Volgens de actiegroep Wakker Dier blijkt uit een analyse van 23 NVWA-verslagen over bijna 200 varkensstallen dat de inspectiedienst nauwelijks ingrijpt bij ernstige signalen, waaronder extreem hoge ammoniakconcentraties. ,,Te veel varkens lijden aan pijnlijke borstvliesontstekingen. Het is aan de handhavers om hier iets aan te doen’’, aldus Wakker Dier.

Een slecht stalklimaat verhoogt het risico op pijnlijke longaandoeningen; volgens Wakker Dier het meest voorkomende gezondheidsprobleem bij varkens. Slachtgegevens laten zien dat zeventien procent van de varkens te maken krijgt met borstvliesontsteking en ongeveer vijf procent met longontsteking.

Volgens de actiegroep zijn de problemen met het ammoniakgehalte bij 74 procent van de onderzochte varkensbedrijven zichtbaar. De ammoniakconcentratie in de stallucht was veel te hoog. Ook had bijna veertig procent van de bedrijven ten minste één hok met zowel een te hoge ammoniakwaarde als zichtbare afwijkingen bij de dieren, zoals rode ogen. Samen duiden ze volgens de actiegroep op een slecht stalklimaat. 

De NVWA spreekt van een ‘vermoeden van slecht stalklimaat’ wanneer in meerdere hokken iets niet in orde blijkt. Wakker Dier wil dat deze richtlijn wordt aangepast omdat met die regel niet ingrepen wordt als varkens in een enkel hok een slecht klimaat hebben.

Vorige week waarschuwde Wakker Dier in een brandbrief minister Schouten (Landbouw) dat als de NVWA zo doorgaat, er miljoenen varkens in ongezonde lucht blijven leven. ,,Het kan niet zo zijn dat de NVWA een groep varkens in een schadelijk klimaat laat zitten, omdat de buurvarkens wél in een acceptabel klimaat leven’’, aldus Wakker Dier.  

De inspectiedienst NVWA weerspreekt de aantijgingen dat de controle niet goed is. ,,Er is geen wettelijke norm voor de hoeveelheid koolstofdioxide en ammoniak in varkensstallen. Daarom kijken wij naast het meten van die gehaltes ook nog naar de gezondheid en het welzijn van de dieren’’, stelt woordvoerder Tjitte Mastenbroek van de NVWA. ,,We kijken naar de roodheid en de bevuiling van de ogen, de mate van oorbijten en staartbijten en de mate van de bevuiling van de dieren. Zo kun je het stalklimaat van de varkens volgens de universiteit van Wageningen goed beoordelen.’’

De inspectiedienst geeft aan inmiddels zestig bedrijven te hebben gecontroleerd. ,,In vier gevallen was de luchtkwaliteit niet in orde en in één geval was dat zo ernstig dat er een waarschuwing is gegeven. Wakker Dier kan wel zeggen dat het ammoniakgehalte te hoog was, maar daar is wettelijk helemaal geen norm voor. Dit zijn open normen en dat is een politieke keuze. Wat wij dan doen is zo’n norm invullen. En dat doen we door het stalklimaat te beoordelen op de eerder genoemde punten.’’