Politie lost moorden op jonge, mannelijke allochtonen minder vaak op

Marieke Liem legde een database aan met allerlei soorten documenten over moord en doodslag uit de periode 1992-2016. De database bevat bijna vijfduizend moordzaken, ruim vijfduizend slachtoffers en honderden gegevens over al die zaken die ertoe doen, zoals het moordwapen en de relatie tussen dader en slachtoffer.

Bij het vergelijken van data bleek dat moordzaken met een jonge, allochtone man als slachtoffer relatief minder vaak worden opgelost dan zaken waarin een blanke vrouw het slachtoffer is. Dat ziet Liem terug in andere delen van Europa en de VS. ,,Het is zorgwekkend. Dit kan mogelijk wijzen op onbewuste discriminatie.’’

Volgens Liem ligt dat aan twee factoren. ,,Jonge mannelijke allochtone slachtoffers vind je vaak in het criminele milieu. Mensen kunnen zich daar gewoon minder goed mee identificeren. Allochtone slachtoffers zijn daardoor minder knuffelbaar, we vinden het minder erg dan wanneer er een blanke vrouw is vermoord. Dan gaan wel alle alarmbellen af. Dan stellen we vragen als: Hoe is het toch mogelijk dat deze jonge vrouw, met misschien wel jonge kinderen, is vermoord? Die zaken krijgen in de praktijk veel meer aandacht, ook van de politie.”

Het dalende aantal moorden is de grootste trend uit de database van Liem. De kans om in Nederland vermoord te worden is in 25 jaar sterk gedaald. In de jaren 90 was de moordratio nog 1,8, wat betekent dat de kans om slachtoffer te worden van moord 1,8 op de 100.000 was. ,,Die kans was in 2016 nog maar 0,63. Een historisch laag punt. In de middeleeuwen hadden we een ratio die vergelijkbaar is met dat van delen in  Afrika nu. Duizenden jaren daarvoor zat het in de 100 tot 500, dus we komen van heel ver’’, zegt Liem.

Liem denkt dat de dalende trend deels te danken is aan de komst van internet. De database bevestigt dat voor een groot deel. ,,Met name omdat we zien dat man-tot-manmoorden heel erg zijn afgenomen.’’ Jonge mannen tussen de 15 en 35 jaar lopen het grootste risico om slachtoffer én dader te worden van moord. ,,We zien dat de levensstijl onder die groep de afgelopen jaren heel erg is veranderd. Ze zitten vaker binnen achter hun computer. De komst van internet biedt daarmee een mogelijke verklaring voor de dalende trend.’’

Hoewel het aantal moorden terugloopt, is het volgens de crimologe nooit helemaal uit te bannen. ,,Moord is een menselijk fenomeen. Zolang we op deze aardbodem leven, zullen we dit type gedrag blijven vertonen. Maar we leven in de veiligste tijd ooit, ook al willen we dat vaak niet geloven.’’

Marieke Liem maakt onderscheid tussen verschillende soorten moord. Hieronder ziet u welk aandeel een bepaald type moord had in het totale aantal:

Marieke Liem bespreekt nog meer van haar bevindingen in de reeks ‘Fataal Geweld’ op 13, 20 en 27 november in de Wijnhaven, Den Haag.