Stemmen gaat in 2017 weer met de hand nadat bleek dat stemcomputers makkelijk te manipuleren waren. Ook het tellen gaat met de hand. Daarna wordt de uitslag echter op een stembureau ingevoerd in een computer en aan het hoofdstembureau doorgegeven. Dat gebeurt soms met verouderde of slecht beveiligde computers, blijkt uit onderzoek van RTL Nieuws.

Beveiligingsonderzoeker en ethisch hacker Sijmen Ruwhof testte op verzoek van het nieuwsprogramma de verkiezingssoftware van Nederland. Volgens hem is het voor kwaadwillende ‘kinderlijk eenvoudig’ de verkiezingsuitslag naar hun hand te zetten. ,,De voornaamste dreiging zijn buitenlandse inlichtingendiensten die de Nederlandse politiek naar hun hand willen zetten. Maar de hackers kunnen ook Nederlandse burgers zijn die hun eigen partij willen laten winnen.’’

Volgens Ruwhof gaat het mis zodra de handmatig getelde stemmen worden ingevoerd in een computer. ,,Een onbeschermd tekstbestand, op een onbeschermde usb, gemaakt op een onbeschermde computer, wordt met de auto vervoerd naar een verzamelplek. Daar worden alle USB-sticks verzameld en allemaal in één tekstbestand gestopt. Uiteindelijk drukt iemand op de knop ‘uitslag’ en wordt berekend wat de uitslag is. Als niemand de uitslag van het programma in twijfel trekt, dan is dit gewoon de uitslag.’’

Ruwhof beweert dat het huidige systeem zo lek is als een mandje. ,,Als burger word ik hier ontzettend droevig van. Ik maak me echt zorgen over de verkiezingsuitslagen van de afgelopen 8 jaar. Het is kinderlijk eenvoudig om als kwaadwillend persoon de uitslag in Nederland naar je hand te zetten''.

Hoe zou het volgens Ruwhof wel moeten? ,,In Duitsland wordt hetzelfde systeem gebruikt, maar na 3 weken wordt de uitslag bevestigd, nadat alle papieren opnieuw zijn geteld. Nederland zou de software moeten verbeteren en het Duitse voorbeeld moeten volgen.''

Hij vervolgt: ,,Je kunt een computer nooit leidend laten zijn in een belangrijke verkiezingsuitslag. Papier moet ten alle tijden leidend zijn. En je kunt natuurlijk een programma gebruiken - voor de snelheid - die vroegtijdig een voorlopige uitslag geeft. Maar dan alsnog een telling doen met papier. Als er geen verschil is, dan heb je een betrouwbare uitslag. In Nederland vindt men dat te veel werk en snapt men niet dat computers zo makkelijk te hacken zijn.''

Volgens de Kiesraad is ons kiesproces ‘niet afhankelijk van software’. Omdat de papieren stemmen worden bewaard, is alles altijd te controleren. Ook wordt de zetelverdeling niet alleen met een programma maar ook met de hand berekend. Wel belooft minister Ronald Plasterk (Binnenlandse Zaken) dat ‘iedereen die betrokken is bij het verkiezingsproces alert moet zijn op hacken’.

Maar de Tweede Kamer is er minder gerust op. ,,We zijn allemaal bang voor bemoeienis van andere mogendheden,’’ zegt SP-Kamerlid Ronald van Raak. ,,Er mag geen greintje twijfel zijn over de eerlijkheid van onze verkiezingen. Het is gewoon heel dom als er op stembureaus met verouderde computers wordt gewerkt. De minister moet direct ingrijpen om dit gat te dichten.’’