ProRail en NS: Echt winterproof maken van spoor is een utopie
Het Nederlandse spoor is ondanks jarenlange verbeterplannen nog steeds niet berekend op een serieuze winterinval. Echt winterproof zal het spoor in de toekomst ook niet worden, dat is te duur stellen ProRail en NS in een evaluatie van de chaos op het spoor in de tweede week van februari.
David BremmerLaatste update:30-06-21, 12:23
Volgens de Nederlandse Spoorwegen en railbeheerder ProRail liep het spoor begin februari tegen zijn technische grenzen aan. Toen Koning Winter Nederland op 6 februari binnenviel met een dag lang sneeuw, kwam het treinverkeer vrijwel direct compleet tot stilstand, ondanks dat ProRail en NS vooraf hadden gezegd goed voorbereid te zijn.
Doordat de sneeuw gepaard ging met temperaturen ver onder nul, bleef dat dagen zo. Pas aan het eind van de week kwam het treinverkeer weer redelijk op gang. Liefst 15.000 treinen vielen de eerste dagen uit, twee keer zoveel als de ruim 7000 treinen bij de vorige echte sneeuwchaos van 2012.
Extreem en uitzonderlijk
Bijna vijf maanden verder ligt er nu een uitgebreide evaluatie van de winterchaos die vanochtend naar de Tweede Kamer is gestuurd. Hieruit blijkt dat ProRail en NS zich totaal geen raad wisten met de koude-inval, de eerste serieuze in enkele jaren tijd.
Volgens ProRail en NS was het winterse weer naar Nederlandse maatstaven ‘extreem en uitzonderlijk’. Dat zorgde alleen op zondag 6 februari al voor 600 wisselstoringen. ,,De herstelcapaciteit van de contractaannemers is niet toereikend om een dergelijk aantal wissels sneeuw- en storingsvrij te houden.” In gewoon Nederland: er waren te weinig mensen beschikbaar. De overvloed aan storingen leidde er bovendien toe dat ProRail moeite had om te bepalen welke storingen de aannemers als eerste moesten verhelpen.”
De overvloed aan storingen leidde er bovendien toe dat ProRail moeite had om te bepalen welke storingen de aannemers als eerste moesten verhelpen
Beiden spreken passend over een ‘sneeuwbaleffect': Door de vele storingen waren rangeerterreinen, onderhoudslocaties en goederenterminals nauwelijks bereikbaar. Treinen konden daardoor niet het spoor op en defecte treinen konden andersom de reparatieplek niet bereiken. Zo’n 12 procent van de NS-treinen had problemen met het winterweer. Met name ijsvorming op treeplanken en ijsvorming op de treintoeters (typhoons) en tandwielkasten zorgden voor problemen.
Door het alsmaar groeiende aantal storingen lukte het NS niet om de dienstregeling op een enigszins fatsoenlijke wijze op te starten. Er lag geen noodplan voor klaar. ,,ProRail en vervoerders moesten niet alleen heel veel storingen verhelpen, maar ook een nieuwe dienstregeling bedenken die veilig was.” Gevolg hiervan was dat de communicatie richting treinreizigers beroerd was. ,,De communicatie sloot aan op wat ProRail en NS maximaal wisten.”
Ook de informatievoorziening naar regionale vervoerders als Arriva en goederenvervoerders was onder de maat. ,,In de hectiek had ProRail onvoldoende oog voor regionale vervoerders, die hun reizigers maatwerk hadden kunnen bieden. Hierdoor reden er geen treinen in regio's waar dat wel mogelijk was geweest.” Zeker in het Noorden was er aanvankelijk nauwelijks sneeuwval.
In de evaluatie doen ProRail en NS ook een aantal verbeteringen voor de toekomst. Zo gaan de twee opnieuw bekijken hoe de voorbereidingen op winters weer verbeterd kunnen worden. ,,ProRail verbetert de voorbereidende maatregelen om wissels wintergeschikt te maken, bijvoorbeeld door het optimaliseren van de manier waarop controles van de wisselverwarming plaatsvinden en hoe daarover gerapporteerd wordt. Daarbij zet ProRail in op betere prioritering van de herstelwerkzaamheden bij een groot aantal verstoringen.”
NS gaat ondertussen het winterklaar maken van treinen verder verbeteren. Hoe de spoorwegen dat willen doen wordt echter vermeld. Desondanks stellen ProRail en NS dat echt winterproof maken van het spoor een utopie is. ,,ProRail en NS concluderen dat het miljarden zou kosten om het Nederlandse spoornetwerk onder alle omstandigheden en ten alle tijden beschikbaar te houden.” Na eerdere sneeuwrijke jaren vanaf 2009 concludeerden beiden in diverse uitgebreide evaluaties nog dat dit juist wel degelijk mogelijk was.
Rover: reiziger stond onvoldoende centraal
Reizigersbelangenvereniging Rover is blij met de evaluatie en noemt die ‘diepgaand’. Tegelijk hebben ProRail en NS veel te weinig naar de grote impact van het winterweer op reizigers gekeken, schrijft directeur Freek Bos in een brief aan NS-topvrouw Marjan Rintel en ProRail-directeur John Voppen. ,,Deze is namelijk groter geweest dan het rapport schetst.”
Hij wijst op de eenzijdige focus op uitgevallen treinkilometers. ,,Zo waren veel treinen die wél reden ook korter van samenstelling. Ook nadat de dienstregeling op maandag 16 februari weer regulier was, waren veel treinen korter dan normaal. Als de dienstregeling beperkt wordt, zouden treinen juist langer moeten zijn dan normaal.”
Rover noemt verder het hoge aantal treinen dat door het winterweer uitviel volstrekt onacceptabel. Een week na de storing waren bijna een kwart van de intercity's niet beschikbaar. ,,Dit verklaart de klachten die wij kregen over te korte treinen. De rapportage stelt dat de verbetermogelijkheden nog moeten worden onderzocht, terwijl reizigers verwachten dat dit probleem komende winter niet optreedt.”
Verder vindt directeur Bos dat NS wel heel tevreden is over het feit dat op zaterdag 13 februari het dienstrooster voor 84 procent is hersteld. ,,Een dergelijke prestatie achten wij onvoldoende omdat dit al een week na het begin van het winterweer was.”
Al met al stelt de reizigersvereniging dat aanvullende maatregelen nodig zijn naast de aanbevelingen in het rapport. Rover wijst er fijntjes op dat regionale vervoerders veel sneller hun zaakjes op orde hadden dan NS. Het argument dat regionale vervoerders op spoor met minder wissels rijzen noemt de belangenclub feitelijk onjuist. Om echt een slag te kunnen maken moet de infrastructuur van het spoor minder complex worden gemaakt, stelt Rover. Dat is deels gebeurd, maar veel te weinig.
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.
