Voormalig kopstuk Syrische strijdgroep profiteert van Nederlands subsidiegeld

Labib al Nahhas manifesteerde zichzelf tijdens de Syrische burgeroorlog jarenlang als de ‘buitenlandchef’ van de jihadistische strijdgroep Ahrar al-Sham. Inmiddels werkt hij als programmadirecteur voor de Syrische organisatie SACD die ‘vluchtelingen een stem probeert te geven’ en is hij adviseur bij het Europees Vredesinstituut in Brussel.

Uit onderzoek van Argos blijkt dat het Vredesinstituut de afgelopen jaren meer dan twee miljoen euro aan subsidie heeft gekregen van het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken. Van dat geld wordt onder meer Al Nahhas ingehuurd als ‘senior advisor’ voor 700 euro per dag.  Een derde van de subsidie ging via het Vredesinstituut naar projecten van het SACD, waar Nahhas Syrië-manager is. 

Dat is hoogst opmerkelijk omdat Al Nahhas tot begin 2017 een prominente woordvoerder was van Ahrar al-Sham, een omstreden Syrische strijdgroep die wordt beschuldigd van standrechtelijke executies en gijzelingen. Nahhas veranderde na 2017 plots van profiel en werd actief namens de SACD (de Syrische Associatie voor Waardigheid van Burgers), hij noemt zichzelf nu ‘senior member’ van de Syrische politieke oppositie.

Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft Ahrar al-Sham in het verleden betiteld als een ‘gematigde strijdgroep’. Maar minister Blok van Buitenlandse Zaken schreef vorig jaar plots over de ‘jihadistische en salafistische achtergrond’ van de groep.

De rechtbank Rotterdam trok zelfs de conclusie dat Ahrar al-Sham een terroristische organisatie was, zo schreef deze krant in 2019. In dat jaar werden twee teruggekeerde Nederlandse Syriëgangers door de rechtbank veroordeeld tot 5,5 en 6 jaar jaar cel omdat ze in 2013 en 2014 voor Ahrar al-Sham vochten. Volgens het Openbaar Ministerie én de rechtbank vormde de strijdgroep zeker tot in 2016 een terroristische organisatie. Het hoger beroep in die zaken loopt nog.

Ook lopen er zaken tegen twee Syrische asielzoekers in Nederland die zijn opgepakt vanwege het lidmaatschap van Ahrar al-Sham in 2015 en 2016. Een van hen zou ook betrokken zijn bij oorlogsmisdaden namens de groep, zoals het vernederen van lijken van gesneuvelde tegenstanders.

Maar waar die vier mannen de cel ingingen, kon Labib al Nahhas (geboren in Madrid, opgegroeid in Syrië) met zijn Spaanse paspoort als vrij man Europa in en uit reizen. Zo was hij in 2019 twee keer bij een vergadering in Brussel waarbij ook medewerkers van het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken waren, blijkt uit het onderzoek van Argos. Ook had Al Nahhas in september nog een teleconferentie met het Nederlandse ministerie. Volgens het Europees Vredesinstituut heeft Nahhas de ambtenaren onder meer ‘gebriefd over de voorwaarden voor een veilige, vrijwillige en waardige terugkeer van vluchtelingen naar Syrië’

Het Europees Vredesinstituut kreeg voor de periode 2018-2021 ruim twee miljoen euro van het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken voor een project om Syrische vluchtelingen een stem te geven en te betrekken bij onderhandelingen over terugkeer. Een derde van dat geld, zo’n zeven ton, werd uitgegeven aan de SACD-organisatie waar Al Nahhas Syrië-manager is, stelt het instituut. Daarnaast is Al Nahhas ook voor meerdere dagen per maand ‘senior advisor’ voor het Vredesinstituut, daarvoor ontvang hij 700 euro per dag, blijkt uit documenten in bezit van Argos.

Het ministerie van Buitenlandse Zaken laat in een reactie weten ‘op de hoogte te zijn van de achtergrond van Nahhas’. ,,Labib Al Nahhas is in november 2016 weggegaan bij Ahrar al-Sham en zet zich sinds 2017 in voor vreedzame oplossingen in Syrië, met name de bevordering van veilige terugkeer van vluchtelingen. Volgens het Vredesinstituut zijn er geen aanwijzingen dat Labib al Nahhas ooit heeft deelgenomen aan of heeft bijgedragen aan vermeende schendingen van de mensenrechten.”

Al Nahhas zelf laat in een reactie weten alleen door het Vredesinstituut te worden betaald en niet door het SACD. Ook stelt hij juist te hebben willen voorkomen dat Ahrar al-Sham ‘een extremistische ideologie kreeg'.  ,,Eind 2016 ben ik opgestapt vanwege onoplosbare verschillen met het leiderschap.” 

De uitzending van Argos is zaterdag tussen 14.00 en 15.00 uur te beluisteren op NPO Radio 1 of via vpro.nl/argos