'Stop uitzetting jonge kinderen naar gevaarlijk Afghanistan'

Asielgezinnen met jonge kinderen worden vaker teruggestuurd naar Afghanistan, terwijl het daar steeds gevaarlijker wordt. Vorig jaar waren de meeste uitgeprocedeerde vluchtelingen die in detentie zaten of werden uitgezet Afghaans, blijkt uit cijfers van Unicef en Defence for Children. Acht kinder- en mensenrechtenorganisaties roepen het kabinet op direct te stoppen met de uitzettingen.

Tonny van der Mee 24-04-17, 05:59 Laatste update: 06:07

We vrezen voor hun levens. Dit kan zo niet langer doorgaan
Martine Goeman, Defence for Children

Vorig jaar zijn 10 kinderen uitgezet naar Afghanistan. Daarmee voert het land samen met Albanië, Armenië en Nigeria de lijst aan van landen waar kinderen naar worden uitgezet. In 2015 kwam Afghanistan niet in het lijstje voor, blijkt uit het nog niet gepubliceerde Jaarbericht Kinderrechten van Unicef en Defence for Children.

Het aantal uitgeprocedeerde Afghaanse kinderen in het detentiecentrum in Zeist is in een jaar tijd verdrievoudigd van 10 naar 30. Van alle minderjarigen in detentie vormden zij in 2016 de grootste groep, terwijl ze het jaar daarvoor niet eens in de top drie stonden.

Onaanvaardbare risico's

Martine Goeman, programmamanager Kinderrechten en Migratie bij Defence for Children. © RV

,,Nederland neemt onaanvaardbare risico's'', zegt Martine Goeman van Defence for Children namens de acht organisaties. ,,Ondanks de nijpende situatie in Afghanistan wordt slechts 34 procent van de asielvergunningen ingewilligd. Mensen worden te gemakkelijk uitgezet. Dat baart ons grote zorgen. We vrezen voor hun levens. Dit kan zo niet langer doorgaan.''

Sinds het vertrek van de internationale coalitie uit Afghanistan in 2014 is de veiligheidssituatie verslechterd. Het land wordt geteisterd door geweldsincidenten en aanslagen waarbij steeds meer burgerslachtoffers vallen.

Onderzoek van Save the Children wijst uit dat negen op de tien Afghaanse kinderen onder de 15 jaar te maken kreeg met geweld. ,,Delen die eerder veilig waren, zijn nu niet meer veilig. Het aantal kinderen onder de slachtoffers is sterk toegenomen'', zegt Horia Mosadiq, onderzoeker bij Amnesty International.

Extreem moeilijk

Ook het aantal ontheemden is in vier jaar tijd verdrievoudigd naar 1,5 miljoen. Er is een gebrek aan basisvoorzieningen. Mosadiq: ,,De meerderheid van deze mensen leeft in een extreem moeilijke situatie. Sommige kinderen en ouderen overlijden door gebrek aan bescherming en ondersteuning.''

Het ministerie van Buitenlandse Zaken erkent in het laatste ambtsbericht (november 2016) dat het onveilig is in Afghanistan en dat mensenrechten worden geschonden. Toch sloot de Europese Unie afgelopen oktober een akkoord met de Afghaanse overheid om gedwongen terugname te regelen.

Effectief terugkeerbeleid

Wie bescherming nodig heeft, krijgt deze bescherming
Klaas Dijkhoff, staatssecretaris Klaas Dijkhoff

Staatssecretaris Klaas Dijkhoff (Veiligheid en Justitie) antwoordde vorige maand op Kamervragen dat een effectief terugkeerbeleid een belangrijke voorwaarde is voor het vinden van draagvlak. De procedures zijn 'zorgvuldig' en er wordt getoetst of bij terugkeer vervolging of onmenselijke behandeling dreigt. ,,Het is bekend dat de veiligheidssituatie in delen van Afghanistan zorgen baart. Dit rechtvaardigt echter niet de conclusie dat geen enkele vreemdeling uit Afghanistan zou kunnen terugkeren. Wie bescherming nodig heeft, krijgt deze bescherming.''

Recent zijn een gezin met jonge kinderen en een minderjarige met zijn 18-jarige broer op Schiphol op het vliegtuig gezet. Goeman: ,,Hoe kun je een jongen die hier onder voogdij staat met zijn broer uitzetten, terwijl ze duidelijk kwetsbaar zijn en gevaar lopen? Het beleid is nu dat Nederland niet eens wil weten hoe het daar met ze gaat. Ze worden gewoon gedropt en het kabinet heeft er weer een cijfertje bij in het terugkeerbeleid.''

Mobina

Ook de 10-jarige Mobina is bang om teruggestuurd te worden. Ze is geboren in Afghanistan en vluchtte op 3 jarige leeftijd naar Nederland. Ze woonde bijna vijf jaar in een asielzoekerscentrum, gaat naar school, maar krijgt geen verblijfsvergunning. ,,Ik snap niet waarom'', schrijft ze in een brief. ,,Ze liegen over rechten. Ik heb recht op veiligheid. In Afghanistan is het niet veilig.''

Bovendien voelt ze zich meer thuis in Nederland. ,,Ik weet niet hoe Afghanistan eruit ziet en hoe het daar is. Ik ben in Afghanistan geboren, maar het betekent niet dat ik een Afghaans meisje ben, want ik ben opgegroeid in Nederland.''

Alleenstaande of verwesterde kinderen en vrouwen, zoals Mobina, en etnische minderheden (Hazara's) lopen een groot risico. Contact houden met teruggestuurde Afghanen is heel lastig. ,,Dan kunnen ze extra gevaar lopen'', zegt Goeman.

Lees hieronder verder

Uit beeld

,,Vrouwen en kinderen raken vaak uit beeld. Soms lukt het om via de rechter een uitzetting tegen te houden, maar het Nederlandse beleid is onvoldoende om ze te beschermen. Kwetsbare Afghanen, en zeker kinderen, moeten een asielvergunning krijgen. Daar moet niet eens discussie over zijn.’’

Mobina leeft elke dag in onzekerheid. Ze is al veel vriendinnen uit het asielzoekerscentrum kwijtgeraakt omdat ze werden teruggestuurd. ,,Als ik ’s nachts wil slapen ben ik bang dat de politie ons komt ophalen. Alle juffen en meesters zeggen dat ik een verblijfsvergunning moet krijgen en dat ik heel goed Nederlands kan praten. Dat kunnen ze wel zeggen. Maar ik krijg het niet.’’