Waar komen die ongemeen felle natuurbranden toch vandaan?
VideoDe brand in de Deurnese Peel was de grootste natuurbrand ooit in Nederland. Het vuur was ongemeen fel doordat er nog veel dode planten uit de hete zomers van 2018 en 2019 liggen. Door de klimaatverandering zullen natuurbranden vaker voorkomen, vermoeden deskundigen.
Delen per e-mail
In heel Nederland geldt inmiddels alarmfase 2: overal kunnen natuurbranden ontstaan zoals in Brabant en Limburg. Want het is kurkdroog in Nederland. Geen regen, veel zon, veel verdamping, een straffe wind en het uitbottende groen slurpt het vocht uit de bodem.
Er zijn al tientallen natuurbranden geturfd. De grootste natuurbrand was op de grens van de provincies Brabant en Limburg, waar driekwart van de Peel (800 hectare) ten prooi viel aan de enorme vuurzee. Zestig brandweermensen waren bezig met de brandbestrijding. Ook elders waren grote branden, zoals bij Tienray. De 4200 inwoners van het Limburgse dorp Herkenbosch werden geëvacueerd vanwege de giftige rook van de natuurbrand in Nationaal Park de Meinweg. Het nablussen gaat nog dagen duren.
Grillige maanden
De branden ontstaan na drie opmerkelijk grillige maanden. In februari en de eerste week van maart viel er drie keer meer regen dan normaal. En nu – anderhalve maand zonder regen – zijn er natuurbranden in de gortdroge natuur. Vooral de hooggelegen zandgronden op de Veluwe en in Brabant zijn gevoelig vanwege de lagere grondwaterstand.
De oorzaak van al die de branden is direct of indirect ook nu weer de mens. ,,Bijvoorbeeld die peuk uit het raam, een vonk van een remmende trein, een kampvuurtje dat blijft smeulen of een achtergebleven fles die werkt als een vergrootglas’’, zegt Marijke van Dijk van Brandweer Nederland. Er zijn geen aanwijzingen dat er bewust brand is gesticht.
Tekst gaat verder onder de kaart....
Sapstroom
Natuurbranden in Nederland vinden vooral plaats in het voorjaar. De sapstroom is dan nog niet goed op gang gekomen en de planten zijn nog droog. ,,En in de natuur liggen nog veel dode en dus brandbare planten van de hete, droge zomers van 2018 en 2019’’, zegt natuurbranddeskundige Cathelijne Stoof van de Wageningen Universiteit.
Het vuur verjongt de natuur en is niet altijd slecht
,,Brand hoort bij de natuur. Het vuur verjongt de natuur en is niet altijd slecht’’, zegt Stoof. ,,De Peel is nu zwartgeblakerd en ziet er heel dramatisch uit, maar het eerst gras gaat weer groeien, zaadjes in de grond ontkiemen en wortels in de grond maken nieuwe scheuten. Het is natuurlijk voor vogels in het broedseizoen slecht, maar eind deze zomer is de Peel weer groen, verwacht ik.’’
,,Het wordt een meer eentonige leefomgeving”, zegt boswachter Lieke Verhoeven van Staatsbosbeheer. ,,Veel bijzondere plantensoorten en vogels keren niet meer terug. Gelukkig was het broedseizoen pas net begonnen. De meeste vogels waren nog bezig met zoeken van een partner. Enkele soorten waren al wel aan het broeden op de grond. Die nesten zijn verloren gegaan.”
De komende dagen blijft het risico op natuurbranden hoog. Pas na Koningsdag is er een kans dat er weer enige regen van betekenis zal vallen. Sinds half maart is er nauwelijks neerslag geweest. ,,Hier en daar wat millimeters maar dat was binnen een dag weer verdampt. De bodem is tot 20 à 25 centimeter diep kurkdroog. Gecombineerd met zon, relatief hoge temperaturen, en een harde oostenwind, en de ingrediënten voor een natuurbrand zijn er’’, zegt weerman Lennert Eijke van Weerplaza. April is hard op weg om de zonnigste april ooit gemeten te worden met tot dusver al ruim 230 uur zon. ,,En dat na een heel natte winter met een record neerslag in februari. Het past in het beeld dat het weer in Nederland extremer wordt.’’
Klimaatverandering
Of de klimaatverandering tot meer natuurbranden leidt is niet precies bekend. Stoof: ,,Tot 1996 werd het aantal natuurbranden bijgehouden. We hebben nu geen goede langjarige statistieken. Pas in 2017 ben ik samen met Brandweer Nederland en het Instituut Fysieke Veiligheid weer begonnen met bijhouden van de statistieken. Dat is te kort om nu al iets te kunnen zeggen over aantallen. In 2018 noteerden we in Nederland duizend natuurbranden. Brand hoort bij de natuur. Maar door de klimaatverandering gaan ze vaker voorkomen, dus het wordt ongelooflijk belangrijk om te weten hoe vaak die branden er zijn. En dat we ons daarop voorbereiden.’’
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
PREMIUM
Koken & eten Met dit slimme bord krijgen kinderen tussen 4 en 8 jaar makkelijker hun groente binnen
Een grote groenteproducent ontwikkelde een slim bord dat kinderen helpt meer broccoli, erwtjes en witlof te eten. In het bord zijn vijf trucjes verwerkt. -
Huizenprijs ongekend hoog door schaarste: koper kan ‘kiezen’ uit amper twee huizen
Woningzoekenden hebben nog altijd grote moeite om een geschikte plek te vinden. Ze zijn bereid diep in de buidel te tasten, ondanks de economische onzekerheid die de coronapandemie met zich meebrengt. In de huurmarkt ontstaat wel ademruimte. -
PREMIUM
ANALYSE Asscher zag geen uitweg meer, regeren met Rutte kost hem alsnog de kop
Nu het kabinet dreigt te vallen over de toeslagenaffaire, kiest Lodewijk Asscher de vlucht naar voren. Hij stapt op als PvdA-leider. Jarenlang probeerde de oud-vicepremier het juk van regeren onder Rutte van zich af te schudden. Tevergeefs. -
Update Grootste Nederlandse natuurbrand ooit onder controle, nablussen kan nog weken duren
De bos-heidebrand in de Deurnsche Peel is onder controle. Dat meldt burgemeester Hilko Mak van Deurne. Het vuur is nog niet uit en smeult nog op verschillende plekken ondergronds. Nablussen kan weken in beslag gaan nemen, aldus de brandweer. Ook de natuurbrand in Nationaal Park De Meinweg bij Roermond is onder controle. -
PREMIUM
Aantal horecazaken stijgt: 2670 nieuwe ondernemingen sinds eerste lockdown
Ondanks de coronacrisis stijgt het aantal horecaondernemingen. Sinds de eerste lockdown in maart zijn er 2670 horecazaken bij gekomen. ,,Slechter dan nu kan het niet, dus dan kan het alleen maar beter gaan.”
-
eigen tuin eerst Tijd om de wilgen te knotten: zo doe je dat
Een geknotte boom ziet er prachtig uit. Als de grond niet bevroren is, kun je wilgen nu planten. En kortwieken. Tuingoeroe Romke van de Kaa helpt je op weg. -
PREMIUM
Heanig an! Het trage tempo van Twente
Hoewel de tukker net zo hard in het nu leeft als de gemiddelde randstedeling, gaat alles er net wat trager. Ze hebben er een lijfspreuk voor: Heanig an! Hans Avontuur geeft zich over aan het tempo van Twente en geniet van de weldadige rust op een mooie winterdag. -
Grote natuurbrand in Limburgse Tienray is onder controle
De zeer grote brand in een stuk bos aan de Nieuwe Baan in het Limburgse Tienray is onder controle. Dat laat de brandweer weten. Het nablussen gaat nog geruime tijd duren. Volgens de brandweer stond een gebied van 200 bij 350 meter in de fik. Er werden diverse tankautospuiten en waterwagens ingezet om het vuur te bestrijden.