Proefproces: verzekeringsfraudeurs voor de rechter zónder politieonderzoek
Het Openbaar Ministerie voert een reeks proefprocessen tegen verzekeringsfraudeurs zonder dat de politie onderzoek heeft verricht. Het detectivewerk wordt gedaan door de verzekeraar zelf.
Het doel is meer mensen die de verzekering tillen aan te pakken zonder de politie extra te belasten. Die laat volgens het OM nu veel fraudezaken liggen, omdat er te weinig personeel is en andere zaken zoals geweldsdelicten voorrang krijgen. In 2017 werden ruim 28.000 zaken onderzocht door de verzekeraars. Zij ontdekten voor 101 miljoen euro aan fraude, blijkt uit cijfers van het Verbond van Verzekeraars. Het werkelijke fraudebedrag bij schadeverzekeringen ligt naar schatting vier keer zo hoog.
,,Al jaren wordt er veel verzekeringsfraude gepleegd, met name bij ongevallenverzekeringen, maar slechts een bedroevend aantal komt bij de strafrechter’’, zegt officier van justitie Petra Willemse. Het OM hoopt dat meer strafvervolging van fraudeurs ook een afschrikwekkende werking heeft. ,,Uiteindelijk betalen u en ik de schade in de vorm van een hogere verzekeringspremie.’’
Verkeersongeval in scène gezet
Ik hoop eerlijk gezegd niet dat deze proef lukt
Willemse ging deze week van start met de eerste twee proefprocessen in Rotterdam. Een van deze strafzaken draait om twee Dordtenaren (26 en 35 jaar) die in 2017 een verkeersongeval in scène hebben gezet op een kruising in Dordrecht. Ze claimden ruim 5400 euro. Verzekeraar Achmea ontdekte dat het aanrijdingsformulier was vervalst en stelde zelf het strafdossier samen. Uit eigen onderzoek bleek dat de auto’s meerdere keren op elkaar zijn gebotst, iets dat onmogelijk lijkt bij één aanrijding.
Waarschijnlijk komen nog twee dossiers in aanmerking voor de ‘proeftuin’ die het OM samen met het Verbond van Verzekeraars en politie heeft opgezet.
Emeritus hoogleraar strafrecht Anton van Kalmthout geeft de proeftuin weinig kans van slagen. ,, En ik hoop eerlijk gezegd ook niet dat het lukt. We proberen bij de politieverhoren al tunnelvisie te voorkomen. Maar tunnelvisie kun je nóg eerder verwachten van een verzekeringsmaatschappij, die belang heeft bij de opsporing en het terugkrijgen van zijn geld.’’ Hij benadrukt dat opsporing alleen mag worden gedaan door de politie en – ‘hoewel zeer ongebruikelijk’ – ook door het OM. ,,Maar zeker niet door een verzekeraar.’’ Verzekeraars mogen volgens hem wel bewijs verzamelen, maar hun mogelijkheden zijn - zoals bij elke andere particulier - beperkt. Zo mogen zij geen gesprekken van verdachten aftappen of afluisteren of dwangmiddelen gebruiken.
Van Kalmthout heeft meer bedenkingen. ,,Krijgen de verdachten wel een eerlijk proces wanneer de benadeelde verzekeraar als detective optreedt?’’ Hij wijst op het zwijgrecht waar verdachten recht op hebben, maar ook op de ambtseed die opstellers van het strafdossier – zoals politieagenten – moeten afleggen. Daarmee wordt gezworen dat men naar eer en geweten en volgens de waarheid zal handelen. Schending van de ambtseed is strafbaar.
Achmea verhoorde de verdachten zonder hen te wijzen op hun zwijgrecht of recht op een advocaat, bleek tijdens de zitting. Een gebruikte tolk voor één van de verdachten van Turkse komaf was niet beëdigd.
‘Zorgelijke ontwikkeling’
Ook Jeroen Soeteman, voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Strafrechtadvocaten, is geen voorstander van de proeftuin. ,,Ik vind het een zorgelijke ontwikkeling dat we de opsporing aan particulieren overlaten, omdat de politie onvoldoende geld en capaciteit heeft. Wat is de volgende stap? Geven we burgers straks twee pistolen per straat, omdat er geen geld is voor surveillance?’’
Als strafrechtadvocaat durft hij zo’n proefproces overigens wel aan, zegt hij. ,,Ik word wel blij van een zaak waar alleen een dossier van een verzekeraar ligt. Zo’n onderzoek is bepaald niet onafhankelijk en weegt qua bewijswaarde veel minder zwaar dan een proces-verbaal van de politie. Als de verdachte blijft ontkennen, wordt het heel lastig te bewijzen dat hij de fraude echt heeft gepleegd.’’
Processen nog aangehouden
Beide proefprocessen werden deze week aangehouden door de Rotterdamse rechter. Die wil bij voortgang van de zitting eerst een heldere uitleg van het OM waarom ze denkt dat vervolging van verdachten mogelijk is zónder politieonderzoek. Aanklager Willemse wil deze juridische discussie voeren met de advocaat van de verdachten, die deze week niet aanwezig was. Zijn verweer is volgens haar nodig om de rechter beter te kunnen laten bepalen waar precies de grens ligt bij het opstellen van een strafdossier door een private partij.
Tijdens het eerste proefproces sprak Willemse al voorzichtig uit dat beperkte inzet van de politie misschien nodig zal blijven. ,,Verhoor van de verdachten zou bijvoorbeeld een politietaak kunnen blijven’’, zei ze na afloop. Ook benadrukt ze dat de strafdossiers door deskundige fraudecoördinatoren worden opgesteld. ,,Vaak zijn dit oud-politiemensen.’’
Premies tientallen euro's hoger door verzekeringsfraude
Volgens het Verbond van Verzekeraars betaalt elk gezin in Nederland jaarlijks tientallen euro’s premie teveel door verzekeringsfraude. Het vaakst wordt gefraudeerd met de motorrijtuigenverzekering, gevolgd door brand (opstal- en inboedelpolissen) en aansprakelijkheid.
Wanneer een verzekeraar een oplichter heeft ontmanteld kan hij verschillende dingen doen: het schadebedrag terughalen, de verzekering opzeggen, de fraudeur op een waarschuwingslijst zetten voor andere verzekeraars en aangifte doen bij de politie. Ook kan de verzekeraar sinds de zomer van 2016 een boete van 532 euro opleggen. In het eerste anderhalve jaar leverde dit een half miljoen euro op.
Volgens woordvoerder Oscar van Elferen zijn de verzekeraars niet gespitst op de extra zonnebril die op de reisverzekering wordt verhaald – ‘ook kwalijk’. Het gaat vooral om de vervolging van de zware jongens, die nu vanwege gebrek aan politiecapaciteit niet worden vervolgd.
Oplichters worden steeds geraffineerder. Zo claimden zeker tien studenten in 2016 tienduizenden euro’s. Ze liepen zogenaamd studievertraging op na een scooterongeluk en lieten docenten valse verklaringen ondertekenen.
De verzekeraars zien elk jaar extreem zware vormen van fraude voorbij komen. Een bekend voorbeeld is de veroordeling van Ada S. in 2014. De vrouw vermoordde haar tweede echtgenoot en streek na zijn dood 250 duizend euro op. Wat bleek: ze had de handtekening van zijn levensverzekering vervalst. S. werd aanvankelijk ook verdacht van de moord op haar eerste man, maar hiervoor werd te weinig bewijs gevonden. Met deze man sloot ze samen een levensverzekering af. Dat leverde haar drie ton op.
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
Wat is de beste e-reader? En hoeveel kost zo’n digitale bibliotheek? Check hier dé aanraders van dit moment
Een e-reader is een must-have voor boekenwurmen die weinig ruimte hebben om veel boeken te stapelen. Ook qua duurzaamheid (papier- en energieverbruik) kan zo'n toestel tellen. Expert Eric van Ballegoie van technologiesite Tweakers onderwierp verschillende e-readers aan een vergelijkingstest en tipt drie modellen, per budget en type gebruiker. -
Met video33
Kabinet waarschuwt voor structureel personeelstekort: ‘Daar hebben we allemaal last van’
Het zal in allerlei sectoren een probleem blijven om voldoende personeel te vinden. Met die waarschuwing komt het kabinet vandaag. -
PREMIUM35
Hoe houd je het platteland leefbaar? Stop om te beginnen met termen als ‘de provincie’
Het CDA hield tegenover deze site een warm pleidooi voor investeringen in een leefbaarder platteland, ook al zijn die soms onrendabel. Maar hoe doe je dat? ,,Het begint bij het besef dat dit voor ons land ontzettend belangrijke gebieden zijn.” -
Groot onderzoek op spoedeisende hulp: welke patiënten kunnen met zorg op afstand naar huis?
Tientallen ziekenhuizen onderzoeken vandaag of patiënten die op de spoedeisende hulp binnenkomen met zorg op afstand meteen weer naar huis kunnen. Ze willen weten wat nodig is om een ziekenhuisopname te voorkomen. -
Belasting terugkrijgen met de middelingsregeling: zo werkt het
In plaats van belasting betálen, belasting terugkrijgen. Dat kan (soms) door gebruik te maken van de middelingsregeling. Daarbij bereken je het gemiddelde inkomen van de afgelopen drie jaar en betaal je vervolgens over het gemiddelde belasting. Hoe werkt dat en wat levert het op?
-
OM-topman verdedigt preventieve arrestaties voor demonstratie A12
De hoogste baas van het Openbaar Ministerie (OM), Gerrit van der Burg, vindt dat ,,protesten steeds grimmiger worden” en verdedigt in een interview met NRC de preventieve aanhoudingen van klimaatactivisten, nu ruim een week geleden. Over de kritiek op de acht omstreden arrestaties zegt Van der Burg tegen de krant: ,,Die aanhoudingen zijn op verdenking van opruiing, een strafbaar feit, gebaseerd. En we hebben de meest laagdrempelige manier gebruikt om hen op te pakken.” -
-
-
CDA-leider Hoekstra pleit voor herinvoering dienstplicht
CDA-leider Wopke Hoekstra pleit voor de herinvoering van de dienstplicht. ‘De oorlog in Oekraïne toont dat veiligheid, democratie en een sterke samenleving niet gratis zijn. Het dienstjaar versterkt onze weerbaarheid, samenleving en eenheid. Daar wordt Nederland beter van’, schrijft hij zaterdag op Twitter. -
vraag 't vtwonen
Niet te warm, maar ook niet te koud: hoe kies je je ideale dekbed?
De ene nacht lig je in je flanellen pyjama onder drie dekens, de week erna drijf je je bed uit van de warmte. Hoe zorg je dat je er comfortabel bij ligt als de temperaturen buiten schommelen? Een goed dekbed kan helpen. Dit zijn de meest voorkomende dekbedden, dekbedvullingen en hun belangrijkste eigenschappen.