SER: Er gebeurt te weinig om statushouders aan het werk te krijgen

Slechts een kwart van de asielzoekers die in 2014 naar Nederland zijn gekomen, heeft nu werk. En zij die werk hebben, hebben vaak kleine of tijdelijke banen. Twee derde van de statushouders is aangewezen op een bijstandsuitkering.

Dat staat in het vandaag verschenen rapport Integratie door werk: meer kansen op werk voor nieuwkomers van de SER. ,,Er gebeurt te weinig om hen aan het werk te helpen, daarom slaan we weer op de gong. Dit keer nog wat harder”, stelt Mariëtte Hamer, voorzitter van de SER. ,,De initiatieven die er zijn, zijn kleinschalig en worden niet opgeschaald.”

In 2014 en 2015 kwamen tienduizenden asielzoekers naar Nederland. Het merendeel van hen bestond uit Syriërs en Eritreeërs, die hier ook daadwerkelijk een verblijfsvergunning kregen. De SER concludeerde vorig jaar ook al dat het moeilijk blijkt om hen aan het werk te krijgen. Hun afstand tot de Nederlandse arbeidsmarkt is soms groot: ze spreken de taal niet, hun opleidingen en diploma’s worden hier niet altijd erkend en ze weten niet goed waar ze zich moeten melden in de zoektocht naar werk. Daarnaast zijn ze in de eerste jaren van hun verblijf in Nederland nog vooral bezig met het leren van de taal en gaan ze daarna pas werk zoeken.

,,Op regionaal, lokaal en sectoraal niveau zijn vele kansrijke aanpakken voor statushouders ontwikkeld. Beloftevolle initiatieven vinden echter niet hun weg naar andere plaatsen. Het resultaat is een versnipperd landschap met te veel vluchtelingen aan de zijlijn. Zij doen nu niet mee en de kans dat zij dit op een later moment alsnog gaan doen, is voor de meesten niet realistisch.”

Daarmee lijkt voor veel nieuwe statushouders het ‘Somalische scenario’ op te doemen. Eind vorige eeuw kwamen duizenden Somaliërs naar Nederland. Ze kregen hier een asielstatus, maar kampen nu nog steeds met een achterstand in taal, opleiding en werk. Een groot deel van hen zit nog steeds in de bijstand.

,,Er komen nog steeds initiatieven bij om statushouders aan het werk te helpen, maar je ziet ook dat initiatieven soms weer moeten stoppen door geldgebrek”, zegt Hamer. De SER ziet wel geslaagde initiatieven zoals de Refugee Talent Hub, waarin werkgevers en maatschappelijk organisaties bedrijven en statushouders aan elkaar proberen te koppelen.,,Maar ik mis de centrale regie van de overheid. Daardoor is er ook te weinig kennisuitwisseling tussen de verschillende projecten.”

Zorgelijk is ook dat het juist in deze periode, waarin de economie draait als een tierelier en de werkloosheid laag is, het niet lukt om statushouders aan een baan te helpen. Daarin speelt meer mee dan alleen het taalprobleem: in de Nederlandse economie werken tienduizenden Oost-Europese arbeidsmigranten die ook geen Nederlands spreken. ,,Statushouders brengen wel een verleden met zich mee, we moeten meer in ze investeren. Je moet ze onze samenleving leren kennen.”