Playmobil blijft in zwarte piet-poppetjes geloven

Het bedrijf gaat tegen de trend in, door de zwarte piet-poppetjes via de speelgoedwinkels weer te koop aan te bieden. De meeste fabrikanten halen speelgoed na ophef op social media direct uit het assortiment. Van speelgoedmakers wordt steeds vaker politieke correctheid verwacht.

Vier jaar geleden trok Playmobil de stekker uit de verkoop van haar zwarte pietenspeelgoed. Dat had niets met de discussie te maken, vertelde het bedrijf destijds. Het thema was afgerond, zo was het verhaal. Ook andere bedrijven lieten Zwarte Piet in stilte verdwijnen. De Amerikaanse speelgoedmaker Fisher Price bijvoorbeeld, stopte met de verkoop van de pietenfiguurtjes omdat het ‘geen negatieve stereotypering wilde steunen’.

Playmobil raakte ook al in opspraak toen een bezorgde moeder op social media haar beklag deed over een ‘slavenpoppetje’. Het figuurtje had een donkere huid en een ketting die wel érg veel op een slavenketting leek. Volgens de bijbehorende instructies moest de ketting inderdaad om de nek van het poppetje worden geplaatst.

De fabrikant reageerde door te zeggen dat het gehele schip een waarheidsgetrouwe voorstelling moet geven van het leven op een zeventiende-eeuws piratenschip. Het figuurtje moest dan ook een piraat voorstellen, maar wel eentje die ,,vroeger slaaf is geweest”.

_{Tekst gaat verder onder de foto.}

Ook seksisme is in speelgoedland een terugkerende discussie. Barbie is misschien wel het beste voorbeeld, de pop is immers lang geleden al ontmaskerd als een seksistisch icoon. Moederbedrijf Mattel besloot bijvoorbeeld het Barbie-boek ‘I can be a Computer Engineer’ uit de schappen te halen na een storm van social media kritiek. In het boek wordt Barbie gevraagd naar ideeën over de uitvoering van haar ontwerp voor een game. Ze reageert met: ,,Ik verzorg alleen het ontwerp. Om er een volwaardige game van te maken heb ik heb de hulp van Steven en Brian nodig!” Waarna de twee jongemannen de vrouw in nood, die voorzien is van een roze laptop, uit de brand helpen.,,Het gaat sneller als Steve en ik helpen”, lacht de behulpzame Brian in het boek.

Het schoot vooral vrouwen uit de techindustrie in het verkeerde keelgat. Ze reageerden massaal op Twitter en Facebook. Mattel verontschuldigde zich en haalde het boek direct uit het assortiment. ,,Wat ons betreft, is Barbie een krachtige vrouw. Dit boek strookt niet met die visie.” reageerde het bedrijf.

_{Tekst gaat verder onder de foto.}

Lego zorgde voor flink wat boze ouders nadat het een speciale collectie voor meisjes uitbracht. De ‘Lego Friends’ voor meisjes hadden tot ergernis van veel mensen pastelkleuren, vloeiendere vormen, en meer modeachtige settings. De speelgoedrel leidde tot een protestwebsite waarop de volgende tekst stond: ‘Na vier jaar onderzoek komt Lego tot de conclusie dat meisjes willen spelen met meisjespoppetjes en creëert het een roze Barbie-achtige productlijn, zodat 5-jarigen kunnen doen alsof ze met een drankje loungen aan het zwembad of gaan shoppen met vriendinnen. Is dit écht het enige wat de marketeers kunnen bedenken, nadat ze zich jarenlang exclusief op jongens hebben gericht?’ Tienduizenden ouders tekenden een petitie tegen de collectie. Lego reageerde snel met een nieuwe, feministische reeks poppetjes, met onder andere een vrouwelijke astronoom, scheikundige en paleontoloog.

Onze eigen Albert Heijn haalde een voetbalspelletje voor kinderfeestjes uit de schappen nadat ouders er massaal over vielen op Twitter en Facebook. Op de verpakking van de soccerbox stond ‘voor vier jongens’. Ook zaten er vragenkaarten in die bij die volgens ouders seksistisch waren. Bijvoorbeeld de vraag ‘Wat wil je echt niet zien?’ en een van de antwoordmogelijkheden: ‘Huilende meiden’.

_{Tekst gaat verder onder de foto.}

Op het Dikke Cadeauboek van speelgoedgigant Bart Smit volgden woedende reacties. Meisjes met speelgoedstofzuigers, strijkijzers en bezems onder de slogan: zo goed als mama zijn, dat wil je ook! Verderop: verzorg je baby als een echte mama! Véél te rolbevestigend, luidde de kritiek. De jongens bemanden in het speelgoedboek de pagina met de tekst ‘voor jonge wetenschappers’, of keken door een microscoop. Op internet verschenen vergelijkbare pagina’s uit de catalogus van een Zweedse Bart Smit waar de rolpatronen door elkaar gemixt waren. Blije jongens met stofzuiger en meisjes die met autootjes speelden. 

De maker van het populaire bordspel Kolonisten van Catan wilde ophef voor zijn. Zonder dat iemand het doorhad, veranderde de uitgever 999 Games de naam van het populaire bordspel in simpelweg Catan. Woordvoerder Bert Calis zei dat het kwam door de klachten „Dat we met deze naamgeving teruggingen naar de oude, blanke roots” „De term ‘kolonisten’ is zo beladen, dat we hem niet meer willen gebruiken voor onze spellen”, aldus Calis.

_{Tekst gaat verder onder de foto.}

Een Britse keten van speelgoedwinkels deed hetzelfde. Om een speelgoedrel te voorkomen, haalde het een varkentje uit een speelgoedboerderij. De directie was bang om joodse en islamitische ouders voor het hoofd te stoten met het onreine dier. Maar het merkwaardige maatregel werd ingetrokken, toen op social media just geschokt op de maatregel werd gereageerd. Een islamitische moeder zei helemaal geen problemen te hebben met varkens van plastic. ,,Als mensen niet wil dat hun kind speelt met een varkentje, dan gooien ze het speeltje toch gewoon weg.” De varkentjes keerden vervolgens snel weer terug op de plastic boerderijen.

Het wachten is  nu op de volgende speelgoedrel: nu zwarte piet-poppetjes een comeback maken, regent het racistische beschuldigingen aan het adres van Playmobil. Wanneer én in welke winkels ze precies verkocht gaan worden, is nog onbekend. Op de site van Bol.com worden de dozen van Playmobil in ieder geval al verkocht via de webshop Speelgoed-liefhebbers.nl.

Volgens eigenaar van de shop, Luuk Latour, zijn de beruchte poppen nog razend populair. ,,We verkopen nu elke dag zo’n 5 tot 6 stuks. Het zijn inmiddels echte verzamelitems geworden.” Dat is aan de prijs te merken: de stoomboot met Sinterklaas en Zwarte Piet wordt aangeboden voor bijna 115 euro.

Intertoys durft de verkoop van de donkere pieten niet aan. ,,We hebben als beleid dat we geen afbeeldingen verkopen, die als kwetsend ervaren kunnen worden”, aldus de zegsvrouw.