwijken naar de Weissensee.

De doemscenario's van de verschillende paragnosten hoeven niet meteen aanleiding te geven om in een zware depressie te schieten. Volgens Pepijn van Erp van Stichting Skepsis is er nog nooit wetenschappelijk bewijs geleverd dat paranormale gaven bestaan. ,,Sterker nog, er zijn paragnosten geweest die zo overtuigd zijn van hun kunsten, dat ze zich hebben laten testen. In al die testen hebben ze gefaald. Als je de kennis van paragnosten wat beter controleert, zie je dat ze gewoon willekeurige opmerkingen maken. Iedereen kan dat, het zijn gewoon verzinsels.''

Volgens Van Erp is het wel te verklaren waarom paragnosten zo hardnekkig voorspellende gaven claimen. ,,Het gaat hier eigenlijk om twee dingen. Ten eerste draait het om heel veel dingen roepen en achteraf alleen de successen eruit lichten en vergeten waar je faalt. En ten tweede voorspellingen zo algemeen stellen dat je er achteraf altijd een draai aan kunt geven. Dan zeggen ze bijvoorbeeld dat er in het komende voorjaar ergens in Zuid-Amerika een ramp plaats zal vinden. Daar kun je natuurlijk alle kanten mee uit, een vliegramp in het Amazone-gebied of een vulkaanuitbarsing op een eilandje in de Caribische Zee. Dan zeg je dat het weliswaar nét niet in Zuid-Amerika was, maar toch wel heel erg in de buurt.''

Van Erp stelt vast dat de aantrekkingskracht van paragnosten deels zit in onze behoefte aan zekerheid. ,,Mensen hebben behoeftes, hoop en wensen. En als iemand anders die wens voor ze uitspreekt, dan geeft dat mensen net iets meer zekerheid. Dat zie je ook bij mensen die claimen dat ze contact maken met overleden familieleden. Je kunt natuurlijk zelf ook een verhaal bedenken over wat een overledene nog tegen je wil zeggen, maar als je dat in iemand anders woorden hoort, dan heb je misschien niet het gevoel dat je het zelf bij elkaar verzint en lijkt het op de een of andere manier objectiever. We willen het ook graag geloven.''

Paragnosten zijn echter lang niet altijd onschuldig. ,,In Amerika zijn rechtszaken gevoerd tegen paragnosten die mensen duizenden of zelfs honderdduizenden dollars afhandig hebben gemaakt. Die zeiden bijvoorbeeld dat mensen ergens in moesten investeren of het geld aan een paragnost moesten geven. Dan zie dat je dat de lijn tussen oplichting en paragnosten erg dun is.''