Rutte 4,5 jaar premier: 'Ik ben nog steeds hetzelfde'
InterviewPremier Mark Rutte heeft het zelf uitgerekend: hij is de op vijf na langst zittende regeringsleider van Europa. Weet hij ook na 18 maart stand te houden? De VVD'er zet zijn prestige op het spel om bij de Provinciale Statenverkiezingen de electorale schade voor zijn kabinet te beperken. 'Ik zou het zwak vinden als ik niet zelf die arena in ga.'
Premier Mark Rutte rukt aan het raam in zijn Torentje. Hij wil frisse lucht binnenlaten, maar het kozijn klemt en het slot sputtert tegen. Als het eindelijk is gelukt, lijkt hij zich weer te bedenken: ,,Ik hoop dat het niet te hard gaat waaien."
Als het aan de oppositie ligt, stormt het straks in Ruttes Torentje. PVV en SP vinden dat de VVD'er zijn biezen moet pakken als hij op 18 maart een pak slaag krijgt van de kiezers. Andere partijen speculeren over 'het betonrot' in zijn coalitie. Allemaal retoriek, vindt Rutte. ,,We gaan geen nieuwe verkiezingen uitschrijven als de uitslag tegenvalt. Natuurlijk niet."
Waarom mengt u zich dan in deze campagne?
,,De samenleving heeft nu politieke stabiliteit en koersvastheid nodig. Het gaat beter met Nederland. Echt alle cijfers bewegen de goede kant op. Ik wil dat alle mensen dat ook gaan voelen. Als we samen met D66, ChristenUnie en SGP een meerderheid houden in de Eerste Kamer, blijven de slagkracht en snelheid in tact. We stappen anders niet op, maar hoe meer partijen we straks nodig hebben, hoe langzamer alles gaat. Daar loop ik niet voor weg. En als verkiezingen zo belangrijk zijn, kan ik niet thuis vanaf de bank commentaar leveren op anderen. Ik zou het zwak vinden als ik niet zelf die arena in ga."
Uw optreden tijdens het eerste lijsttrekkersdebat leidde direct tot gedoe in het kabinet. Uw opvatting dat jihadi's beter kunnen sterven dan terugkeren naar Nederland is omstreden.
,,De stelling vroeg naar mijn opvatting en ik vind dat met volle overtuiging. We doen er alles aan te voorkomen dat mensen afreizen. Maar iemand die daar eenmaal is, neemt zélf het risico dat hij daar omkomt. Iemand die zo stom is zich te laten bekeren door de jihad is niet alleen een bedreiging voor onze militairen daar, maar kan ook leren bommen te maken en aanslagen te plegen in Nederland. Mijn drijfveer is dat te voorkomen. Ze kunnen beter daar omkomen dan terugkeren. Dat is mijn oordeel. Ik begrijp dat de PvdA er anders over denkt, maar onze verschillende opvattingen hebben uiteindelijk geen invloed op het kabinetsbeleid.''
Er zit ook een risico aan dat u zelf de arena betreedt, zei uw partijgenoot Johan Remkes. Als de uitslag tegenvalt, slaat dat terug op u.
,,Ja. En dan? Dat is toch altijd zo in het leven? Er is risico bij alles wat je onderneemt.''
We hebben een heel goede minister van Veiligheid en Justitie, een man met een enorme bak ervaring. Ik heb elke dag contact met hem en heb er alle vertrouwen in
Bij welke uitslag is er sprake van een nederlaag?
,,Dat moeten de media maar beoordelen. Ik denk na over het land. Ik denk zelfs niet over de VVD. Ik houd zielsveel van de VVD, maar uiteindelijk is de VVD maar een middel om dit land goed te besturen."
Kan er na 18 maart een stuurloze situatie ontstaan? D66 wil hoe dan ook meer invloed en het CDA heeft al laten weten dat u niet hoeft aan te kloppen.
,,Iedereen doet stoer in verkiezingstijd. De huid duur verkopen. Ik begrijp het allemaal. Mag. Soit. Na de verkiezingen leven we weer in een land waarin de meeste politici verantwoordelijkheid nemen. Dat past bij onze politieke cultuur. Bovendien zien we nu iets heel nieuws: de dreiging van terrorisme en radicalisme. Er is een unheimisch gevoel. Dat voel je in de samenleving. Ook dat is een thema waar we mee door moeten gaan, om het land veilig te houden. Daar ben ik elke dag mee bezig."
Uw minister van Veiligheid, Ivo Opstelten, geniet amper nog vertrouwen onder de bevolking, blijkt uit peilingen.
,,We hebben een heel goede minister van Veiligheid en Justitie, een man met een enorme bak ervaring. Ik heb elke dag contact met hem en heb er alle vertrouwen in."
Zou u hem nu weer benoemen?
,,Nu? Ja! Ik zou het geweldig vinden als hij weer beschikbaar zou zijn.''
U begrijpt dus niet waarom dat vertrouwen er niet is?
,,Ivo behoort tot de beste mensen die we hebben. Hij zit er bovenop. Full focus. Dag en nacht."
Het zou ook een heel moeilijke beslissing zijn een man te vervangen die zo veel heeft betekend voor de VVD?
,Als leider moet je altijd bereid zijn dat soort moeilijke boodschappen te brengen. Anders moet je niet de baas willen zijn. Maar dan moet het wel nodig zijn."
U nam het ook al op voor Mark Verheijen.
,,Dat was een heel andere zaak. Maar als iemand met wie ik samenwerk wordt aangevallen, blijf ik hem steunen. Tot blijkt dat degene die aanvalt gewoon gelijk heeft."
Getuigt de affaire rond Verheijen van een bunkermentaliteit bij de VVD? Zo van: buiten staan de vijanden die ons willen aanvallen?
,,Dat zou zo zijn als we het daar bij hadden gelaten."
Maar wat bedoelt u met 'aanvallen op mijn mensen'?
,,Een stuk in een krant met allerlei feiten over iemand."
Is dat een aanval?
,,Nou, ja. Onder vuur, of zoiets, dan... Maar op dat moment laat je een persoon niet, plop, vallen. Je moet het wel onmiddellijk laten uitzoeken en niet meteen commentaar geven. Dat zijn de lessen die we hebben geleerd."
Welke zaak raakt u als premier het meest?
,,De verschrikkelijke ramp met de MH17 zit heel diep. Vorig jaar heb ik een aantal keren met de nabestaanden gesproken. Dat leed is zo groot en zo diep. Dat grijpt mij enorm. Ook met dit onderwerp ben ik elke dag bezig."
Gelooft u werkelijk dat de daders van MH17 ooit worden berecht?
,,Ik spreek me niet uit over wat ik vermoed. We gaan tot het uiterste om de daders voor het gerecht te krijgen. 100 procent garantie kan ik niet geven, maar we geven wel 100 procent om dat te bereiken."
De Russen laten geen moment voorbij gaan om het onderzoek dat Nederland leidt te bekritiseren.
,,Laat ik me maar even niet uitlaten over mijn gevoel daarbij. Ik kan me niet uitlaten over commentaar vanuit Rusland, omdat er dan politieke vingerafdrukken op het onafhankelijk onderzoek naar de MH17 komen."
Heeft u nooit de neiging terug te slaan?
,,Zeker. Natuurlijk. Maar ik kan als minister-president dat soort gevoelens niet de vrije loop laten. Ik kan ook niet zeggen wie ik denk dat het heeft gedaan. Er zijn allerlei momenten geweest waarop ik wel iets wilde vinden, ook als er aanvallen op mij waren. Maar goed, die aanvallen op mij zijn natuurlijk onbeduidend vergeleken met wat de nabestaanden meemaken. Dat is duizend keer groter. Honderdduizend keer groter. Ik kan daar niet bij in de schaduw staan."
Ik houd van dit land, maar ben ook iemand die zich aan verschrikkelijk veel dingen ergert. Niet dat ik zo'n typetje ben uit Van Kooten en De Bie die allemaal boze brieven nar de krant stuurt
U bent nu 4,5 jaar premier. Hoe bent u veranderd in die tijd?
,,Ik meen dat ik nog steeds dezelfde ben. Ik houd van dit land, maar ben ook iemand die zich aan verschrikkelijk veel dingen ergert. Niet dat ik zo'n typetje ben uit Van Kooten en De Bie die allemaal boze brieven nar de krant stuurt, maar ik vind wel van veel dingen iets. Het mooie aan mijn baan is dat ik daar iets aan kan doen. Dat geeft me energie, maar of ik als persoon ben veranderd...''
Een ervaring rijker, een illusie armer?
,,Zeker niet. Natuurlijk krijg je meer ervaring in het sluiten van akkoorden of het opstellen van begrotingen. Je ziet dingen vaker voorbij komen. In Europa ben ik nu de op vijf na langstzittende regeringsleider. Dat helpt. Maar elk dossier is toch weer anders. Zo'n ramp als met de MH17 of de opkomende terrorismedreiging, daar kun je je niet op voorbereiden.''
Maar als je 4,5 jaar aan de macht bent, dan doet dat toch iets met je persoonlijkheid?
,,Nou, er zijn wel eenzame momenten. Toen we bijvoorbeeld besloten militairen naar Mali te sturen. Dat zijn geen lichtvaardige beslissingen. Iedereen zegt er het zijne van en kijkt dan naar mij: 'Mark wat vind jij?' Dat is een verantwoordelijkheid die niet licht valt. Dan wil ik alles nog eens overdenken achter mijn bureau. Op dergelijke momenten voel je de zwaarte van het ambt.''
Bent u verslaafd aan de politiek?
,,Volgens mij niet. Ik heb ook in het bedrijfsleven gewerkt. Ik weet dat ik ook buiten het Binnenhof gelukkig kan zijn. Maar als je me vraagt: 'Heb je het naar je zin?' Ja, het voelt als een warme jas.''
Ik ben er nog steeds van overtuigd dat VVD en PvdA in 2017 worden beloond bij de verkiezingen
De VVD-achterban herkent zich amper in uw beleid.
,,Ik maak een andere analyse. We hebben 51 miljard euro moeten ombuigen. Een nooit eerder vertoond hoog bedrag. We hebben meer veranderingen dan ooit moeten doorvoeren sinds de oorlog. Dan is het niet gek dat partijen die daar de verantwoordelijkheid voor nemen minder populair zijn. Maar dat is geen reden het niet te doen, alleen maar voor leukere peilingen.''
Voelt u zich miskend?
,,Nee. Ik ben er nog steeds van overtuigd dat VVD en PvdA in 2017 worden beloond bij de verkiezingen. En nu proberen we ook een goede uitslag te halen bij de Statenverkiezing, maar we zitten nog wel midden in de verbouwing. Dus we zullen nu nog geen gigantische winst halen.''
U gaat de verkiezingen in met de slogan 'houd koers'. Daarmee bedoelt u: met mij aan het roer.
,,In elk geval tot 2017.''
Zou het lukken? Dit kabinet piept en kraakt.
,,Ik deel dat beeld helemaal niet. Natuurlijk gebeuren er wel eens ongelukken, zoals vlak voor kerst met de Zorgwet. Maar het gaat erom of je als partijen in staat bent de problemen ook weer op te lossen met elkaar. Dat lukt nog steeds heel goed."
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
Griep van Wilders slaat gat in verkiezingsdebat
Het eerste grote debat voor de provinciale verkiezingen ging over van alles, maar niet over de provincie. De kopstukken, minus de door griep afwezige Geert Wilders, bestreden elkaar louter op landelijke onderwerpen. De meest opmerkelijke uitspraak kwam van premier Rutte: ,,Een jihadist kan beter sneuvelen dan terugkeren.'' -
PREMIUMmantelzorg
‘Ik heb het idee dat ze het op mijn werk zien alsof ik twee extra vrije dagen heb’
Werk combineren met de zorg voor een van je ouders of kind, veel Nederlanders doen het. Makkelijk is het allesbehalve. 10 procent van de werkende mantelzorgers denkt na over stoppen met werken. Wat kun je doen om het vol te houden? -
PREMIUM
Archeologen vinden unieke skeletten van 6000 jaar oud bij Angeren: ‘Vermoedelijk van de eerste bewoners’
Archeologen hebben bij Angeren delen van twee skeletten gevonden die van een van de eerste bewoners van de Betuwe moet zijn. Volgens Rijkswaterstaat Oost-Nederland, opdrachtgever van de opgravingen, gaat het om een zeer zeldzame vondst van meer dan 6000 jaar oud. Dat is dinsdagochtend bekendgemaakt. -
Rutte: jihadist kan beter sneuvelen dan terugkeren
Nederlanders die als jihadist naar Syrië of Irak reizen kunnen beter daar sneuvelen dan dat ze terugkomen naar Nederland. Premier en VVD-leider Mark Rutte zei dat donderdag in het RTL-verkiezingsdebat. -
Rutte zoekt uitbreiding 'bevriende oppositie'
Op de eerste dag dat de campagne voor de Provinciale Statenverkiezingen op 18 maart echt losbarstte, lonkte premier Mark Rutte zaterdag vooral naar de oppositie. Zijn kabinet van VVD en PvdA heeft al geen meerderheid in de Eerste Kamer en de regeringspartijen staan in de peilingen op een fiks verlies. De Provinciale Staten kiezen de Senaat.
-
Waar blijven de appjes en sms’jes over de corona-aanpak? Twee jaar na eerste golf worden ze nog verzameld
Twee jaar na de eerste coronagolf worden nog steeds sms- en WhatsAppberichten van sleutelfiguren ‘verzameld en gerubriceerd’. Dat meldt het ministerie van Volksgezondheid op vragen van deze nieuwssite. Appjes en sms’jes ontbreken tot dusver in de stukkenstroom die verstrekt wordt op basis van de Wet openbaarheid van bestuur. -
PREMIUM
De rentes gaan weer omhoog, wat betekent dat voor ons spaargeld?
De tijd van negatieve rentes lijkt voorbij. Wereldwijd moet weer betaald worden voor geleend geld. Wie profiteert daarvan en wie betaalt de rekening? Vier vragen over de stijgende rente. -
De zin en onzin van een digitaal notitieblok
Ze duiken steeds vaker op, digitale notitieblokken: tablets puur om aantekeningen op te maken. Waarom kan dit handiger zijn dan pen en papier?