Voeding en beweging als medicijn tegen diabetes

Minder pasta eten is voor iemand met Italiaans bloed best even lastig. Toch heeft Luca Perini (33) het er voor over. ,,Ik zoek naar vervanging en eet nu veel meer groente. Je moet een nieuwe routine aanleren. Ik kijk niet zozeer naar wat ik niet mag, maar naar wat wèl mag. Er blijft nog zoveel over.’’

Perini heeft ruim tien jaar diabetes 2. Toen hij op zichzelf ging wonen, was het gedaan met het gezonde leefpatroon. ,,Het hielp niet dat ik toen manager bij McDonald’s was. Ik werd gemakzuchtig, voelde me depressief en kwam flink aan.’’

De Heemskerker moest dagelijks vier keer insuline spuiten en zes soorten medicijnen slikken, maar hij verwaarloosde dat. ,,Ik wilde niet dat diabetes mijn leven ging beheersen en deed gewoon waar ik zin in had.’’

De ziekte heeft zijn zenuwen aangetast. Hij heeft daardoor minder gevoel in zijn tenen en ejaculatatieproblemen, waardoor het vervullen van de kinderwens via een ivf-traject loopt. Perini belandde drie keer in het ziekenhuis. De laatste keer, afgelopen zomer, zelfs op de intensive care. ,,Mijn hele lichaam was ontregeld. Ik was futloos en snel moe. Dat was het keerpunt. Dit wilde ik niet meer.’’

Sinds oktober doet hij mee aan ‘Keer Diabetes2 Om’, een programma van de Stichting Voeding Leeft en zorgverzekeraar VGZ. Deelnemers werken in een groep onder begeleiding van artsen, diëtisten, koks en coaches aan verandering van hun leefstijl. Ze trekken vijf dagen met elkaar op en krijgen ook via internet ondersteuning. De focus ligt op voeding, bewegen, ontspanning en slaap.

Bij diabetes 2 regelt het lichaam de bloedsuiker niet goed, doordat het te weinig insuline aanmaakt of ongevoelig is voor dat hormoon. De bloedsuiker komt niet in de lichaamscellen, waardoor de energie afneemt. Het is een chronische progressieve ziekte, die kan leiden tot hart- en vaatziekten, blindheid en nierschade.

In het leefstijlprogramma leren deelnemers koolhydraten, die omgezet worden in suiker, te beperken en de energie uit andere soorten voeding te halen. Dus minder aardappelen, brood, rijst en pasta, en meer verse groenten en volle zuivelproducten. ,,Dat was een eyeopener’’, zegt Perini. ,,Ik begrijp nu wat er in mijn lichaam gebeurt. Die voorlichting heb ik nooit gehad. Ik kreeg alleen een babbeltje van vijf minuten en ging daarna gelijk aan de slag met de insulinespuit.’’

Huisarts Tamara de Weijer erkent het probleem. Ze begeleidt deelnemers aan ‘Keer Diabetes2 Om’ en is voorzitter van de vereniging Arts en Voeding. ,,Na de diagnose hebben zorgprofessionals het over de ziekte en medicatie, en verwijzen door naar een diëtist. Maar ze bespreken nooit dat je er ook van af kunt komen.’’

'Keer Diabetes2 Om' begon in 2015 als een kleine pilot in Uden. Inmiddels wordt het op zes plekken aangeboden met duizenden deelnemers. Uit onderzoek blijkt dat 87 procent van hen deels of helemaal van de medicijnen af is en/of gezonde bloedwaarden heeft. Ook na een jaar kan 38 procent verder zonder medicatie.

De Weijer: ,,Ik zie intens dankbare mensen die zeggen dat ze de regie over hun leven terug hebben. Dat is het mooiste wat je ze kunt geven. Er zijn 150.000 mensen met een insulinespuit. Het gros hoeft die niet te gebruiken als ze met hun leefstijl aan de slag gaan.’’

Wetenschappelijk directeur Maaike de Vries heeft een verklaring voor het succes. ,,Het groepsproces is belangrijk, het is goed vol te houden is en je merkt vrij snel resultaat.’’

De deelnemers worden niet op een hongerlijdend dieet gezet maar leren gezonder te koken. De Weijer: ,,Het is goedkoop, en je kunt op een makkelijke manier heel lekker eten. Mensen staan soms te kijken van wat ze allemaal nog mogen eten. Kijk wat je lekker vindt. Producten die niet goed zijn bij diabetes hoef je er niet uit te gooien, maar wees er zuinig mee. Als de basis goed is, maakt die ene uitspatting niet uit.’’

De initiatiefnemers willen dat het programma wordt opgenomen in het basispakket. De urgentie is groot. Ruim een miljoen Nederlanders heeft diabetes 2. Elk jaar komen er gemiddeld 55.000 nieuwe suikerpatiënten bij. ,,We gaan in drie jaar tijd 1900 deelnemers behandelen’’, zegt De Weijer. ,,Als je ziet hoeveel patiënten erbij komen, is dat een druppel op een gloeiende plaat.’’

Perini plukt er de vruchten van. Hij gaat een paar keer per week fitnessen en hardlopen en heeft veel steun aan zijn mededeelnemers. Tien jaar geleden woog hij 116 kilo, nu nog maar 88. ,,Het is niet zo dat ik nooit meer een boterham eet. Op mijn verjaardag heb ik in een wokrestaurant aardbeien met slagroom en spekkoek gegeten. Mijn suikerwaarde heeft dan weer een piekje, maar ik weet dat het herstelt als ik de volgende dag weer normaal eet.’’

Van de insulinespuit is Perini nu helemaal af. Hij slikt nog maar twee verschillende medicijnen. ,,Ik ben trots op hoe ik nu in het leven sta. Ik voel me fitter en loop met de borst vooruit.’’