Huisartsen hebben een belangrijke rol in het vaccinatieprogramma. Ze zijn onder meer aangewezen om mensen tussen de 60 en 64 in te enten, evenals mensen met het syndroom van Down of morbide obesitas. Dat gebeurt met het AstraZeneca-vaccin. De levering daarvan is tot nu toe onvoorspelbaar en bleef meermaals achter bij de verwachtingen.

Het BioNTech/Pfizer-vaccin, dat wel in constante hoeveelheid wordt aangeleverd, werd tot nu toe niet geschikt geacht voor decentrale toediening. Dit omdat het bewaard moest worden op een temperatuur van 60 tot 90 graden onder nul. Faciliteiten waarin vaccins zo koud kunnen worden opgeslagen zijn in Nederland beperkt. Daarom wordt het middel alleen op centrale locaties toegediend, hoofdzakelijk door de GGD. 

Door de goedkeuring van het EMA komt er nu ook een andere bewaaroptie. In plaats van het vaccin voor lange tijd in de extreem koude koelcel te bewaren, mag het nu ook voor twee weken op de temperatuur van een 'standaard farmaceutische vriezer’ worden bewaard, stelt het EMA. Die temperatuur is 15 tot 25 graden onder nul. Het EMA verwacht dat de goedkeuring ervoor zorgt dat de distributie van het vaccin hierdoor versneld kan worden. 

Een woordvoerder van het RIVM beaamt dat dit extra mogelijkheden biedt. ,,Je zou nu een flink aantal vaccins bij een apotheker neer kunnen zetten, zodat de huisarts daar telkens een aantal flaconnetjes uit kan halen. Wellicht is dat iets voor later in het tweede kwartaal en voor het derde kwartaal, als er minder schaarste aan vaccins is. Dat zoeken we nu uit.”

Voorlopig moeten de huisartsen dus nog putten uit de voorraad van het AstraZeneca-vaccin. Die is vooralsnog beperkt, en dat zorgt voor een grote logistieke uitdaging. Per regio wordt een aantal vaccins toegewezen; het vaccin maakt als het ware een reis door Nederland. 

Inmiddels hebben alle 63- en 64-jarigen in Zeeland, Noord-Brabant en Zuid-Limburg die dat willen een prik gehad, stelt een woordvoerder van de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV). Ook mensen met het downsyndroom en morbide obesitas in die provincies hebben de kans gehad.

In Gelderland zijn ze met deze doelgroepen ‘op een haar na’ klaar, in Utrecht en Flevoland zijn ze druk bezig. In Zuid-Holland en Drenthe hebben de huisartsen de bestellingen inmiddels de deur uit gedaan. Friesland, Groningen, Noord-Holland en Overijssel volgen daarna. ,,We hopen binnenkort te horen wanneer”, stelt de LHV-woordvoerder. Als de ronde door het land eenmaal voltooid is, begint die weer opnieuw. Dan zijn de 61- en 62-jarigen aan de beurt.

De beschikbare Pfizer-vaccins worden tot nu toe gebruikt voor het vaccineren van zorgpersoneel en voor de oudste Nederlanders. Momenteel zijn mensen tussen de 75 en 79 jaar aan de beurt. Daarna volgen de leeftijdsgroepen daaronder. Naar verwachting wordt in Nederland dit weekend de grens van 2,5 miljoen prikken overschreden. De ambitie is om iedereen die dat wil voor 1 juli in elk geval één prik te geven.