'Warenhuis C&A heulde met de Nazi's'

De directie van warenhuis C&A collaboreerde in de oorlogsjaren met het naziregime. Dit blijkt uit nieuw onderzoek van de historicus Kai Bosecker. Hij deed bronnenonderzoek naar de wederwaardigheden van de Duitse tak van het bedrijf in de Hitler-tijd. Het bedrijf dacht dat de geschiedenis bekend was.

Redactie 22-06-11, 18:24 Laatste update: 00:05

Talrijke stukken grond en de diverse panden van Joodse eigenaren werden op twijfelachtige wijze verworven

Nadat de nazi's in 1933 de macht hadden overgenomen, papte C&A aan met de top van het regime om zich lokale partij- en belangenorganisaties van het lijf te houden, meldt Vrij Nederland.

De Brenninkmeijers doneerden aan NSDAP-organisaties. In 1934, na een toespraak van Joseph Goebbels werd aan een sociale hulporganisatie van de nazipartij 300.000 Reichsmark overgemaakt. En in 1937 klopte het bedrijf aan bij Hermann Göring, voor de opening van een filiaal in Leipzig. Hiltlers rechterhand deed wat hem werd gevraagd, maar eiste daarvoor wel iets terug.
In 1940 schonk het bedrijf de rijksmaarschalk een waardevol middeleeuws altaarstuk van de Nederlandse schilder Cornelis Engelbrechtsen. In de twee volgende jaren ontving hij mooie, waardevolle verjaardagscadeaus.

Joden
Dieptepunt in de bedrijfsgeschiedenis vormde de houding tegenover Joden. C&A haalde antisemitische argumenten van stal voor zakelijk gewin.
Zo stelde het Göring voor contante betaling tot regel te maken. Om de nazi te paaien verwees het warenhuis naar slechte ervaringen die het had opgedaan met een 'Joodse zakelijke transactie op afbetaling'.

Joodse ondernemers kwamen in de loop van de jaren dertig steeds meer in de knel en daar wist het grootwinkelbedrijf een slaatje uit te slaan. Talrijke stukken grond en de diverse panden van Joodse eigenaren werden op twijfelachtige wijze verworven.

Filialen
C&A, een van oorsprong katholiek familiebedrijf, werd opgericht door Clemens en August Brenninkmeijer. Zij openden in 1841 in Sneek een winkel waar het hedendaagse internationale concern uit voortkwam. Hun voorouders kwamen oorspronkelijk uit het Duitse Westfalen.

Toen C&A begin twintigste eeuw zes filialen in Nederland had en wilde uitbreiden naar het buitenland, werd uitgeweken naar Duitsland, een logische keuze. In 1911 werd in Berlijn de eerste winkel geopend en begin jaren dertig waren er tegen de twintig Duitse vestigingen.

Vervolgonderzoek
De bevindingen van Bosecker staan in het begin mei verschenen jubileumboek C&A zieht an! over honderd jaar C&A in Duitsland. Joseph Brenninkmeijer zegt in het voorwoord dat de harde feiten hem als familielid zeer hebben geraakt en hij belooft vervolgonderzoek naar het bedrijf onder het naziregime.