Twee verdachten ontkennen betrokkenheid en komen niet naar rechtbank

Girkin - krijgsnaam ‘Strelkov’ - was op 17 juli 2014 minister van Defensie van de eerder dat jaar zelf uitgeroepen Volksrepubliek Donetsk, welke zich wilde afscheiden van Oekraïne. Tegen het Russische persbureau Interfax zei Girkin: ,,Ik geef geen enkel commentaar. Ik kan alleen zeggen dat de opstandelingen de Boeing (MH17, red.) niet hebben neergeschoten.’’ Ook geeft hij aan niet naar de rechtbank te komen, net als verdachte Sergej Doebinski.

Girkin keerde de DNR uiteindelijk de rug toe en vertrok naar Moskou, waar hij nog steeds woont. Hij heeft zich inmiddels ook tegen de Russische president Vladimir Poetin gekeerd, die hij verraad van de DNR en de eveneens zelfverklaarde Volksrepubliek Loehansk (LNR) verwijt. De vier verdachten bevinden zich volgens het Kremlin in Moskou. Daar wachten ze de officiële aankondiging van de onderzoekscommissie in Nederland af.

De Russische tak van omroep BBC laat weten dat de geboren Oekraïner Sergej Doebinski, bijgenaamd ‘de sombere’, al snel na het neerschieten van MH17 in conflict kwam met andere leiders van de DNR. Ook hij ontkent elke betrokkenheid bij het neerhalen van de MH17. Volgens BBC is hij nadien naar de Russische regio Rostov aan de Don is vertrokken, waar hij mogelijk nog steeds woont. Rostov grenst aan de Oekraïense Donbass.

De verdachte Oekraïner Leonid Chartsjenko - bijnaam ‘de mol’ - is in 2015 voor het laatst in Donetsk gesignaleerd en daarna van de radar verdwenen. De BBC zegt dat één van de versies is, dat hij eveneens naar Rostov is vertrokken en daar werd vermoord. Oleg Poelatov, bijgenaamd ‘de adder’, zou volgens Radio Svoboda als militair inlichtingenofficier vlak naast de BUK hebben gestaan bij de lancering. In 2017 schreef hij op internet dat hij zich ‘op ons (Russisch, red.) territorium’ bevindt.

Volgens de Russische radiozender heeft Kremlinwoordvoerder Dmitri Peskov gezegd dat Moskou de verdachtmakingen niet erkent. ,,Rusland had geen kans om deel te nemen aan het onderzoek naar deze vreselijke ramp, hoewel we dat vanaf het begin hadden aangeboden”, zei Peskov. Rusland heeft het onderzoek naar het neerschieten van het passagiersvliegtuig als eenzijdig bekritiseerd.

Ondanks de aanklacht van moord tegen de vier verdachten, blijft Rusland naar eigen zeggen meewerken aan het onderzoek om te achterhalen wie er achter het neerhalen van passagiersvliegtuig MH17 zat. Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken zegt de bevindingen van het MH17-onderzoeksteam te betreuren.,,Wederom worden er absoluut ongegronde beschuldigingen tegen Rusland geuit, met als doel de Russische Federatie in diskrediet te brengen in de ogen van de internationale gemeenschap”, aldus het ministerie.

De zelfverklaarde Volksrepubliek Donetsk (DNR) reageerde direct op het nieuws over de vier verdachten. Via de Russische staatstelevisie liet Andrej Poergin, in juli 2014 lid van het ‘parlement’ van de DNR, weten de beschuldiging absurd te vinden. ,,Wij hadden destijds geen BUK-raketteninstallatie in ons bezit’’, herhaalde hij wat de opstandelingen in Oost-Oekraïne nu al vijf jaar volhouden.

,,Een dergelijk systeem op bestelling van een naburige staat te krijgen, is onmogelijk’’, vervolgde Poergin. ,,Bovendien zijn er in Donetsk geen specialisten, die een dergelijk systeem kunnen bedienen.’’ Daarvoor zijn volgens experts minimaal zes maanden opleiding nodig.

Nederland heeft al gezegd niet om uitlevering van de vier verdachten aan Rusland en de Oekraïne te vragen. Beide landen leveren geen eigen onderdanen uit, hun grondwetten verbieden dat. Beide landen worden wel gevraagd de dagvaardingen te overhandigen aan de vier verdachten en om ze te verhoren. De vier kunnen ook op eigen gelegenheid naar de rechtbank op Schiphol komen, waar het proces vanaf 9 maart volgend jaar wordt gehouden. Het proces gaat ook door als de vier verdachten niet aanwezig zijn.