Kinderen in Wijk aan Zee komen in de speeltuin in aanraking met vervuilde stoffen. © AD

RIVM meet wéér veel gevaarlijke stoffen rond Tata Steel: ‘Deze gigavervuiler mag gewoon zijn gang gaan’

De hoeveelheden schadelijke stoffen die in de omgeving van staalproducent Tata Steel gewoon op straat liggen, nemen ondanks genomen maatregelen helemaal niet af. Dat blijkt uit de nieuwste metingen van het RIVM. Als het in sommige dorpen al iets beter is geworden, lijkt dat louter toeval: zuidwestenwind.

Victor Schildkamp 16-11-22, 12:59 Laatste update: 16-11-22, 16:35

Zo vond het RIVM in Wijk aan Zee weliswaar wat lagere hoeveelheden PAK’s (zeg maar het spul dat op verbrand vlees en barbecues zit) en lood. Maar in Beverwijk zijn die juist weer toegenomen. De oorzaak is toeval, aldus het RIVM: er stond veel zuidwestenwind in het voorjaar.

De metingen zijn een vervolg op metingen uit het najaar van 2020, toen werd geconstateerd dat er in het IJmondgebied veel meer kankerverwekkende stoffen op straat dwarrelen dan elders in het land. Dat is nog steeds het geval. De situatie verschilt per dorp, maar dat komt dus doordat er in het voorjaar van 2022 - de meetperiode - meer zuidwestenwind was dan normaal. Wel werd in het hele gebied minder ijzer gevonden, wat erop wijst dat Tata met de uitstoot van ijzer wel iets is verbeterd. Maar dat is dan ook het enige.

Het RIVM wil nog geen conclusies trekken over het effect van de maatregelen die Tata heeft genomen. Daarvoor zijn meer metingen op langere termijn nodig. Het RIVM doet in de tweede helft van dit jaar een nieuwe meting en wil dat graag de komende jaren blijven doen.

_{Tekst gaat verder onder de foto}

De hoogovens van Tata Steel gezien vanuit de lucht dronefoto drone . © Robin Utrecht

‘IQ van kinderen achteruit’

In een vorig rapport trok het RIVM wél een conclusie over de nadelige gevolgen van die ronddwarrelende stoffen. Een van de opvallendste daarvan is dat ‘langdurige (lage) blootstelling aan lood kan leiden tot negatieve effecten op het IQ van kinderen’. Daarover zegt het RIVM nu alleen ‘dat de resultaten van het huidige onderzoek geen aanleiding geven de conclusies uit 2020 te herzien’.

Het RIVM concludeerde - na onderzoek onder huisartsen en GGD’s - daarnaast al eerder dat in de regio IJmond veel meer specifieke gezondheidsklachten voorkomen dan elders in Nederland.

Het nieuwste rapport wijkt nogal af van wat Tata Steel enkele weken geleden zelf naar buiten bracht. Toen liet het bedrijf weten dat het de afgelopen twee jaar vooruitgang heeft geboekt in het verminderen van de uitstoot van schadelijke stoffen: 50 procent reductie ten opzichte van 2019.

Volgens critici werd er in 2019 echter anders gemeten dan nu en maken de rapporten van het RIVM, gebaseerd op vergelijkbare metingen uit 2020 en 2022, duidelijk dat er amper vooruitgang wordt geboekt.

‘We hebben het Openbaar Ministerie nodig’

Voor de omwonenden die al jaren strijden tegen Tata Steel is het om moedeloos van te worden. Ondanks grote woorden van zowel rijk als provincie dat Tata in de gaten wordt gehouden, lijkt er weinig te veranderen.

,,Er is gewoon onvoldoende kennis bij zowel rijk als provincie over de complexe processen bij Tata Steel, zodat deze giga-vervuiler zijn gang kan blijven gaan”, zegt Bénédicte Ficq, de advocaat die namens tal van organisaties in februari 2021 aangifte deed van strafbare feiten van Tata Steel. Volgens Ficq is een strafzaak tegen Tata Steel zo langzamerhand het enige middel om een verandering te forceren. ,,We hebben het Openbaar Ministerie nodig. Ik mag echt hopen dat ze zo langzamerhand een beslissing nemen over vervolging.”

Er is wat dat betreft hoop. In februari startte het Openbaar Ministerie een strafrechtelijk onderzoek naar Tata Steel en Harsco Metals Holland vanwege het opzettelijk vervuilen van de bodem, lucht en het oppervlaktewater in de omgeving. Dit besluit volgde na aangiftes van ruim 800 personen en organisaties. Het OM verdenkt de twee bedrijven ervan de openbare gezondheid van omwonenden in gevaar te hebben gebracht.

‘Maak speeltuinen schoon in het hele IJmond-gebied’
De stichting Frisse Wind.nu - dat al jaren actie voert voor een schoner Tata Steel - laat weten (opnieuw) geschrokken te zijn van de resultaten van het nieuwste RIVM-onderzoek: ,,We constateren daarbij vooral dat de gevaarlijke stoffen in een breder gebied zijn aangetroffen. In Wijk aan Zee worden iedere dag de speeltuinen schoongemaakt op kosten van Tata. In de rest van de IJmond is dat wonderlijk genoeg niet het geval. We starten daarom een campagne om de CEO van Tata en de betrokken burgemeesters er van overtuigen deze maatregelen uit te breiden naar andere dorpen.

KWF Kankerbestrijding noemt de uitkomsten ‘zorgelijk’. ,,Omwonenden van Tata hebben recht op een gezonde leefomgeving”, reageert een woordvoerder van KWF op het onderzoek. Als uit de volgende onderzoeksronde blijkt dat er nog steeds geen sprake is van een vermindering, dan rekent de organisatie erop dat ‘versneld maatregelen worden uitgevoerd om de uitstoot van die stoffen te reduceren’. Dat moet dan niet alleen bij Tata gebeuren, maar ook bij andere bedrijven in de regio die kankerverwekkende stoffen uitstoten, vindt KWF.

Sanne Walvisch vecht tegen Tata Steel voor haar kinderen:

Praat mee.
Reageren kan onderaan dit artikel. Alleen respectvolle reacties voorzien van een volledige naam worden geplaatst. We doen dat omdat we een gesprek willen met mensen die staan voor wat ze zeggen, en daar dus ook hun naam bij zetten. Wie zijn naam nog moet invullen, kan dat doen door rechts bovenaan op onze site op ‘Login’ te klikken.

Bekijk onze nieuwsvideo’s in onderstaande playlist:

17 reacties

Plaats hier je reactie

Resterende karakters 500

M. Vesters

2 maanden geleden

Had al lang gesloten moeten worden. Waar wacht de politiek nog op? Wat is dit voor een land dat haar burgers zo in gezondheidsgevaar laat leven?
A Kemp

2 maanden geleden

Ik kwam als truckchauffeur ruim 20 jaar geleden al veel op de toenmalige Hoogovens, later Chorus, ook regelmatig bij Heckett, nu Harsco, waar wij ijzerberen, een afval product laadden. Als je daar was en er stonden plassen water dan zag je daarin gewoon oplichtende groenachtige plekken. Leek me toen al niet gezond. En nu zoveel jaren later schijnt er nog weinig veranderd te zijn. Ik wil maar zeggen.
piet vermeer

2 maanden geleden

Wat een schandelijke vertoning is en blijft dit . Deze fabriek wordt nooit gesloten en kan zijn gang gaan. Aanpakken deze hufters.
Jan Willem Roos

2 maanden geleden

De boeren moeten weg, maar Tatasteel mag ongeschonden doorgaan met de vervuiling en vergiftigen van de omgeving. Zijn dat weer de twee maten waarmee de overheid meet?
Ina Blok

2 maanden geleden

Tja, dat Tata (Hoogovens)vervuilend is, was al decennia bekend. Steeds kwamen ze met allerlei beloftes die vervolgens niet nagekomen werden. Dit bedrijf had al jaren geleden gesloten moeten worden. Maar geld stinkt in dit geval. Ik wens alle betrokkenen heel veel sterkte.