Voortaan pinnen bij zwervers met betaaljas

Dankzij de speciale winterjas, met daarin een mobiel pinapparaatje, is het mogelijk om 1 euro over te maken. De opbrengst kan alleen worden omgezet in een maaltijd, bad of slaapplek bij samenwerkende opvanginstellingen voor daklozen. De gever weet daardoor zeker dat zijn euro goed wordt besteed.

Mirjam Slisser kijkt vreemd op. Met een arm vol boodschappen stapt ze een supermarkt uit aan de Elandsgracht in Amsterdam. ,,Kunt u wat geld missen", vraagt de dakloze Carla snel. In plaats van een hand of een koffiebekertje op te houden, wijst Carla naar haar borst. ,

Bestemming
,Hoe werkt dit?", vraagt Mirjam. Carla drukt op een knopje en activeert daarmee de kaartlezer in haar jas. Op een schermpje leest Mirjam dat ze haar pinpas tegen de jas van Carla kan houden. Daarna hoeft Mirjam niets meer te doen: automatisch wordt 1 euro van haar rekening afgeschreven. ,,Heel erg bedankt", zegt Carla glunderend.

Bestemming
Een uitkomst, vindt Mirjam. ,,Ik geef wel eens wat geld aan een dakloze, maar dan zie ik ze er meteen mee naar de Gall & Gall sprinten. Laatst dacht ik slim te zijn door een broodje te geven. Maar toen ik omkeek, zag ik dat het gewoon in de prullenbak werd gekieperd."

Die ervaring hadden Carsten van Berkel en Stefan Leendertse van reclamebureau N=5 ook. Zij zijn de bedenkers van de 'pinjas'. ,,Mensen hebben steeds minder contact geld op zak", zegt Jan Jesse Bakker van N=5, die de jas ontwierp. ,,En als je een losse euro bij je hebt en je geeft die aan een dakloze, dan weet je niet wat ermee gebeurt."

Met steun van onder meer ABN AMRO is de eerste 'pinjas' voor daklozen ontwikkeld. Carla gaat de jas de komende tijd samen met een andere dakloze testen. ,,Het is heel leuk om uit te leggen hoe het werkt", vertelt ze. ,,Daardoor heb ik veel meer contact met mensen."

Bedankberichtje
In de jas is een vak genaaid waarin de beveiligde paslezer en een bijbehorende mobiele telefoon zijn weggewerkt. Wie een euro schenkt, krijgt een betaalspecificatie te zien in het eigen rekeningoverzicht. In die specificatie staat een persoonlijke bedankberichtje van de zwerver.

Als de proef een succes wordt, is het de bedoeling dat de daklozenopvang de rekening voor de zwerver beheert. De opvang kan zien of er genoeg geld is opgehaald om een maaltijd, bad of slaapplek te bemachtigen. Veel opvanglocaties in Nederland vragen een eigen bijdrage van ongeveer 5 euro per nacht.

Ook is er de mogelijkheid om eventuele extra inkomsten opzij te zetten, zodat daklozen kunnen sparen voor een cursus of borg voor een huurwoning. ,,Daarmee kunnen we daklozen méér bieden dan alleen een warme Kerst", zegt Jan Jesse Bakker. ,,We geven ze op deze manier weer toekomstperspectief."

Toename
Het aantal daklozen in Nederland is tussen 2009 en 2015 met 74 procent toegenomen, meldde het CBS eerder dit jaar. Het aantal steeg in die zes jaar met 13.000 naar ongeveer 31.000 mensen zonder vaste woon- of verblijfplaats. Zij sliepen in de opvang, op straat, in openbare gebouwen of bij familie of vrienden.

Annemiek van Bemmelen van daklozenopvang Stoelenproject in Amsterdam is enthousiast over de 'pinjas'. ,,Mensen hebben steeds minder kleingeld op zak. Dat is voor daklozen die afhankelijk zijn van de centen en euro's die mensen los in hun zak of portemonnee hebben zitten erg lastig", zegt ze. Ook herkent ze de angst dat donaties worden uitgegeven aan drugs- en drankverslavingen. ,,Een apparaat dat beide problemen ondervangt, is daarom ideaal."

Van Bemmelen verwacht niet dat élke zwerver de 'pinjas' graag aantrekt. ,,Daklozen die er blikjes bier van willen kopen, hebben niets aan deze jas. Die willen gewoon contant geld. Maar juist de mensen die weer iets van hun leven willen maken, zijn hier ontzettend mee geholpen."