Rutte 4,5 jaar premier: 'Ik ben nog steeds hetzelfde'

Bij welke uitslag is er sprake van een nederlaag?

,,Dat moeten de media maar beoordelen. Ik denk na over het land. Ik denk zelfs niet over de VVD. Ik houd zielsveel van de VVD, maar uiteindelijk is de VVD maar een middel om dit land goed te besturen."

Kan er na 18 maart een stuurloze situatie ontstaan? D66 wil hoe dan ook meer invloed en het CDA heeft al laten weten dat u niet hoeft aan te kloppen.

,,Iedereen doet stoer in verkiezingstijd. De huid duur verkopen. Ik begrijp het allemaal. Mag. Soit. Na de verkiezingen leven we weer in een land waarin de meeste politici verantwoordelijkheid nemen. Dat past bij onze politieke cultuur. Bovendien zien we nu iets heel nieuws: de dreiging van terrorisme en radicalisme. Er is een unheimisch gevoel. Dat voel je in de samenleving. Ook dat is een thema waar we mee door moeten gaan, om het land veilig te houden. Daar ben ik elke dag mee bezig."

Uw minister van Veiligheid, Ivo Opstelten, geniet amper nog vertrouwen onder de bevolking, blijkt uit peilingen.

,,We hebben een heel goede minister van Veiligheid en Justitie, een man met een enorme bak ervaring. Ik heb elke dag contact met hem en heb er alle vertrouwen in."

Zou u hem nu weer benoemen?

,,Nu? Ja! Ik zou het geweldig vinden als hij weer beschikbaar zou zijn.''

U begrijpt dus niet waarom dat vertrouwen er niet is?

,,Ivo behoort tot de beste mensen die we hebben. Hij zit er bovenop. Full focus. Dag en nacht."

Het zou ook een heel moeilijke beslissing zijn een man te vervangen die zo veel heeft betekend voor de VVD?

,Als leider moet je altijd bereid zijn dat soort moeilijke boodschappen te brengen. Anders moet je niet de baas willen zijn. Maar dan moet het wel nodig zijn."

U nam het ook al op voor Mark Verheijen.

,,Dat was een heel andere zaak. Maar als iemand met wie ik samenwerk wordt aangevallen, blijf ik hem steunen. Tot blijkt dat degene die aanvalt gewoon gelijk heeft."

Getuigt de affaire rond Verheijen van een bunkermentaliteit bij de VVD? Zo van: buiten staan de vijanden die ons willen aanvallen?

,,Dat zou zo zijn als we het daar bij hadden gelaten."

Maar wat bedoelt u met 'aanvallen op mijn mensen'?

,,Een stuk in een krant met allerlei feiten over iemand."

Is dat een aanval?

,,Nou, ja. Onder vuur, of zoiets, dan... Maar op dat moment laat je een persoon niet, plop, vallen. Je moet het wel onmiddellijk laten uitzoeken en niet meteen commentaar geven. Dat zijn de lessen die we hebben geleerd."

Welke zaak raakt u als premier het meest?

,,De verschrikkelijke ramp met de MH17 zit heel diep. Vorig jaar heb ik een aantal keren met de nabestaanden gesproken. Dat leed is zo groot en zo diep. Dat grijpt mij enorm. Ook met dit onderwerp ben ik elke dag bezig."

Gelooft u werkelijk dat de daders van MH17 ooit worden berecht?

,,Ik spreek me niet uit over wat ik vermoed. We gaan tot het uiterste om de daders voor het gerecht te krijgen. 100 procent garantie kan ik niet geven, maar we geven wel 100 procent om dat te bereiken."

De Russen laten geen moment voorbij gaan om het onderzoek dat Nederland leidt te bekritiseren.

,,Laat ik me maar even niet uitlaten over mijn gevoel daarbij. Ik kan me niet uitlaten over commentaar vanuit Rusland, omdat er dan politieke vingerafdrukken op het onafhankelijk onderzoek naar de MH17 komen."

Heeft u nooit de neiging terug te slaan?

,,Zeker. Natuurlijk. Maar ik kan als minister-president dat soort gevoelens niet de vrije loop laten. Ik kan ook niet zeggen wie ik denk dat het heeft gedaan. Er zijn allerlei momenten geweest waarop ik wel iets wilde vinden, ook als er aanvallen op mij waren. Maar goed, die aanvallen op mij zijn natuurlijk onbeduidend vergeleken met wat de nabestaanden meemaken. Dat is duizend keer groter. Honderdduizend keer groter. Ik kan daar niet bij in de schaduw staan."

U bent nu 4,5 jaar premier. Hoe bent u veranderd in die tijd?

,,Ik meen dat ik nog steeds dezelfde ben. Ik houd van dit land, maar ben ook iemand die zich aan verschrikkelijk veel dingen ergert. Niet dat ik zo'n typetje ben uit Van Kooten en De Bie die allemaal boze brieven nar de krant stuurt, maar ik vind wel van veel dingen iets. Het mooie aan mijn baan is dat ik daar iets aan kan doen. Dat geeft me energie, maar of ik als persoon ben veranderd...''

Een ervaring rijker, een illusie armer?

,,Zeker niet. Natuurlijk krijg je meer ervaring in het sluiten van akkoorden of het opstellen van begrotingen. Je ziet dingen vaker voorbij komen. In Europa ben ik nu de op vijf na langstzittende regeringsleider. Dat helpt. Maar elk dossier is toch weer anders. Zo'n ramp als met de MH17 of de opkomende terrorismedreiging, daar kun je je niet op voorbereiden.''

Maar als je 4,5 jaar aan de macht bent, dan doet dat toch iets met je persoonlijkheid?

,,Nou, er zijn wel eenzame momenten. Toen we bijvoorbeeld besloten militairen naar Mali te sturen. Dat zijn geen lichtvaardige beslissingen. Iedereen zegt er het zijne van en kijkt dan naar mij: 'Mark wat vind jij?' Dat is een verantwoordelijkheid die niet licht valt. Dan wil ik alles nog eens overdenken achter mijn bureau. Op dergelijke momenten voel je de zwaarte van het ambt.''

Bent u verslaafd aan de politiek?

,,Volgens mij niet. Ik heb ook in het bedrijfsleven gewerkt. Ik weet dat ik ook buiten het Binnenhof gelukkig kan zijn. Maar als je me vraagt: 'Heb je het naar je zin?' Ja, het voelt als een warme jas.''

De VVD-achterban herkent zich amper in uw beleid.
,,Ik maak een andere analyse. We hebben 51 miljard euro moeten ombuigen. Een nooit eerder vertoond hoog bedrag. We hebben meer veranderingen dan ooit moeten doorvoeren sinds de oorlog. Dan is het niet gek dat partijen die daar de verantwoordelijkheid voor nemen minder populair zijn. Maar dat is geen reden het niet te doen, alleen maar voor leukere peilingen.''

Voelt u zich miskend?

,,Nee. Ik ben er nog steeds van overtuigd dat VVD en PvdA in 2017 worden beloond bij de verkiezingen. En nu proberen we ook een goede uitslag te halen bij de Statenverkiezing, maar we zitten nog wel midden in de verbouwing. Dus we zullen nu nog geen gigantische winst halen.''

U gaat de verkiezingen in met de slogan 'houd koers'. Daarmee bedoelt u: met mij aan het roer.

,,In elk geval tot 2017.''

Zou het lukken? Dit kabinet piept en kraakt.

,,Ik deel dat beeld helemaal niet. Natuurlijk gebeuren er wel eens ongelukken, zoals vlak voor kerst met de Zorgwet. Maar het gaat erom of je als partijen in staat bent de problemen ook weer op te lossen met elkaar. Dat lukt nog steeds heel goed."