Wachttijd rijexamen naar 20 weken, CBR overweegt ‘paardenmiddel’ ophogen examenleeftijd

Sinds de recente lockdown gaat de reserveringstermijn voor het praktijkexamen door het dak, zeggen CBR-baas Alexander Pechtold en directeur bedrijfsvoering Jan Jurgen Huizing. Het CBR slaagt er hierdoor niet in om de forse corona-achterstanden voldoende terug te dringen. Dat stuwmeer was aan het einde van afgelopen zomer opgelopen tot 305.300 praktijkexamens en ruim 456.000 theorie-examens.

De diverse getroffen maatregelen om de examenachterstand in te lopen, sorteren slechts deels effect, beklemtoont het CBR. Het grootste probleem is het torenhoge ziekteverzuim sinds de omikrongolf. Ruim 12 procent van de 603 examinatoren zit thuis vanwege corona. Door het virus meldt bovendien 3 tot 5 procent van de kandidaten zich dagelijks af. Nog eens enkele procenten daarbovenop komt zonder reden niet opdagen. 

De wachttijd voor het praktijkexamen bedraagt momenteel al ruim 14 weken. Zonder ingrijpen zal deze termijn oplopen naar 20 weken. Pechtold wil daarom snel met de rijschoolbranche in gesprek over het nemen van de noodmaatregelen, die hij vorig jaar al als optie op tafel legde.

Door de examenleeftijd tijdelijk naar 18 jaar te verhogen en eveneens te stoppen met tussentijdse toetsen en faalangstexamens, kan de wachttijd aanzienlijk dalen. Dit zorgt namelijk bij elkaar voor 170.000 examens minder op jaarbasis. Het CBR wil deze maatregelen echter niet dwingend opleggen. ,,Er zijn twee smaken: accepteren we dat de wachttijd komende maanden hoog zal zijn of gaan we daar wat aan doen?”

Pechtold neigt naar het eerste. De noodmaatregelen noemt hij ‘paardenmiddelen’. ,,Maar het is aan de rijscholen, en de Tweede Kamer gaat er vast ook iets van vinden. Wij gaan niets opleggen.”

Het CBR zegt er alles aan te doen om zoveel mogelijk examens af te nemen. ,,We nemen sinds vorig jaar ook al examens af in de avonden en het weekend”, stelde directeur bedrijfsvoering Huizing. Het personeel werkt verder regelmatig over. Gepoogd is verder om gepensioneerde examinatoren weer aan het werk te krijgen.

Het CBR beloofde bovendien 100 extra examinatoren te werven, maar dat blijkt veel lastiger dan gedacht. Van de ruim 8000 sollicitanten, kwamen er na een geschiktheidsonderzoek en rijtest uiteindelijk slechts 108 in de opleiding terecht. Daarvan vielen er ook nog eens 40 tussentijds uit. Slecht 68 examinatoren zijn nog in opleiding, waarvan een deel inmiddels ook examens afneemt. Nu er ook tientallen examinatoren jaarlijks met pensioen gaan, is de nettowinst relatief klein.

,,Het probleem is de zeer krappe arbeidsmarkt, waar ook wij last van hebben”, stelde Pechtold. Aan de betaling ligt het niet. ,,Het startsalaris van een examinator is 3400 euro, een leaseauto zit in de arbeidsvoorwaarden. Dat is niet slecht.”

Waar de wachttijden voor het praktijkexamen de pan uitrijzen, zijn de tijden voor het theorie-examen juist gedaald, van 10 weken in december naar slechts 2 weken nu. Sinds het CBR in de examenzalen geen anderhalve meter afstand meer hoeft te hanteren, kon weer op volle capaciteit gedraaid worden.

Opmerkelijk is dat het slagingspercentage voor het theorie-examen afgelopen tijd is gedaald van 43 naar 38 procent. ,,Dit komt vermoeden wij doordat rijscholen kandidaten vanwege de grote drukte niet meteen rijlessen kunnen aanbieden en hun adviseren eerst theorie te doen”, zegt CBR-directielid Huizing. ,,Als een kandidaat echter theorie-examen doet zonder eerst al flink in de auto te hebben gelest, beïnvloedt dat het slagingspercentage negatief.

Bij het praktijkexamen slagen juist meer cursisten en is het slagingspercentage een kleine 3 procent verbeterd tot 52,6 procent. Eerder riep Pechtold de rijschoolbranche in een interview met het AD op om kandidaten minder snel te laten opgaan voor het praktijkexamen. Het slagingspercentage moest naar 60 procent. ,,Het kan nog veel beter, maar we zijn blij dat rijscholen daar nu werk van lijken te maken.” 

Hoe hoger het slagingspercentage, hoe eenvoudiger de achterstanden voor het CBR zijn in te lopen, rekende Pechtold al eens voor. ,,Elke procent beter betekent 8000 minder examens.”

Hoewel het wegwerken van de corona-achterstanden de eerste prioriteit is, werkt het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen ook hard aan het verbeteren van de rijopleiding. Eind november werd een ‘Strategische Koers 2026' gepresenteerd. Eerder verscheen een adviesrapport ‘Van rijles naar rijonderwijs’ van een commissie onder leiding van oud SP-leider Emile Roemer.

Dit rapport bevat allerlei verbetervoorstellen voor de branche. Het CBR is hier nu mee aan de slag, stelt CBR-directeur Pechtold. Eén van de ideeën is bijvoorbeeld de ontwikkeling van een prestatieladder, waarbij rijscholen met een hoog slagingspercentage sneller examens kunnen reserveren en privileges ontvangen.

Het CBR zit al enkele jaren in lastig vaarwater. In 2019 ontstonden enorme achterstanden met de herkeuring van 75-plussers door een combinatie van problemen. De oud D66-leider werd daarop aangenomen om orde op zaken te stellen. Dat lukte, alleen gooide corona vervolgens roet in het eten. Pechtold prikkelde bovendien de branche door de cowboys onder de 9000 rijscholen te hekelen en te stellen dat de kwaliteit van de rijopleiding dringend omhoog moet. 

Zo hebben slecht presterende rijscholen vorig jaar een brief van het CBR gehad met een uitnodiging om te komen praten. ,,We hebben honderden gesprekken gevoerd”, stelde Pechtold. Het was één van de redenen dat rijschoolhouders in 2021 in protest kwamen. Overal waren demonstraties, met name ook uit onvrede met de coronaregels.

Bekijk onze meest bekeken nieuwsvideo’s in onderstaande playlist: