Waarom een Brabander met de Koerden optrok tegen IS: 'Ik ben trots op wat ik heb gedaan'

Devin heeft veel bloed gezien. Te veel. Die keer bijvoorbeeld dat IS mortieren liet vallen op de bootjes waarmee Koerdische strijders een rivier overstaken. ,,We kregen veel zwaargewonden binnen, vol gaten, een hand eraf. IS doet ijzeren balletjes om de handgranaten om extra slachtoffers te maken.” Of al die keren dat achtergelaten boobytraps in veroverde huizen hun tol eisten.

Zes maanden maakte Devin (28) deel uit van de YPG, de Koerdische strijdgroep die in Noord-Syrië al jaren tegen IS vecht. De Brabander zegt dat hij zich in december 2016 aansloot bij een medische unit, die vooral bestond uit Westerse vrijwilligers. ,,Omdat ik mensen wilde helpen, strijders én burgers. Ik wilde geen mensen doodmaken, want dat kan iedere pannenkoek.”

Nu is hij de eerste Nederlander die door justitie wordt vervolgd voor zijn tijd bij de Koerden. Er zijn waarschijnlijk tientallen Nederlanders die naar Koerdistan trokken en de wapens oppakten, maar die zaken zijn (nog) niet voorgekomen, of zijn geseponeerd. Het Openbaar Ministerie heeft Devin ‘voorbereiding van moord of doodslag in Syrië en/of Irak’ ten laste gelegd. ,,Wij denken dat hij deel heeft genomen aan de gewapende strijd”, aldus een woordvoerder.

De Brabander vindt die vervolging onzin en vertelt daarom zijn verhaal. Om veiligheidsredenen wil hij dat alleen zijn voornaam wordt gebruikt. Hij praat snel en fel. ,,Ik heb een kort lontje, dat weet ik.” In zijn appartement hangen twee vlaggen van de YPG, om zijn hals bungelt een hangertje in de vorm van een verenigd Koerdistan. Hij is niet zo groot, maar zijn vuisten zijn indrukwekkend. Het leverde hem in Syrië de bijnaam ‘de hamer’ op. ,,Ik ben een Brabantse Koerd en ik ben trots op wat ik heb gedaan.”

Lees verder onder de foto

Dit is wat hij zegt gedaan te hebben.

,,Mijn vader is een Koerd, daarom ben ik me in mijn achtergrond gaan verdiepen. Tegelijkertijd hoorde ik steeds meer over de gruwelen van IS. Ik besloot dat ik niet hier mijn leven kon blijven leven, terwijl ik wist wat daar gebeurde. Ik kan niet tegen onrecht. En ik ben daar ook heen gegaan om te zorgen dat zij, IS, niet hierheen zouden komen.”

,,Hoe je bij de YPG komt? Je stuurt ze gewoon een e-mail via hun website. Dan krijg je een heel lange vragenlijst opgestuurd, en instructies met wat je allemaal nodig hebt. Uiteindelijk heb ik het via wat contacten op Facebook geregeld. Daarna stap je gewoon in het vliegtuig naar Irak, van daar word je dan naar Syrië gebracht. Dat was eind 2016.”

,,Eerst ga je naar de Internationale Academy, speciaal bedoeld voor alle buitenlandse vrijwilligers. Daar krijg je acht uur per dag les: over hun ideologie, over de geschiedenis van de Koerden, over de gelijkheid tussen man en vrouw, over Abdullah Öcalan (de gevangen leider van de Turks-Koerdische PKK, red.) en de taal. Je krijgt wat medische basistraining en ja, ook wapentraining. Je moest tijdens de dagelijkse vergadering ook in het openbaar kritiek op jezelf leveren. Dat vond ik maar raar.”

,,Ik wilde bij een medische unit geplaatst worden, zodat ik mensen kon helpen, niet doden. Nee, ik ben geen arts, maar heb wel medische basiskennis. Ik was een van de 'uitsmijters’ van de unit, die de orde moesten bewaken. We reisden achter het front aan, brachten gewonden met ambulances naar het ziekenhuis. Als er gewonde strijders worden binnengebracht, is het chaos: familie, medestrijders, ze willen er allemaal bij blijven. Ik zorgde er dan voor dat de artsen hun werk normaal konden doen en assisteerde ze wanneer nodig.”

,,Ik droeg een wapen, er zijn zat foto’s waarop dat te zien is. Die heb ik zelf ook op Facebook gezet. Maar dat was voor zelfverdediging, voor als IS de medische eenheid zou aanvallen. Ik was bij de unit in de periode dat er werd gevochten om de Tabqa-dam, uiteindelijk hebben de Koerden die op IS heroverd. Maar ik heb mijn geweer niet nodig gehad om te vechten, wel ben ik door scherpschutters beschoten. De eerste dag aan het front vond ik het ergst. Er kwamen die dag achttien zwaargewonden binnen. Toen werd het echt. Ik kreeg tranen in mijn ogen en wilde een gevangengenomen IS’er, die geblinddoekt op zijn knieën zat, een schop geven, maar dat mocht niet.”

,,Zeggen ook alle uit Syrië teruggekeerde IS-strijders dat ze niet hebben gevochten en alleen kok of verpleger zijn geweest? Dat zal wel. Maar dat zijn jihadisten, hè, ik niet. Zij zaten bij een terreurgroep, ik niet. Zonder de Koerden had het Westen IS nooit op de knieën gekregen. Mij een jihadist noemen, zou een grote belediging zijn.”

Lees verder onder de foto

,,Na de verovering van Tabqa wilde ik terug naar huis. Ik zat erdoorheen, was 20 kilo lichter geworden. Ik sliep slecht, merkte dat ik steeds geïrriteerder raakte. Oorlog is ook: 90 procent van de tijd niets doen. En als ik niets doe, word ik gek. We zouden verder trekken om Raqqa (de toenmalige hoofdstad van het kalifaat, red.) te bevrijden, maar dat zou nog lang duren. Ik wilde terug naar mijn familie.”

,,Twee weken voordat ik naar huis zou komen, vlak voor de zomer van 2017, belde de politie opeens naar mijn moeder: 'Wanneer komt je zoon terug?' Toen ik terug was, heb ik contact met ze opgenomen. Ze zeiden dat ze me nog wel zouden bellen. Acht maanden later liep ik ’s ochtends bij mijn moeder naar buiten en sprong een arrestatieteam in mijn nek. Ik ben verhoord door de landelijke recherche. Ze vroegen aan me: 'Heb je mensen vermoord? Je weet dat alleen de Nederlandse staat het recht heeft om te doden?' Na drie dagen lieten ze me weer vrij. Volgens mij willen ze nu een voorbeeld stellen door me te vervolgen. Maar ze hebben geen bewijs tegen me, alleen foto’s met een wapen. Voorbereiding tot moord? Echt grote onzin. Ik heb alleen in de lucht geschoten.”

,,Toen ik hier was, wilde ik weer terug. Nu niet meer. Mijn vriendin is zwanger, ik heb nu meer te verliezen. Ik probeer ook niet zo veel meer aan de situatie daar te denken, want dan zit mijn hoofd er ook gelijk weer helemaal.”

Op het tafeltje naast de bank waarop Devin al twee uur zit te vertellen, staat een foto van een lachende, saluerende man in uniform. Het is de Nederlander Sjoerd H.. Ook hij meldde zich aan bij de YPG, maar Sjoerd kwam begin dit jaar om bij, naar verluidt, een IS-aanslag met een autobom. ,,Met zijn dood heb ik het nog moeilijk.  In het begin trokken we samen op, daarna scheidden onze wegen. Zo ging het daar. Je leefde er bij de dag, ik dacht niet aan morgen. Ik dacht: als ik sterf, dan sterf ik, maar dan heb ik wel iets goeds gedaan.”

Lees verder onder de foto

Op 2 augustus was er een eerste zitting in de rechtszaak tegen Devin, hij was er zelf niet bij. Het Openbaar Ministerie hanteert al sinds het begin van de strijd in Syrië het standpunt dat 'actieve deelname aan de strijd tegen IS in beginsel strafbaar is'. ,,Deelname aan een gewapende strijd kan al snel leiden tot strafbare feiten, oorlogsmisdrijven of gewone misdrijven. Wanneer daar voldoende verdenking ontstaat, kan het OM overgaan tot strafrechtelijk onderzoek en vervolging'', stelt een woordvoerder. ,,Deze man claimt dat hij bij een medische unit heeft gezeten, maar dat matcht wat ons betreft slecht met de foto’s met wapens waarop hij te zien is.”

Een woordvoerder van de Koerden laat desgevraagd weten dat Devin ‘inderdaad lid was van de zegevierende YPG’. De woordvoerder laat in het midden bij welke unit de Brabander diende. In een reportage op de Arabische nieuwssite Al Monitor noemt een Britse vrijwilliger van de Tactical Medical Units (TMU) zijn unit in september 2016 'een combinatie van een infanterie-unit met een mobiel veldhospitaal’. De groep van de Brit 'probeerde zo dicht mogelijk bij het front te blijven'. Volgens Devin hanteerde niet elke medische unit dezelfde tactiek. Het is nog niet bekend wanneer de volgende zitting is in de rechtszaak tegen de Brabander.