Patiënten mogen langer eten en drinken voor operatie: ‘Energie nodig om te herstellen’

Jaarlijks krijgen meer dan 1,2 miljoen Nederlanders voor een ingreep te maken met anesthesie, waarvan het grootste deel nuchter moet zijn. Lange tijd kregen ze het advies om de avond vóór de ingreep een laatste maaltijd te eten en verder nuchter te blijven, zelfs als de operatie pas de volgende middag gepland stond.

Maar daar kijken anesthesiologen nu anders tegenaan. Patiënten moeten zo lang mogelijk kunnen eten en drinken en zo snel mogelijk na de operatie een bordje voorgeschoteld krijgen. ,,Mensen hebben die energie juist nodig voor een goed herstel”, verklaart Anton de Bruin, bestuurslid bij de Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie en zelf anesthesioloog en intensivist.

In de nieuwe richtlijn staat dat patiënten tot zes uur van tevoren kunnen eten. Tot twee uur voor een ingreep mogen ze bovendien heldere dranken nemen, zoals water, limonade, maar ook zwarte koffie. Een kauwgompje eten of op een zuurtje sabbelen mag nu net zo lang. ,,Eerder werd een operatie nog wel eens uitgesteld omdat een patiënt toch koffie had gedronken of op een kauwgompje had gekauwd. Dat hoeft dus niet meer”, aldus De Bruin. Kinderen mogen tot een uur voor de operatie zelfs nog water of limonade drinken.

De strikte regels om nuchter te blijven golden voorheen uit voorzorg. Anesthesiologen wilden voorkomen dat patiënten tijdens de narcose moesten overgeven, met het risico dat het braaksel in de luchtwegen terechtkwam. Uit nieuwe onderzoeken blijkt dat de maaginhoud na zes uur leeg is, waardoor dat gevaar is geweken. Mensen die langer dan zes uur niet eten, maken juist meer maagsap aan doordat ze honger krijgen. Alleen in uitzonderlijke situaties waarin de maag niet altijd binnen zes uur leeg is, bijvoorbeeld bij ernstige darmontstekingen, kunnen artsen anders beslissen.

Juist bij patiënten die onvoldoende hebben gegeten kan nu worden besloten de ingreep uit te stellen. ,,We kijken goed of mensen niet ondervoed een operatie in gaan. Als dat zo is, willen we eerst de voeding verbeteren”, zegt De Bruin. Want die patiënten hebben een groter risico op complicaties.

De anesthesiologen juichen het toe dat er meer aandacht is voor voeding rondom een operatie. ,,Ik denk echt dat patiënten vroeger minder snel herstelden omdat er te weinig op de voeding is gelet.” Met de juiste voeding kan beschadigd weefsel sneller herstellen, zo is nu de overtuiging. ,,Bovendien helpt dat tegen de misselijkheid na een operatie.”