Waarschuwing: neem deze tien kruiden nooit in met medicijnen

Kruidenproducten zijn minder onschuldig dan we denken. In combinatie met medicijnen kunnen ze gevaarlijk zijn en leiden tot slapeloosheid, infarcten of zelfmoordgedachten. Een nieuwe campagne waarschuwt hiervoor.

Hanneke van Houwelingen 06-07-19, 07:00 Laatste update: 06-07-19, 08:58

Iedereen zal het herkennen: je slaapt slecht en wil niet gelijk naar de dokter rennen. Bij de drogist koop je valeriaan, een kruid met een kalmerende werking. Baat het niet, dan schaadt het niet. Maar die keuze kan wel eens verkeerd uitpakken als je medicatie tegen angst- en paniekaanvallen slikt.

Het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) komt vandaag naar buiten met een lijst van tien populaire kruiden die op zichzelf geen kwaad kunnen, maar een slechte en soms zelfs levensgevaarlijke wisselwerking hebben wanneer je ook medicijnen slikt. De combinatie kan ervoor zorgen dat een geneesmiddel beter of slechter wordt opgenomen of wordt afgebroken in het lichaam. Het gevolg is dat het medicijn minder goed werkt of de gebruiker sneller last krijgt van bijwerkingen.

Bijwerkingen

De wisselwerking tussen valeriaan en antipsychotica is precies zo’n ongelukkige. Het zorgt er bijvoorbeeld voor dat het middel alprazolam, voorgeschreven bij angst- en paniekstoornissen, minder snel wordt afgebroken in het lichaam. De patiënt krijgt een hogere hoeveelheid van het medicijn in zijn bloed, waardoor het middel sterker werkt, maar ook de kans op bijwerkingen vergroot. Denk aan sufheid, concentratieproblemen en zelfs hartkloppingen en depressieve gevoelens.

In de waarschuwingscampagne van het CBG worden tien kruiden eruit gelicht: ginseng, rode salie, kurkuma, ginkgo, groene thee, knoflook, mariadistel, sint-janskruid, valeriaan en rode zonnehoed. Daarbij gaat het niet om kruiden zoals ze in de keuken worden gebruikt bij het koken, zoals een teentje knoflook of een theelepel kurkuma, maar om plantenextracten die in hoge concentraties in capsules of drankjes zijn verwerkt. Hetzelfde geldt voor groene thee. Eén kopje kan geen kwaad, maar meer dan een halve liter kan er al voor zorgen dat medicijnen zoals bètablokkers minder goed werken. In de toekomst zal het CBG de lijst uitbreiden met nog meer kruiden.

Kruidensupplementen zijn populair, bleek uit onderzoek van het RIVM in 2017. Tien procent van de mannen, zeventien procent van de vrouwen en dertien procent van de kinderen gebruikt deze producten.

Balans

,,Veel mensen denken dat kruiden veilig zijn, omdat het natuurlijke producten zijn, maar ze realiseren zich niet dat het medicatie uit balans kan brengen en dat evenwicht is nu juist zo belangrijk”, waarschuwt Gitte Tiesjema, onderzoeker bij het CBG. De medicijnautoriteit deed, volgend op eerder onderzoek door het RIVM, een literatuuronderzoek naar de wisselwerking tussen de tien kruiden en diverse medicatie. Dit varieerde van maagzuurremmers tot hartmedicatie. De resultaten – die niet bekend zijn bij het brede publiek – worden samengevat in een handleiding en animatievideo op de site van het CBG. De informatie wordt ook onder huisartsen en apothekers verspreid. Tiesjema: ,,Ook bij hen willen we het bewustzijn vergroten. Wanneer een patiënt aanklopt met klachten, moet ook gedacht worden aan de wisselwerking met kruiden.”

Zo kunnen ginseng (gebruikt bij vermoeidheid) en ginkgo (gebruikt bij concentratieproblemen) invloed hebben op de bloedstolling. Bij gelijktijdig gebruik met een stollingsmedicijn neemt het risico op een hart- of herseninfarct toe.

Kurkuma

Eerder dit jaar toonden onderzoekers van het Erasmus MC aan dat kurkuma een veelgebruikt medicijn – tamoxifen - onder borstkankerpatiënten beïnvloedt. Dit nieuws maakte veel los onder een groep kankerpatiënten bij wie het idee leeft dat kurkuma kankercellen kan opruimen. Bewijs hiervoor werd in dierproeven en in kweekschaaltjes in het lab gevonden.

Onderzoek naar de geneeskrachtige werking van kurkuma wordt nog steeds wereldwijd gedaan, maar de combinatie van het borstkankermedicijn en het specerij wordt sterk afgeraden. Het Rotterdamse onderzoek wees uit dat het medicijn slechter in het bloed werd opgenomen wanneer patiënten in dezelfde periode capsules met kurkuma slikken. En dat is gevaarlijk. Als deze vrouwen te weinig medicatie binnenkrijgen, kan de tumor weer gaan groeien.

Eerder al werd aangetoond dat sint-janskruid de afbraak van chemotherapie kan versnellen. Dit kruid wordt ook afgeraden in combinatie met antidepressiva. Het kan leiden tot slapeloosheid en nervositeit, maar ook de kans op hallucinaties, agressie en zelfs zelfmoordgedachtes is groter. Tiesjema: ,,Dat betekent niet dat je nooit meer sint-janskruidmoet kopen. Wanneer je geen andere medicatie gebruikt, kan een kruidengeneesmiddel met sint-janskruid wel degelijk helpen om somberheid tegen te gaan.”