De mantelzorgers met suïcidale gedachten voelen zich vaker dan hun lotgenoten ongelukkig en eenzaam. Ze ervaren minder steun van familie en meer gezondheidsproblemen. © ANP

Vijf procent mantelzorgers denkt weleens aan zelfmoord

De zorg voor een partner met dementie is zo zwaar dat vijf procent van de mantelzorgers zelfmoordgedachten heeft. Dat blijkt uit onderzoek van het VUmc.

Hanneke van Houwelingen 10-05-17, 05:00 Laatste update: 05:05

Uit een eerdere studie van het Amsterdamse ziekenhuis bleek al dat bijna veertig procent van de mantelzorgers die samenleeft met een dementerende kampt met een ernstige depressie. Zij gaan gebukt onder de zorg die vaak 24 uur doorgaat. Karlijn Joling, epidemioloog aan het VUmc, heeft nu vastgesteld dat het bij vijf procent van de mantelzorgers zelfs zo slecht gaat dat zij herhaaldelijk denken aan zelfmoord of zelfbeschadiging.

Eenzamer

Joling analyseerde data van 192 mensen die thuis voor hun dementerende geliefde zorgen. De mantelzorgers vulden iedere drie maanden een vragenlijst in, gedurende twee jaar. De suïcidale gedachten staken meestal de kop op in het tweede jaar. Joling: ,,Wij denken dat de zorg dan zwaarder wordt, doordat de partner achteruit gaat, zijn gedrag verandert en hij steeds minder dingen zelfstandig kan.” De mantelzorgers met suïcidale gedachten voelen zich vaker dan hun lotgenoten ongelukkiger en eenzamer, ervaren minder steun van familie, meer gezondheidsproblemen, zegt Joling. ,,Ook hebben zij vaker het gevoel dat ze de zorg van hun partner niet goed aankunnen.”

Alzheimer Nederland noemt de cijfers ‘schokkend’. Uit eigen onderzoek onder 3400 mantelzorgers vorig jaar gaf 1 op de 6 al aan overbelast of zwaar overbelast te zijn. Twee jaar eerder was dat nog 1 op de 10. ,,De mantelzorgers krijgen het steeds zwaarder en dat is zorgwekkend. Dit komt omdat mensen met dementie steeds langer thuis wonen. Het verpleeghuis is de allerlaatste stap,” zegt een woordvoerder.

Dementie

Wanneer je partner dement wordt, veranderen zelfs de gewone dingetjes als een kopje koffie drinken
Fleur Kusters, Mezzo

In Nederland hebben ruim 270 duizend mensen dementie, zo’n 70 procent woont nog thuis. Volgens de landelijke vereniging Mezzo die mantelzorgers bijstaat, hebben twee groepen het zwaarder: de mantelzorgers die voor een familielid zorgen met dementie of zij die zorg geven aan naasten met een psychiatrische aandoening. ,,Wanneer je partner dement wordt, veranderen zelfs de gewone dingetjes als een kopje koffie drinken. Plots moet je uitleggen wat een kopje is en dat je die aan het oortje moet oppakken,” licht Mezzo-woordvoerder Fleur Kusters toe.

Maar het is ook de voortdurende onrust die de mantelzorgers slapeloze nachten bezorgt, weet zij. ,,Kan ik hem nog alleen laten? Gaat hij dan dwalen? Wat als hij het gas open laat staan? Vaak komt het erop neer dat de mantelzorger thuis blijft om ervoor te zorgen dat er niks mis gaat. Zijn wereldje wordt steeds kleiner.”

Depressies

Vaak komt het erop neer dat de mantelzorger thuis blijft om ervoor te zorgen dat er niks mis gaat
Fleur Kusters, Mezzo

Volgens VUmc-onderzoeker Joling zijn er weinig bewezen methodes om de angst en depressie bij de mantelzorgers terug te dringen. Zelf onderzocht ze of familiebijeenkomsten, waar onder meer een professional bij is, de druk kan verlichten. Dit bleek niet het geval. ,,We zien wel dat het geven van bepaalde informatie als waardevol wordt gezien, bijvoorbeeld hoe je met veranderend gedrag van je partner om moet gaan,” vertelt zij.

Mezzo en Alzheimer Nederland hameren op hulp uit de omgeving, zodat de mantelzorger af en toe adempauze kan nemen. Ook pleiten de organisaties voor hulp van een zogenoemde case-manager, een vaste hulpverlener die de familie vanaf de eerste diagnose tot de laatste fase bijstaat. In sommige regio’s pakt de wijkverpleging dit werk op, maar op veel plekken in het land zijn hier lange wachtlijsten voor, betreurt Alzheimer Nederland.