Volendammers zijn klaar met flitstoeristen

Hij keek op de bank naar de Tour de France. Het was zomer en had zijn deur open staan. Ineens stonden er twee Chinese toeristen in zijn woonkamer. Met camera's. ,,We just want to take a picture,'' zeiden ze toen ze zijn verschrikte gezicht zagen. Gijs Slegt (44) staat met een paar buren te praten in het hofje achter zijn huis, in de doolhofbuurt in Volendam. Allemaal hebben ze anekdotes over overlast van toeristen. ,,Ze gaan gewoon op je trap staan alsof die er voor hen is neergezet,'' zegt een buurtgenoot. ,,We willen een foto maken,'' gnuift Slegt. ,,Alsof ik het dan normaal zou vinden.''

,,Ah, daar zul je ze hebben,'' zegt hij en wijst op een vrouw met een kaart in haar hand. Achter haar lopen een stuk of vijftien Indonesische toeristen. Ze hebben oortjes in en groeten de Volendammers niet. Wel maken ze foto's van ze. ,,Zie je nou,'' zegt Slegt. ,,Alsof het hier een openluchtmuseum is.''

Het massatoerisme is steeds meer onderwerp van discussie onder Volendammers. Vorig jaar waren er 1,4 miljoen toeristen, en elk jaar lijken er meer bussen groepen uit te laden op de Dijk, de toeristische straat in het haventje. Ze krijgen dan 1 tot 3 uur om het dorp te verkennen en gaan dan door naar de volgende Noord-Hollandse attractie. Natuurlijk, er wordt flink wat geld aan verdiend en het levert banen op. Maar het geld gaat vooral naar de grote bedrijven die de bustours organiseren en ook hun eigen winkeltjes openen in het gebied, zeggen bewoners. Voor de Volendammers zit zelf een terrasje pakken er niet meer in.

Twee miljoen bezoekers
,,Het is een dilemma,'' zegt wethouder Hans Schütt in het stadskantoor een stukje verderop. ,,Natuurlijk zijn we blij met de bezoekers. Maar de verwachting is dat dit aantal in de komende jaren uitgroeit tot over de twee miljoen bezoekers. We moeten daarop anticiperen.''

Alle toeristische dorpen in de regio hebben problemen, vertelt de wethouder, ook Edam, Marken en de Zaanse Schans. ,,Het is te druk en levert verkeersverstoppingen op. De leefbaarheid is in het geding. En ook voor de toeristen is het niet leuk.''

En dus wil hij het toerisme bijsturen, door de logistiek te verbeteren en een dienstregeling voor tourbussen in te voeren zodat ze niet allemaal tegelijkertijd hun toeristen op de Dijk uitladen. Nog belangrijker: hij wil ook bezoekers voor langer dan een paar uur naar Volendam lokken.

,,We hebben de Dijk, het doolhof, de kaasmarkt in Edam. En 60 vierkante kilometer natuur in Zeevang om in te fietsen. Ik wil graag dat mensen langer blijven, zodat ze zien dat er meer is dan de oude haven.''

Niet iedereen is daar blij mee. ,,Nee toch hè,'' is de reactie bij diverse ondernemers op de Dijk. ,,90 procent van mijn omzet komt van toeristen die hier enkele uren zijn,'' zegt Herman Leenders van Többen Gifts and Souvenirs terwijl hij naar een toerist kijkt die een handvol magneten en een mok met windmolens afrekent. Leenders, een echte Volendammer, is nog steeds boos over het besluit van de gemeente dat cruiseschepen niet langer in de haven mogen aanleggen. Dat heeft hem flink aan omzet gekost.

Dijkmaffia
,,De gemeente lijkt niet te beseffen dat dit banen gaat kosten,'' zegt de eigenaar van Jac Simons Souvenirs. ,,En ik ben niet zo maar een jonkie die dit zegt. Dit is een familiebedrijf, mijn box stond in deze winkel.''

De Volendammers in het hofje zijn wel blij met de plannen. Slegt is voorzichtig optimistisch. ,,Het zou goed zijn om de macht van de dijkmaffia in te perken,'' zegt hij. Daarmee bedoelt hij de touroperators. ,,Dat soort toerisme levert onze middenstand maar weinig op. Die mensen gaan alleen naar de winkels en restaurants van de operators zelf.''