Aan een gezinsvakantie naar een land waar vanwege het coronavirus een oranje reisadvies geldt, kan bij thuiskomst een duur prijskaartje komen te hangen. Eenmaal in Neder­land moeten ouders en hun kinderen van boven de 12 jaar twee weken in quarantaine, is het dringende advies van de overheid. Maar de thuis­isolatie is geen geldige reden voor verzuim van school, waarschuwt het ministerie van Onderwijs. Een boete hangt dan in de lucht.

Middelbare scholieren die door quarantaine niet naar school komen, zijn dus in overtreding. Scholen zijn verplicht ‘ongeoorloofd verzuim’ te melden. Een woordvoerder van de gemeente Amsterdam zegt: ,,In zo’n geval registreert de school het verzuim als ‘verzuim zonder geldige reden’ en zal de leerplichtambtenaar een onderzoek instellen.”

De leerplichtambtenaar van de gemeente kan de overtreding beboeten. De richtlijn voor dit ‘luxeverzuim’ is 100 euro boete per dag, met een maximum van 900 euro voor twee weken.

Volgens een woordvoerder van het ministerie van Onderwijs moeten ouders er rekening mee houden dat de situatie in hun vakantieland plots kan veranderen, zoals recent gebeurde met delen van Spanje, Portugal en heel Kroatië. Het slimste is om te zorgen dat je twee weken voor het einde van de schoolvakantie weer thuis bent, zegt hij, zodat de eventuele quarantaine nog kan worden afgerond vóór kinderen weer naar school moeten. ,,Als je thuiskomt in de laatste week van de vakantie, vlak voor de scholen weer beginnen, neem je een risico.”

Het maakt voor de leerplichtwet niet uit of een land al voor vertrek oranje was, of tijdens de vakantie een ander reisadvies kreeg, stelt het ministerie. ,,De leerplichtambtenaar weegt wel altijd de omstandigheden mee”, zegt de woordvoerder. De ambtenaar kan ervoor kiezen geen boete op te leggen als een gezin tijdens de vakantie werd overvallen door een aangepast reisadvies. Maar die garantie is er niet.

Basisschoolleerlingen jonger dan 12 jaar zijn uitgesloten van de geadviseerde quarantaine, maar mogen niet door hun ouders naar school worden gebracht. Die mogen immers hun huis niet uit. Die taak komt dan terecht bij familie, buren of bekenden.

Het is de vraag of het naleven van de corona­regels niet in gevaar komt door deze opstelling. Als een boete voor spijbelen dreigt, ligt het verzwijgen van de werkelijke vakantiebestemming of het niet naleven van de aangeraden quarantaine mogelijk op de loer. De VO-raad, de koepel van middelbare scholen, vindt daarom dat ouders niet de leerplichtambtenaar op hun dak moeten krijgen als zij tijdens hun vakantie worden overvallen door een strenger reisadvies.

,,Je kunt dan niet van een school verwachten dat zij dat melden bij de leerplichtambtenaar”, zegt een woordvoerder van de VO-raad na overleg met voorzitter Paul Rosenmöller. ,,Ouders moeten er uiteraard alles aan doen om te zorgen dat de quarantaine nog voor het einde van de zomervakantie is afgerond, maar als zij naar een geel gebied gingen dat tijdens de vakantie oranje werd, konden ze dat niet weten”, vindt de woordvoerder. ,,Quarantaine gaat dan vóór de leerplicht.”

De leerplicht kan in uitzonderlijke situaties worden opgeschort. Dat gebeurde bijvoorbeeld toen de scholen half maart dicht moesten. Nadat de scholen weer open waren gegaan, werden er geen boetes uitgedeeld toen ouders hun kinderen nog thuishielden. De leerplichtwet zelf biedt ook een uitzondering: leerlingen die door ‘gewichtige omstandigheden verhinderd’ zijn, zijn vrijgesteld van de leerplicht.

Een aantal scholen en gemeenten waarschuwde ouders al voor de vakantie dat deze situatie kon ontstaan. Zo schreef de gemeente Utrecht dat zij het verzuim zou aanmerken als spijbelen en vroeg ze ouders in hun vakantieplannen rekening te houden met eventuele quarantaine. Destijds werd vooral gedacht aan vakanties naar bekende ‘oranje’ landen als Turkije of Marokko, maar door het oplaaiende coronavirus wordt voor steeds meer regio’s en landen in Europa het reisadvies aangescherpt.

Kijk hier naar onze video's over de coronacrisis: