De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) waarschuwt dat de ziekte zich kan verspreiden en dat uitbraken dreigen in gebieden waar de vaccinatiegraad onder de 95 procent zakt. Dat is in Nederland inmiddels het geval met 93,8 procent.

Gisteren schreef zorgminister Schippers nog in een brief aan de Tweede Kamer dat de totale vaccinatiegraad in Nederland voor het derde achtereenvolgende jaar was gedaald, maar dat was nog geen groot probleem en over de gevaren van een mazelenuitbraak werd niets vermeld. Wel liet de bewindsvrouw op Volksgezondheid weten dat er een onderzoek komt naar de oorzaken van de aanhoudend teruglopende vaccinatiegraad.

Kinderen krijgen hier een zogeheten BMR-vaccinatie. Die prik beschermt tegen de bof, mazelen en rodehond en wordt voor de eerste keer gegeven met 14 maanden. Op de leeftijd van 9 jaar wordt de BMR-vaccinatie herhaald.

De tweede BMR-inenting is nodig omdat bij ongeveer 5 procent van de kinderen de eerste vaccinatie niet goed aanslaat. Met de twee inentingen samen is het kind volgens het RIVM langdurig beschermd tegen de drie ziekten.

De vereiste vaccinatiegraad van 95 procent geldt voor beide inentingen. Bekend was al dat het percentage bij de tweede vaccinatie (schoolkind) te laag lag, maar nu is het percentage bij de eerste inenting (dreumes) ook door de bodem gezakt. Het RIVM benadrukt wel geen uitbraak van mazelen op korte termijn te verwachten.

Volgens viroloog Ab Osterhaus is geen exacte vaccinatiegraad te noemen waaronder een uitbraak zeker is. ,,Je ziet ook dat in bepaalde steden en onder bepaalde groepen de inentingspercentages veel lager liggen dan gemiddeld. Daar is het risico op mazelen vanzelfsprekend veel hoger dan elders in Nederland."  

Mazelen is zeer besmettelijk. Daardoor is het nu mogelijk dat een infectie zich razendsnel kan verspreiden als een brand, omdat de zogeheten ‘kudde-immuniteit’ niet meer is gewaarborgd. Osterhaus noemt dat 'zeker zorgelijk'. Hij wijst erop dat in landen als Italië en Duitsland recent uitbraken zijn geweest. ,,Die ziekte laat zijn sporen na op het immuunsysteem; mensen zijn daarna gevoeliger voor andere infecties." 

Mazelen wordt veroorzaakt door het mazelenvirus. Het virus is van mens op mens overdraagbaar. Het kenmerkende verschijnsel van een infectie is de rode huiduitslag. De ziekte kan ook middenoorontsteking en diarree veroorzaken, en in ernstige gevallen longontsteking, stuipen of hersenontsteking.

De SP wil minister Schippers dinsdag naar de Tweede Kamer halen over de mazelenkwestie. ,,Ik wil van de minister weten waarom zij eerder verzuimd heeft dit te melden", zegt Kamerlid Nine Kooiman. ,,Dit zijn namelijk zeer zorgelijke cijfers en enkel een onderzoek volstaat niet. Ik wil concrete acties horen van deze minister om te voorkomen dat de vaccinatiegraad nog verder daalt."