Rookruimtes zijn sinds het ingaan van het rookverbod in de horeca (1 juli 2008) de enige plek in cafés en restaurants waar rokers hun peuk mogen opsteken. De belangenvereniging van Nederlandse niet-rokers, de CAN (Clean Air Nederland), spande een proces aan tegen de Staat om ook die rookruimtes te verbieden. 

Staatssecretaris Blokhuis (VWS) heeft al met de horeca afgesproken dat rookruimten vanaf 1 juli 2022 worden verboden. Maar dat duurde Clean Air Nederland te lang. De CAN vindt dat de rookruimte in strijd is met de ‘Kaderovereenkomst van de Wereldgezondheidsorganisatie’ voor de bestrijding van tabaksgebruik (het WHO-Kaderverdrag), een verdrag dat Nederland ondertekend heeft.

In de overeenkomst staat dat Nederland zich moet inspannen voor de gezondheid van de inwoners. Niet-rokers kunnen in cafés met rookruimtes sociale druk voelen om toch ook even het rookhok in te gaan en ook is het onvermijdelijk dat er rook uit de rookruimtes ontsnapt. Het gerechtshof Den Haag stelde CAN op 13 februari al in het gelijk. De Staat ging tegen deze uitspraak in cassatie bij de Hoge Raad. 

De uitspraak is een bittere pil voor veel horecaondernemers. Volgens de Koninklijke Horeca Nederland (KHN) zijn er nog tussen de 5700 en 7600 rookruimtes in de Nederlandse horeca. 60 procent van alle rookruimtes is in 2009 of later gebouwd. In totaal is er tussen de 69 en 92 miljoen euro geïnvesteerd in rookruimtes. De gemiddelde investering bedraagt 12.500 euro per rookruimte.

Toch zijn er ook horecaondernemers die vóór het afschaffen van rookruimtes zijn. Momenteel wordt ook gesproken over een rookverbod op terrassen. Koninklijke Horeca Nederland wil zo snel mogelijk met de staatssecretaris om tafel om te praten over de nieuwe situatie.

KHN roept de NVWA (Voedsel en Warenautoriteit) op nu niet meteen ‘als een dolle’ te gaan handhaven. Een woordvoerster van de NVWA zegt dat ze de uitspraak even willen bestuderen en ‘dan zullen kijken wat de gevolgen voor de handhaving zijn'.

Staatssecretaris Blokhuis laat weten dat ‘handhaving van het verbod niet praktisch van de ene op de andere dag in gang te zetten is'. Hij gaat met de NVWA bespreken wat realistisch is. Half oktober hoopt hij daar meer over te kunnen zeggen. Tot die tijd zal de NVWA nog niet handhaven.

KHN vindt wel dat rookruimtes nu echt overál verboden moeten worden, dus ook in bedrijven en overheidsgebouwen. Ook de Alliantie Nederland Rookvrij (ANR) is blij met de uitspraak van de Hoge Raad en is van mening dat rookruimtes in bedrijven en openbare gebouwen nu ook zo snel mogelijk moeten verdwijnen. ANR is een samenwerkingsverband van organisaties die als doel hebben ‘dat er niemand meer (over)lijdt aan de gevolgen van roken’. Initiatiefnemers zijn de Hartstichting, KWF Kankerbestrijding en het Longfonds. 

Clean Air Nederland vindt dat de KHN zelf de problemen voor horecaondernemers heeft veroorzaakt door altijd de schijn op te houden dat de rookruimtes tot 2022 mochten blijven. KHN heeft volgens CAN nooit gewezen op de aanzienlijke kans dat de rookholen eerder verboden zouden worden.

Kamerleden vinden dat Blokhuis nu snel met de horeca en de NVWA om tafel moet. Sophie Hermans (VVD): ,,Deze uitspraak van de rechter betekent nogal wat voor kroegen, cafés, restaurants, poppodia en festivals. Daarom vind ik dat de staatssecretaris nu met die partijen om de tafel moet om dit goed en netjes te regelen. Zodat ondernemers even de tijd krijgen en er niet gelijk morgen boetes worden uitgedeeld.”

ChristenUnie-Kamerlid Carla Dik-Faber: ,,Met deze uitspraak zet de rechter het belang van de volksgezondheid terecht voorop. De ChristenUnie pleit al jaren voor rookvrije horeca. Het stoppen met rookruimtes is daarin een belangrijke, betekenisvolle stap. In het Preventieakkoord is sluiting van rookruimtes per juli 2022 afgesproken. De uitspraak van de Hoge Raad is echter duidelijk en brengt sluiting van de rookruimtes ineens een stuk dichterbij. De ChristenUnie roept de staatssecretaris op om met de horeca en toezichthouder NVWA om tafel te gaan om ervoor te zorgen dat de uitspraak van de Hoge Raad zo snel mogelijk wordt opgevolgd.”